चौक १
धन्य--धन्य शिवाजी भोसला । वीर गाजला ।
राजा शोभला । राष्ट्राला पूर्ण देऊन आधार ।
यवन सत्तेस झुगारुन पार । राज्य मराठयांचे केला विस्तार ॥
विजापुरी भरला दरबार । शिवाजी बंडखोर ।
झाला शिरजोर । वेडी बेगम म्हणे हो सरदार ।
सांगा शिवाजीला कोण धरणार । तयाला बढती थोर मिळणार ॥
पैजेचा मांडिला विडा । करीना कोणी धडा ।
झाला मग खडा । क्रोधान अफझूलखान ।
मराठा शिवाजी सैतान । कायमचा टाकतो मी गाडून ।
पैजेचा विडा उचलून । दरबारी बोलला गर्जून ।
शिवाजीचं मुंडक कापून । विजापूरी येतो घेऊन ।
असं म्हणून शिवाजीवर खान चालला ॥
खेडीच्या-खेडी उध्वस्त करु लागला ।
एक लाख फौज संगतीला । जाळपोळ करीत चालला ।
कापितो गाय रस्त्याला । देवांच्या फोडतो मूर्तीला ॥
जमीनदोस्त करा देवळाला । जुलमाने छळी हिंदुला ।
तुळजापुरी येताच चालून । जात्यात घालून ।
टाकली भरडून भवानी देवीला ॥ पंढरपुरी येताच खान ।
शिरला राऊळात । चक्रीत झाला पाहून नाही देव देवळात ॥
भिऊन पळाला म्हणे मला हा शिवाजीचा देव ॥
शिवाजीची काय कथा, आता मी घेतो त्याचा जीव ॥
क्रोधानं फोडून मग देऊळ । निघून चालला ॥
तळ देऊन येऊन राहिला । वाई गावाला ॥
शिवाजीला निरोप धाडला । तू यावं शरण खानाला ।
ऐकशील जरी या वेळा । तरी देतो जीवदानाला ।
ना तरी मराठा मुलखाला । तुज सहित मिळवीन मातीला ।
असं सांगून शिवाजीकडे । कृष्णाजी भास्कर वकील धाडला ॥
शिवाजीला आधीच देवांचा अर्ज होता गेला ॥
दुर्दशा करुन खानानं छळलं आम्हाला ॥
शिवाजीनं समय पाहून । केलं मान्य खान बोलणं ।
मग तह ठरला मिळून । सडया स्वारीनिशी येऊन ।
एक वीर संगती घेऊन । भेटावं बहु आनंदानं ।
असा बेत नक्की ठरवून । करार करुन । वकील परतला ॥
शिवाजीनें केली तय्यारी पहा त्या वेळा ।
गुढया-तोरणे उभारुन प्रतापगड सजवीला ॥
थोर शोभा केली मंडपाला । पाचूचे मणी खांबाला ।
हिरे माणके मध्य भागाला । गाद्या-गिरद्या तक्कया लोडाला ।
मयूर सिंहासन बसण्याला । इंद्रपुरी जणु वसविली प्रतापगडाला ॥
आघाडीस ठेवला नेताजी । पिछाडीस बाजी । मध्ये तानाजी ।
मराठा फौज बंदोबस्तास । शिवाजी भेट देईल खानास ।
वृत्तांत ऐका पुढील चौकास ॥
चौक २
आहा आहा शिवाजी भोसला । शरण आपणाला ।
कळता यवनाला । हर्षला अफझूलखान ।
बोलू लागला तो गर्वानं । शिवाजीला ठोशात मारिन ॥
शिवाजी डोंगरी उंदिर । लुटारु चोर ।
करुनिया ठार । दावतो यवनांच्या दंडा ।
कापूनिया मराठयांचा तांडा । रोवितो मुस्लीमचा झेंडा ॥
अशा आनंदाच्या लहरीत । प्रताप गडी येत ।
बसता मंडपात । शिवाजी म्हणे मस्त गबर झाला ।
संपत्ती एवढी कुठून त्याला । हिर्या मोत्यानं मंडप सजला ।
गुडगुडी तोंडी धरुन सिदीला (बंडाला) सांगे डौलानं ॥
शिवाजीला ठार मारुन । संपत्ती नेतो लुटून ॥
मंडपात खान बैसला , कळले शिवबाला ॥
भवानीचे घेऊन दर्शन । नमून मातेला ।
जाणून काळ वेळेला । अंगभर चिलखत ल्याला ॥
भरजरी पोषाख केला । जिरे टोप शिरी चढविला ।
वाघनखे भरुनी पंजाला ॥ खानाच्या भेटीला ।
सर्जा मंडपामधें आला । आहा आहा शिवाजी पाहून ।
दुष्मनी दिली सोडून । तू दोस्त आजपासून ॥
पतंगाने झडप घालावी जशी ज्योतीला ।
सर्पाने विळखा मारावा जसा मुंगुसाला ॥
तसा खान झडपी तया समयास ।
बगलेत धरुन मानगूट, सुरा खुपसला ॥
शिवाजी शूर भोसला । तोही पुरेपुर कसलेला ।
नव्हता कच्च्या गुरुचा चेला । जिजा आईच दूध प्यायलेला ॥
तो कसचा भितोय खानाला । खानाचे कपट ओळखून ॥
मारा चुकवून । बगल तोडून झाला बाजूला ॥
मग सिंह झडपी जसा मस्त हत्तीला ।
वाघाने धरुन फाडावे जस बकर्याला ।
तसा शिवाजीने खानाला । वाघनखे खुपसून पोटाला ।
खानाचा फोडला कोथळा । तो खान आडवा पडला कोसळून ।
बचाव बचाव म्हणून ॥ अल्लाअल्ला म्हणून । प्राण सोडला ॥
सय्यद बंडाने जोराचा वार शिवबावर केला ॥
जिरेटोप तुटून धरणीस खेळू लागला ॥
पाहून राजावर घाला । जिवा महाला होताच बाजूला ।
तात्काळ तुटून पडला । सय्यद बंडाला धाडला खानाच्या भेटीला ॥
जयजयकार डंका गाजला । मराठयांनी हल्ला चढविला ।
रक्ताने प्रतापगड न्हाला । खानाची फौज मारुन ।
केली धूळघाण । यवन हैराण । तया समयाला ॥
खानाचे लाव लष्कर । हत्ती, घोडे स्वार । पायदळ सारं ।
लढुनिया फस्त केले यवनास । विजयाने माळ घातली शिवबास ।
शाहीर कर्डक सांगे कवनात ॥