राजोवाच
कस्य हेतोः परित्यक्ता आचार्येणात्मनः सुराः ।
एतदाचक्ष्व भगवत्र्छिष्याणामक्रमण गुरौ ॥१॥
श्रीशुक उवाच
इन्द्रस्त्रिभुवनैश्वर्य मदोल्लघिंतसप्तथः ।
मरुद्भिर्वसुभी रुद्रैरादित्यैऋभुभिर्नृप ॥२॥
विश्वदेवैश्व साध्यैश्च नासत्याभ्यां परिश्रितः ।
सिद्धनारणगन्धर्वैर्मुनिभिर्ब्र ह्रावादिभिः ॥३॥
विद्याधराप्सरोभिश्च किन्नरैः पतगोरगैः ।
निषेव्यमाणो मघवान स्तुयमानश्च भारत ॥४॥
उपागीयमानो ललितमास्थानाध्यासनाश्रितः ।
पाण्डुरेणातपत्रेण चन्द्रमण्डचारुणा ॥५॥
युक्ताश्चान्यैः पारमेष्ठयै श्चामरव्यजनादिभिः ।
विराजमानः पौलोम्या सहार्धासनया भृशम ॥६॥
स यदा परमाचार्यं देवानामात्मनश्च ह ।
नाभ्यनन्दत संप्राप्त प्रत्युत्थानासनादिभिः ॥७॥
वाचस्पतिं मुनिवंरं सुरासुरनमस्कृतम ।
नोच्चचालासनादिन्द्रः पश्यन्नपि सभागतम ॥८॥
ततो निर्गत्य सहसा कविरागिरस प्रभुः ।
आययौ स्वगृहं तूष्णीं विद्वन श्रीमदविक्रियाम ॥९॥
तर्ह्रोव प्रतिबुध्येन्द्रो गुरुहेलनमात्मनः ।
गर्हयामास सदासि स्वयमात्मानमात्मना ॥१०॥
अहो बत ममासाधु कृतं वैदभ्रबुद्धिना ।
यन्मयैश्वर्यमत्तेन गुरुः सदसि कात्कृतः ॥११॥
को गृध्येत पण्डितो लक्ष्मीं त्रिविष्टपपतेरपि ।
ययाहमासुरं भावं नीतोऽद्य विबुधेश्वरः ॥१२॥
ये पारमेष्ठां धिषणमधितिष्ठन न कंचन ।
प्रत्युत्तिष्ठेदिति ब्रुयुर्धर्मं ते न परं विदुः ॥१३॥
तेषां कूपथदेष्टाणां पततां तमासि ह्याधः ।
ये श्रद्धर्वचस्ते वै मज्जन्त्यश्मप्लवा इव ॥१४॥
अथाहममराचार्यमगाधधिषणं द्विजम ।
प्रसादयिष्ये निशठः शीर्ष्णा तच्चरणं स्पृशन ॥१५॥
एवं चिन्तयतस्तस्य मघोनो भगवान गृहात ।
बृहस्पतिर्गतोऽदृष्टा गतिमध्यात्ममायया ॥१६॥
गोरोर्नाधिगतः संज्ञं परिक्षन भगवान स्वराट ।
ध्यायन धिया सुरैर्युक्तः शर्म नालभतात्मनः ॥१७॥
तच्छुत्वैवासुराः सर्व आश्रित्यौशनसं मतम ।
देवान प्रत्युद्यामं चक्रुर्दुर्मदा आततायिनः ॥१८॥
तैर्विसृष्टोषुभिस्तीक्ष्णैर्निर्भिन्नागोंरुबाहवः ।
ब्रह्माणं शरणं जग्मुः सहेन्द्रा नतकन्धराः ॥१९॥
तांस्तथाभ्यार्दितान वीक्ष्य भगवानात्मभुरजः ।
कृपया परया देव उवाच परिसान्त्वयन ॥२०॥
ब्रह्मोवाच
अहो बत सुरश्रेष्ठा ह्याभद्रं वः कृतं महत ।
ब्रह्मिष्ठं ब्राह्मणं दान्तमैश्वर्यान्नभ्यनन्दत ॥२१॥
तस्यायमनयस्यासीत परेभ्यो वः पराभवः ।
प्रक्षीणेभ्यः स्ववैरिभ्यः समृद्धानां च यतसुराः ॥२२॥
