चूडा

{ cūḍā }

A dictionary, Marathi and English

   The lock of hair left on the crown of the head at the ceremony of tonsure, the Shenḍí 2 A peacock's crest; any crest, tuft, or plume. 3 fig. Top, crown, summit.

Aryabhushan School Dictionary

  f  The lock of hair left on the crown of the head at the ceremony of tonsure. Fig. Crown. Crest.

महाराष्ट्र शब्दकोश

  स्त्री. १ शेंडी . २ मोराच्या डोक्यावरील तुरा ; कोणताहि तुरा , गुच्छ , शेखर . ३ ( ल . ) मुकुट ; शिखर ; शेंडा . [ सं . चूडा = शिखा , शेंडी ; प्रा . चूला ; तुल० हिं . चुटिया , चुटली , चोटी ; गु . चोटली ]
०कर्म  न. चौल ; लहान मुलाचें जावळ काढून प्रथम शेंडी ठेवण्याचा विधि . [ सं . चूडा + कर्म ]
०मणी  पु. शिरोरत्न ; मस्तकीं धारण केलेला मणि , रत्न . हस्तें ओढिल वस्त्र चुंबिल तदा चूडामणी मागणें । - विठ्ठल , रसमंजरी ६८ . ( ल . ) अत्युत्तम कर्तबगार माणूस , वस्तु ; अतिशय निपुण मनुष्य . उ० संगीतचूडामणी चिकित्सकचूडामणी इ० [ सं . चूडा + मणि ]
०रत्न  न. तुर्‍यांतील रत्न ; मस्तकीं धारण केलेलें रत्न . - वि . ( ल . ) अग्रेसर ; अग्रभागी असणारें . जो मातें सेवी किरीटी । तो होय ब्रह्मतेच्या मुकूटीं । चूडारत्न । - ज्ञा १४ . ४०० . [ सं . चूडा + रत्न ]

A Sanskrit English Dictionary

चूडा  f.  a f. (beginning a गण of [Gaṇar. 365] : g. भिदा-दि) the hair on the top of the head, single lock or tuft left on the crown of the head after tonsure, [Ragh. xviii, 50] ( ifc.), [Parāś.]
°डा-करण   = ( cf. °डो-पनयन), [Ragh. iii, 28]; [Smṛtit. i]

ROOTS:

°डा करण

   the crest of a cock or peacock, [L.]
   any crest, plume, diadem, [W.]
   the head, [L.]
   the top (of a column), [Hcat. i, 3]
   the summit, [Hit. i, l 01]
   a top-room (of a house), [L.]
   a kind of bracelet, [L.]
   a small well, [L.]
    N. of a metre
बाह्वादि   of a woman g. ( °डाला, [Kāś.])
चूडा    पंच- and महा-चूडा.
चूडा  f.  b f. of °ड.

The Practical Sanskrit-English Dictionary

चूडा [cūḍā]   1 The hair on the top of the head, a single lock on the crown of the head (left after the ceremony of tonsure); [R.18.51;] [U.5.36;5.3;4.2.]
   The ceremony of tonsure.
   The crest of a cock or peacock; [Pt.2.73.]
   Any crest, plume or diadem.
   The head.
   Top, summit.
   A room on the top of a house.
   A well.
   An ornament (like a bracelet worn on the wrist). -Comp.
-करणम्, -कर्मन्  n. n. the ceremony of tonsure; [Ms.2.35.]
-पाशः   a mass of hair; चूडापाशे नवकुरबकम् [Me.65.]
   मणिः, रत्नम् a jewel worn on the top of the head, a crest-jewel (fig. also).
   best, excellent (usually at the end of comp.).
-लक्षणम्   tonsure.

Shabda-Sagara

चूडा  f.  ( -डा)
   1. A single lock of hair left on the crown of the head at the ceremony of tonsure.
   2. A peacock's crest.
   3. Any crest, plume, diadem, &c.
   4. The head.
   5. Top, summit.
   6. An upper house, a room on the top of a house, &c.
   7. A kind of bracelet.
   8. A small well.
   9. Tonsure; more commonly चूडाकरणं.
    E. चुल् to elevate, अङ् and टाप् affixes, ल changed to ड, and the vowel lengthened. चूल् अङ् चुल-समुच्छ्रये अङ् डस्य लः निः दीर्घः .

ROOTS:

चुल् अङ् टाप् ल ड चूल् अङ् चुल-समुच्छ्रये अङ् डस्य लः निः दीर्घः .

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

   See : अलकः, शिखा, शिखरम्, शिखरम्