श्रीराम उवाच ।
भगवन्यन्मया पृष्टं तत्तथैव स्थितं विभो ॥
अत्रोत्तरं मया लब्धं तत्त्वो नैव महेश्वर ॥१॥
परिच्छिन्नपरीमाणे देहे भगवतस्तव ॥
उत्पत्तिः पञ्चभूतानां स्थितिर्वा विलयः कथम् ॥२॥
स्वस्वाधिकारसंबद्धाः कथं नाम स्थिताः सुराः ॥
ते सर्वे त्वं कथं देव भुवनानि चतुर्दश ॥३॥
त्वत्त श्रुत्वापि देवात्र संशयो मे महानभूत् ॥
अप्रत्यायितचित्तस्य संशयं छेत्तुमर्हसि ॥४॥
श्रीभगवानुवाच ।
वटबीजेऽतिसूक्ष्मेऽपि महावटतरुर्यथा ॥
सर्वदास्तेऽन्यथा वृक्षः कुत आयाति तद्वद ॥
तद्वन्मम तनौ राम भूतानामागतिर्लयः ॥५॥
महासैंधवपिण्डोऽपि जले क्षिप्तो विलीयते ॥
न दृश्यते पुनः पाकात्कुत आयाति पूर्ववत् ॥६॥
प्रातःप्रातर्यथा लोको जायते सूर्यमण्डलात् ॥
एवं मत्तो जगत्सर्वं जायतेऽस्ति विलीयते ॥
मय्येव सकलं राम तद्वज्जानाहि सुव्रत ॥७॥
श्रीराम उवाच ॥
कथितेऽपि महाभाग दिग्जडस्य यथा दिशि ॥
निवर्तते भ्रमो नैव तद्वन्मम करोमि किम् ॥८॥
श्रीभगवानुवाच ।
मयि सर्वं यथा राम जगदेतच्चराचरम् ॥
वर्तते तद्दर्शयामि न द्रष्टुं क्षमते भवान् ॥९॥
दिव्यं चक्षुः प्रदास्यामि तुभ्यं दशरथात्मज ॥
तेन पश्य भयं त्यक्त्वा मत्तेजोमण्डलं ध्रुवम् ॥१०॥
न चर्मचक्षुषा द्रष्टुं शक्यते मामकं महः ॥
नरेण वा सुरेणापि तन्ममानुग्रहं विना ॥११॥
सूत उवाच ।
इत्युक्त्वा प्रददौ तस्मै दिव्यं चक्षुर्महेश्वरः ॥
अथादर्शयत्तस्मै वक्रं पातालसंनिभम् ॥१२॥
विद्युत्कोटिप्रभं दीप्तिमतिभीमं भयावहम् ॥
तदृष्टैवभयाद्रामो जानुभ्यामवनिं गतः ॥१३॥
प्रणम्य दन्डवद्भूमौ तुष्टाव च पुनः पुनः ॥
अथोत्थाय महावीरो यावदेव प्रपश्यति ॥१४॥
वक्रं पुरभिदस्तत्र अन्तर्ब्रह्माण्डकोटयः ॥
चटका इव लक्ष्यन्ते ज्वालामालासमाकुलाः ॥१५॥
मेरुमन्दरविन्ध्याद्या गिरयः सप्त सागराः ॥
दृश्यन्ते चन्द्रसूर्याद्याः पञ्च भूतानि ते सुराः ॥१६॥
अरण्यानि महानागा भुवनानि चतुर्दश ॥
प्रतिब्रह्माण्डमेवं तद्दृष्ट्वा दशरथात्मजः ॥१७॥
सुरासुराणां संग्रामास्तत्र पूर्वापरानपि ॥
विष्णोर्दशावतारांश्च तत्तत्कर्माण्यपि द्विजाः ॥१८॥
परभवांश्च देवानां पुरदाहं महेशितुः ॥
उत्पद्यमानानुत्पन्नान्सर्वानपि विनश्यतः ॥१९॥
दृष्ट्वा रामो भयाविष्टः प्रणनाम पुनः पुनः ॥
उत्पन्नतत्त्वज्ञानोऽपि बभूव रघुनन्दनः ॥२०॥
अथोपनिषदां सारैरथैस्तुष्टाव शंकरम् ॥२१॥
श्रीराम उवाच ।
देव प्रपंन्नार्तिहर प्रसीद प्रसीद विश्वेश्वर विश्व वन्द्य ॥
प्रसीद गंगाधर चन्द्रमौले मां त्राहि संसारभयादनाथम् ॥२२॥
त्वत्तो हि जातं जगदेतदीश त्वय्येव भूतानि वसन्ति नित्यम् ॥
त्वय्येव शंभो विलयं प्रयान्ति भूमौ यथा वृक्षलतादयोऽपि ॥२३॥
ब्रह्मेन्द्ररुद्रश्च मरुद्गणाश्च गन्धर्वयक्षाऽसुरसिद्धसंघा ॥
गंगादिनद्यो वरुणालयाश्च वसन्ति शूलिंस्तव वक्रयन्त्रे ॥२४॥
त्वन्मायया कल्पितमिन्दुमौले त्वय्येव दृश्यत्वमुपैति विश्वम् ॥