मघवनद्विषतः पश्य प्रक्षीणान गुर्वतिक्रमात ।
सम्र्प्रत्युपचितान भुयः काय्वमाराध्य भक्तितः ।
आददीरन निलयनं ममापि भृगुदेवताः ॥२३॥
त्रिविष्टपं किं गणयन्त्यभेद्य मन्त्रा भृगुणामनुशिक्षितार्थाः ।
न विप्रहोगोविन्दगवीश्वराणां भवन्त्यभद्राणि नरेश्वराणाम ॥२४॥
तद विश्वरुपं भजताशु विप्रं तपस्विनं त्वाष्ट्रमथात्मवन्तम ।
सभाजितोऽर्थान स विधास्यते वो यदि क्षमिष्यध्वमुतास्य कर्म ॥२५॥
श्रीशुक उवाच
त एवमुदिता राजन ब्रह्माणा विगतज्वराः ।
ऋषिं त्वाष्ट्रमुपव्रज्य परिष्यज्येदमब्रुवन ॥२६॥
देवा ऊचुः
वयं तेऽतिथयः प्राप्ता आश्रमं भद्रमस्तु ते ।
कामः सम्पाद्यतां तात पितृणां समयोचितः ॥२७॥
पुत्राणां हि परो धर्मः पितृशुश्रूषणं सताम ।
अपि पुत्रवतां ब्रह्माण किमुत ब्रह्माचारिणाम ॥२८॥
आचार्यो ब्रह्माणो मुर्तिः पिता मुर्तिः प्रजापतेः ।
भ्राता मरुप्ततेर्मुर्तिर्माता साक्षात क्षितेस्तनुः ॥२९॥
दयाया भगिनी मुर्तिर्धर्मस्यात्मातिथिः स्वयम ।
अग्नेरभ्यागतो मुर्तिः सर्वभुतानि चात्मनः ॥३०॥
तस्मात पितृणामार्तानामर्ति परपराभवम ।
तपसानयंस्तात सन्देशं कर्तुमर्हसि ॥३१॥
वृणीमहे त्वोपाध्यायं ब्रहिष्ठं ब्राह्मणं गुरुम ।
यथात्र्जसा विजेष्यामः संपन्तांस्तव तेजसा ॥३२॥
न गर्हयन्ति ह्यार्थेषु यविष्ठांड्घ्रयभिवादनम ।
छन्दोभ्योऽन्यत्र न ब्रह्माण वयो ज्यैष्ठस्य कारनम ॥३३॥
ऋषिरुवाच
अभ्यार्थितः सुरगणैः पौरोहित्ये महातपाः ।
स विश्वरुपस्तानाह प्रसन्न श्लक्ष्णया गिरा ॥३४॥
विश्वरुप उवाच
विगर्हितं धर्मशीलैर्ब्रह्यावर्चौपव्ययम ।
कथं नु मद्विधो नाथा लोकेशैरभियाचितम ।
प्रत्याख्यास्यति तच्छिष्यः स एव स्वर्थ उच्यते ॥३५॥
अकित्र्चनांनां हि धनं शिल्लोत्र्छनं तेनेह निर्वर्तितसाधुसत्क्रियाः ।
कथं विगर्ह्यां नु करोम्यधीश्वराः पौरोधसं हृष्यति येन दुर्मतिः ॥३६॥
तथापि न प्रतिब्रुयां गुरुभिः प्रार्थितं कियत ।
भवतां प्रार्थितं सर्वं प्राणैरर्थेश्च साधये ॥३७॥
श्रीशुक उवाच
तेभ्य एवंक प्रतिश्रुत्य विश्वरुपो महातपाः ।
पौरोहित्यं वृतश्चक्ते परमेणा समाधिना ॥३८॥
सुरद्विषां श्रियं गुप्तामैशनस्यापि विद्यया ।
आच्छिद्यादान्महेन्द्राय वैष्णव्या विद्यया विभुः ॥३९॥
यया गुप्तः सहस्त्राक्षो जिग्येऽसुरचमुर्विभुः ।
तां प्राह स महेन्द्राय विश्वरुप उदारधीः ॥४०॥
इति श्रीमद्भागवते महापुराणे पारमहंस्यां संहितायां षष्ठस्कन्धे सप्तमोऽध्यायः (७ )