कांटी

A dictionary, Marathi and English

    twenty.
   To worry grievously: also to scold coarsely and vehemently.

Aryabhushan School Dictionary

  f  A thorny tree or bush.
कांटी लवणें    ruin, destroy.

महाराष्ट्र शब्दकोश

   संवि . ( नंदभाषा ) वीस ही संख्या . ' उधानु काटीवरी चोपडुची आस । नवरा राजस मिरवते । ' - तुगा ४४५९ .
   स्त्री. १ काटेरी झुडुप शेतांच्या कुंपणांतील कांटे असलेली एक फांती ; कांटीरी झाड किंवा झुडुप ; वईतील त्याची एक फांदी . ' घोडें मढ्यावर टाकले त्यावरती काटीं टाकली .' - विवि ८ . ४ . ६६ . ' अंधा जोडली जों दृष्टी । सर्वेंचि पायें लागली कांटी । ' - कथा १ . ७ . १६ . २ ( आट्यापाट्या ) प्रत्येक बाजूची उभी मर्यादरेषा ( या दोघांना जोडणारी मधली आडवी ती पाटी ). ३ बाभळीचें लहान झाड . ४ काटेरी कुंपण ' बाहेरी यमनियमांची कांटी लाविली । ' - ज्ञा ९ . २१३ . ' खेटितां कुंप कांटी खुंट दरडी न पाहे । ' - तुगा ३४९ . ' काटियां कांटी झाडावी - शिशु ४९४ .
०मुळुं   सवि ( नंदभाषा ) पंचवीस ही संख्या ' सोन्याचा भाव काटीमुळे आहे .'
०वड  न.  कांटा , कंटक ' तया तोंडी कांटिवडें । आंतु नुसतीं हाडें । ' - ज्ञा . १३ . ६७८ .
०लागणें    ओस पडणें . ०लावणें -( घर , संसार , व्यवहार , रोजगार ) मोडणें , नाश करणें , सोडणें , विध्वंस करनें , ' आपुल्या संसारास लावोनि कांटी । आमचे पाठी लागलास कां ।
०आपल्या    ओढणें - भुकेनें मरण्यापेक्षां कांटे खावयास तयार होणें अति अंधाशी , स्वार्थपरायण होणें . कांट्याचें कोल्हें कारणें - क्षुल्लक गोष्टीचा बाऊ करणें . - नें कांटी झाडावी - कांट्यानें कांटा काढणें . ' कांटीनें कांटीं झाडावी । ' - दा . १९ . ९ . १२ . कांट्याकुट्या - स्त्री . ( अव ) काटेरी झाडेझुडपें . म्ह० ' दुरुन डॊंगर साजरा जवळ गेलें . कीं काट्याकुट्यां ( जवळ जातांना काजरा )= लांबून कोणतीही गोष्ट चांगली दिसते पण जवळून पाहतां तिचे दोष दिसतात . - शीं कांट्या घासणें -( व . प .) फजिती करणें ; बेजार करणें ; छळ करणें ; त्रास देणें ; गांजणे . काट्यावरुन ओढणें - अतिशय त्रास देणें . छळणें , गाजणें .
पोटावर    ओढणें - भुकेनें मरण्यापेक्षां कांटे खावयास तयार होणें अति अंधाशी , स्वार्थपरायण होणें . कांट्याचें कोल्हें कारणें - क्षुल्लक गोष्टीचा बाऊ करणें . - नें कांटी झाडावी - कांट्यानें कांटा काढणें . ' कांटीनें कांटीं झाडावी । ' - दा . १९ . ९ . १२ . कांट्याकुट्या - स्त्री . ( अव ) काटेरी झाडेझुडपें . म्ह० ' दुरुन डॊंगर साजरा जवळ गेलें . कीं काट्याकुट्यां ( जवळ जातांना काजरा )= लांबून कोणतीही गोष्ट चांगली दिसते पण जवळून पाहतां तिचे दोष दिसतात . - शीं कांट्या घासणें -( व . प .) फजिती करणें ; बेजार करणें ; छळ करणें ; त्रास देणें ; गांजणे . काट्यावरुन ओढणें - अतिशय त्रास देणें . छळणें , गाजणें .

मराठी वाक्संप्रदाय - वाक्यप्रचार

   कांटी (कांट्या) आपल्‍या पोटावर ओढणें
   पोटात कांटे भरावयास तयार होणें
    अति अधाशी स्‍वार्थी बनणें
   हपापल्‍यासारखे करणें.