भ्रान्त्या जनः पश्यति सर्वमेतच्छुक्तौ यथा रौप्यमहिं च रज्जौ ॥२५॥
तेजोभिरापूर्य जगत्समस्तं प्रकाशमानं कुरुषे प्रकाशम् ॥
विना प्रकाशं तव देवदेवन दृश्यते विश्वमिदं क्षणेन ॥२६॥
अल्पाश्रयो नैव बृहत्पदार्थ धत्तेऽणुरेकोन हि विन्ध्यशैलम् ॥
त्वद्वक्त्रमात्रे जगदेतदस्ति त्वन्माययैवेति विनिश्चिनोमि ॥२७॥
रज्जौ भुजङ्गो भयदो यथैव न जायते नास्ति न चैति नाशम् ॥
त्वन्मायया केवलमात्त रूपं तथैव विश्वं त्वयि नीलकण्ठ ॥२८॥
विचार्यमाणे तव यच्छरीरमाधारभावं जगतामुपैति ॥
तदप्यवश्यं यदविद्ययैव पूर्णश्चिदानन्दमयो मतस्त्वम् ॥२९॥
पूजेष्टपूर्तादिवरक्रियाणां भोक्तुः फलं यच्छसि विश्वमेव ॥
मृषैतदेवं वचनं पुरारे त्वत्तोऽस्ति भिन्नं न च किञ्चिदेव ॥३०॥
अज्ञानमूढा मुनयो वदन्ति पूजोपचारादिबलिक्रियाभिः ॥
तोषं गिरिशो भजतीति मिथ्या कुतस्त्वमूर्तस्य तु भोगलिप्सा ॥३१॥
किञ्चिद्दलं वा चुलुकोअकं वा यस्त्वं महेश प्रतिगृह्य दत्से ॥
त्रैलोक्यलक्ष्मीमप यज्जनेभ्यः सर्वत्वविद्याकृतमेव मन्ये ॥३२॥
व्याप्नोषि सर्वा विदिशो दिशश्च त्वं विश्वमेकः पुरुषः पुराणः ॥
नष्टेऽपि तस्मिंस्तव नास्ति हानिर्घटे विनष्ट नभसो यथैव ॥३३॥
यथैकमाकाशगमर्कबिम्बं क्षुद्रेषु पात्रेषु जलान्वितेषु ॥
भजत्यनेकप्रतिबिम्बभावं तथा त्वमन्तःकरणेषु देव ॥३४॥
संसर्जने वाऽप्यवने विनाहे विश्वस्य किञ्चित्तव नास्ति कार्यम् ॥
अनादिभिः प्राणभृतामदृष्टैस्तथापि तत्स्वप्नवदातनोषि ॥३५॥
स्थूलस्य सूक्ष्मस्य जडस्य भोगो देहस्य शंभो न विदं विनास्ति ॥
अतस्त्वदारोपणमातनोति श्रुतिः पुरारे सुखदुःखयोः सदा ॥३६॥
नमः सच्चिदम्भोऽधिहंसाय तुभ्यं नमः कालकालाय कालात्मकाय ॥
नमस्ते समस्ताघसंहारकर्त्रे नमस्ते मृषा चित्तवृत्त्येकमोक्त्रे ॥३७॥
सूत उवाच ।
एवं प्रणम्य विश्वेशं पुरतः प्राञ्जलिः स्थितः ॥
विस्मितः परमेशानं जगाद रघुनन्दनः ॥३८॥
श्रीराम उवाच
उपसंहर विश्वात्मन्विश्वरूपमिदं तव ॥
प्रतीतं जगदेकात्म्यं शंभो भवदनुग्रहात् ॥३९॥
श्रीभगवानुवाच ।
पश्य राम महाबाहो मत्तो नान्योऽस्ति कश्चन ॥
सूत उवाच ।
इत्युक्त्वैवोपसंजह्ने स्वदेहे देवतादिकान् ॥
मीलिताक्षः पुनर्हर्षाद्यावद्रामः प्रपश्यति ॥४०॥
तावदेव गिरेः श्रृङ्गे व्याघ्रचर्मोपरि स्थितम् ॥
ददर्श पञ्चवदनं नीलकण्ठं त्रिलोचनम् ॥४१॥
व्याघ्रचरमाम्बरधरं भूतिभूषितविग्रहम् ॥
फणिकङ्कणभूषाढ्यं नागयज्ञोपवीतिनम् ॥४२॥
व्याघ्रचर्मोत्तरीयं च विद्युत्पिङ्गजटाधरम् ॥
एकाकिनं चन्द्रमौलिं वरेण्यमभयप्रदम् ॥४३॥
चतुर्भुजं खण्डपरशुमुग्रहस्तं जगत्पतिम् ॥
अथाज्ञया पुरस्तस्य प्रणम्योपविवेश सः ॥४४॥
अथाह रामं देवेशो यद्यत्प्रष्टुमभीप्ससि ॥
तत्सर्वं पृच्छ राम त्वं मत्तो नान्योऽस्ति ते गुरुः ॥४५॥
इति श्रीपद्मपुराणे उपरिभागे शिवगीतासूपनिषत्सु ब्रह्म० योगशास्त्रे शिवराघवसंवादे विश्वरूपदर्शनं नाम सप्तमोऽध्यायः ॥७॥