अतिवृत्

{ ativṛt }

A Sanskrit English Dictionary

अति-√ वृत्   to pass beyond, surpass, cross;

to get over, overcome;

to transgress, violate, offend, especially by unfaithfulness;

to pass away;

to delay.

ROOTS:

अति √ वृत्

The Practical Sanskrit-English Dictionary

अतिवृत् [ativṛt]   1 A. (P. in epic poetry)
   To pass over or by, cross (as a place &c.). उपासते पुरुषं ये ह्यकामास्ते शुक्रमेतदतिवर्तन्ति धीराः Muṇḍ.3.2.1.
   (a) To go beyond, exceed ( fig. also); वाग्विभवातिवृत्तमाचार्यकम् [Māl.1.] 26 exceeding or transcending the powers of speech, indescribable; मुकुलावस्थामतिवृत्तेषु तण्डुलेषु [Dk.132;] का ते स्तुतिः स्तुतिपथादतिवृत्तधाम्नः [Mv.4.29] transcending praise. (b) To offend, overstep, transgress, violate; योऽस्याः शासनमतिवर्तेत [Dk.167;] कोऽतिवर्तते दैवम् 51 who can transgress the decrees of Fate? कोऽन्यो जीवितुकामो देवस्य शासनमतिवर्तेत [Mu.3.] न खलु दूरगतोऽतिवर्तते [Śi.6.19.] (c) To neglect, omit, let slip. (d) To have no regard to, disregard, slight; offend ( especially by unfaithfulness), injure; शपथशतातिवर्ती [Dk.62] disregarding; ऋतुस्नातां सतिं भार्यां ... अतिवर्तेत दुष्टात्मा; यथाहं कर्मणा वाचा शरीरेण च राघवम् । सततं नातिवर्तेय Rām. अपत्यलोभाद् या तु स्त्री भर्तार- मतिवर्तते [Ms.5.161.]
   (a) To surpass, excel; मनुष्य संख्यामतिवर्तितुं वा [Ki.3.4;] एष जनतातिवर्तिनो [Śi.14.59;] बान्धवस्नेहं राज्यलोभोऽतिवर्तते [Ks.41.4;] to outweigh, preponderate. (b) To overcome, subdue, vanquish, get the better of; get over, escape or get loose from; असाध्यानतिवर्तन्ते प्रमेहा रजनीं यथा Suśr.; किमाचारः कथं चैतांस्त्रीन् गुणानतिवर्तते [Bg.14.21] transcend these three qualities; दैवं पौरुषेण˚ mb., [Dk.73,] [Ks.121.67.]
   (Intrans.) To pass away, glide away, elapse (as time); to be late or delay; एवं तयोः प्रत्यहमन्योन्याहारादि दानेन कालोऽतिवर्तते [H.1;] महता स्नेहेन कालोऽतिवर्तते [H.2;] समयो नातिवर्तते [Mv.6;] आषोड- शाद् ब्राह्मणस्य सावित्री नातिवर्तते [Ms.2.38] is not late (नातिक्रान्तकाला भवति).
   To go away from, leave, abandon (abl.); यथा मे हृदयं नित्यं नातिवर्तति राघवात् Rām.-Caus.
   To slight, not to heed, disregard सुहृदश्चाति- वर्तिताः [Dk.136.]
   To let out, discharge (as excrement).

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

 verb  पूर्वं निश्चितात् समयात् ऊर्ध्वं समयनियतानुकूलः व्यापारः।   Ex. दिसम्बरमासस्य यात्रा इदानीं ग्रीष्मकालीनावकाशपर्यन्तम् अतिवर्तते।

HYPERNYMY:

अस्

ONTOLOGY:

होना क्रिया (Verb of Occur) ➜ क्रिया (Verb)

SYNONYM:

उत्कृष् उदीक्ष्

Wordnet:

asm স্থগিত কৰা

ben স্থগিত হওয়া

guj મુલતવી રાખવું

hin टलना

kan ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸು

kok स्थगीत जावप

mal മാറ്റിവയ്ക്കുക

mar पुढे ढकलणे

ori ଗଡ଼ିଗଲା

pan ਟਲਣਾ

tam ஒத்திப்போடு

tel వాయిదాపడు

urd ملتوی ہونا , ٹلنا , روکنا , موقوف کرنا , ٹالنا

    see : तॄ, विलम्ब्