प्रतिपद् [pratipad] 4 Ā.
To step or go towards, approach, resort or betake oneself to; उमामुखं तु प्रतिपद्य लोलाद् द्विसंश्रयां प्रीतिमवाप लक्ष्मीः
[Ku.1.43.] To enter upon, step upon, take, follow (as a way &c.); इतः पन्थानं प्रतिपद्यस्व
[Ś.4;] प्रतिपत्स्ये पदवीमहं तवं
[Ku.4.1.] To arrive at, reach; attain; मरणमप्यपराः प्रतिपेदिरे
[Śi.6.16.] To get, gain, obtain, share, partake; स हि तस्य न केवलां श्रियं प्रतिपेदे सकलान् गुणानपि
[R.8.5,13;4.1,41;] 11.34;12.7;19.55; तदोत्तमविदां लोकानमलान् प्रतिपद्यते
[Bg. 14.14;] [Śi.1.63.] To accept, take to; प्रतिपत्तुमङ्ग घटते च न तव नृपयोग्यमर्हणम्
[Śi.15.22;16.24.] To recover, reobtain, regain, receive; प्रायः स्वं महिमानं क्षोभात् प्रतिपद्यते जन्तुः
[Ś.6.31;] [Ku.4.16;7.22.] To admit, acknowledge; न मासे प्रतिपत्तासे मां चेन्मर्तासि मैथिलि
[Bk.8.95;] [Ś.5.23;] प्रमदाः पतिवर्त्मगा इति प्रतिपन्नं हि विचेतनैरपि
[Ku.4.33.] To hold, grasp, seize; सुमन्त्रप्रतिपन्नरश्मिभिः
[R.14.47;] To consider, regard, deem, look upon; तद्धनुर्ग्रहणमेव राघवः प्रत्यपद्यत समर्थमुत्तरम्
[R.11.79.] To undertake, promise to do, take in hand; निर्वाहः प्रतिपन्नवस्तुषु सतामेतद् हि गोत्रव्रतम्
[Mu.2.18;] कार्यं त्वया नः प्रतिपन्नकल्पम्
[Ku.3.14;] [R.1.4.] To assent or agree to, consent; तथेति प्रतिपन्नाय
[R.15.93.] To do, perform, practise, observe; आचार प्रतिपद्यस्व
[Ś.4;] V.2 'do the formal obeisance'; शासनमर्हतां प्रतिपद्यध्वम्
[Mu.4.18] 'act up to or obey'.
To act or behave towards, deal, do anything to any one (with gen. or loc.); स कालयवनश्चापि किं कृष्णे प्रत्यपद्यत Hariv.; स भवान् मातृपितृवदस्मासु प्रतिपद्यताम् Mb.; कथमहं प्रतिपत्स्ये
[Ś.5;] न युक्तं भवतास्मासु प्रतिपत्तुमसांप्रतम्
[Mb.] To give or return (as a reply); कथं प्रतिवचनमपि न प्रतिपद्यसे
[Mu.6;] न जाने किं तातः प्रतिपत्स्यत इति
[Ś.4.] To perceive, become aware of.
To know, understand, become acquainted with, learn, discover.
To roam, wander.
To take place, occur.
To restore.
To permit, allow.
To take place, happen.
To go back, return. (-Caus.)
To give, present, bestow, confer upon, impart; अर्थिभ्यः प्रतिपाद्यमानमनिशं प्राप्नोति वृद्धिं पराम्
[Bh.2.16;] [Ms.11.4;] गुणवते कन्या प्रतिपादनीया
[Ś.4.] To substantiate, prove, establish by proof; उक्तमेवार्थ- मुदाहरणेन प्रतिपादयति.
To explain, expound.
To bring or lead back, convey or transport (to a place)
To regard, consider.
To assert, declare to be represent.
To procure.
To effect, accomplish.
To communicate, teach.
To appoint to, install (loc.)
To prepare, get ready.
To dispose off; एष हि न्यायो यदन्यत्र कृतार्थमन्यत्र प्रतिपाद्यते ŚB on
[MS.4.2.21] प्रतिपद् [pratipad] f. f.
Access, entrance, way.
Beginning, commencement.
Intelligence, intellect.
The first day of a lunar fortnight.
A kettle-drum.
An introductory stanza.
Rank. -Comp.
-चन्द्रः the new moon (the moon on the first day) particularly revered and saluted by people; प्रतिपच्चन्द्रनिभोऽयमात्मजः
[R.8.] 65.
-तूर्यम् a kind of kettle-drum.