अणि

{ aṇiḥ }

महाराष्ट्र शब्दकोश

उअ . आणि ; शिवाय ; अणखी . कदाचित त्या देवी , अणि फणिमंणींच्या पण मुळी । - केक ३३ .
 स्त्री. 
टोंक ; शेवटचा बिंदु ; अग्र . केंसाच्या अणी इतकेंसुध्दां हटविणारा प्राणी मला संसारांत दिसत नाहीं . - पपप्रे १०५ .
अंकूर ; अग्र ( वृक्ष , पर्ण इ० चा ).
ऐनवेळ ; अणिबाणीची वेळ . अणी चुकली बारा वर्षांचा वायदा = योग्य समय चुकला कीं बारा वर्षे काम होत नाहीं .
भोंवर्‍याची आर - अरी .
जोड्याचें बाकदार मुरडलेलें टोंक .
लगामाचें हातांत धरावयाचें टोंक - शेवट .
गाडीच्या आंसांत घालण्याची खीळ - खुंटी . [ सं . अणि ; ता . अणि = खीळ ].
०दार वि.  अणकुचीदार ; टोंक असणारें .
०बाणी  स्त्री. ऐनवेळ .

A Sanskrit English Dictionary

अणि  m.  m. the point of a needle or of a sharp stake, [L.]
linch-pin, [L.]
the pin or bolt at the end of the pole of a carriage, [L.]
the corner or part of a house, [L.]
a boundary, [L.]
half of a lunar month, [L.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

अणिः [aṇiḥ]  m. m.
-णी [अणति शब्दायते   अण्-इन्]
The point of a needle.
A linchpin, the pin or bolt at the end of a pole of carriage. अणीकृत्वैलपत्रं च [Mb 7.22.73.]
A limit.
The corner of a house (used for killing animals &c.). -Comp.
-माण्डव्यः [अण्या चिह्नितो माण्डव्यः]  N. N. of a sage said to have been impaled on an अणी or linchpin. स तथान्तर्गतेनैव शूलेन व्यरन् मुनिः । ...अणीमाण्डव्य इति च ततो लोकेषु गीयते ॥ [Mb.1.18.7-8.]

Shabda-Sagara

अणि  m.  ( -णिः)
1. A pin or bolt at the extremity of the pole of a carriage, the pin of the axle.
2. The edge or point of a sharp weapon.
3. A limit, a boundary; also अणी.
E. अण to sound, and इन् aff.

ROOTS:

अण इन्