नग

{ nagḥ }

हिन्दी (hindi) WN

   See : अदद, रत्न, रत्न

प्राचीन चरित्रकोश

नग n.  शत्रुघ्न का सेनापति ।

कोंकणी (Konkani) WN

 noun  आंकडो वा मेजणेचो सुचक   Ex. म्हाका बाजारांतल्यान फकत दोन नग सामान विकतें घेवपाचें आसा

ONTOLOGY:

माप (Measurement) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

asm মান

bd अनजिमा

ben মুঠি

guj નંગ

hin अदद

kan ಸಂಖ್ಯೆ

kas عَدَد

mal എണ്ണം

mar नग

mni ꯃꯁꯤꯡ

ori ଅଙ୍କ

san खण्डलः

tam எண்ணிக்கை

tel సంఖ్య

urd عدد , نمبر , گنتی , تعداد

A dictionary, Marathi and English

   , a piece. 3 Used in stating the number of a body of elephants, and before the numeral; as हत्ती नग दाहा Ten head of elephants. 4 The stone or gem of a ring &c. 5 A लड or string of raw silk: contrad. from कंकरी. 6 S A mountain.

Aryabhushan School Dictionary

  m  An ornament. An article; a
   piece. A mountain.

मराठी पर्यायी शब्दकोश

 ना.  डाग , दागिना , वस्तू .

मराठी (Marathi) WN

 noun  फुटकळ संख्यागण्य वस्तू मोजताना वापरला जाणारा शब्द   Ex. दोन नग साबणाच्या वड्या आण

ONTOLOGY:

माप (Measurement) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

asm মান

bd अनजिमा

ben মুঠি

guj નંગ

hin अदद

kan ಸಂಖ್ಯೆ

kas عَدَد

kok नग

mal എണ്ണം

mni ꯃꯁꯤꯡ

ori ଅଙ୍କ

san खण्डलः

tam எண்ணிக்கை

tel సంఖ్య

urd عدد , نمبر , گنتی , تعداد

 noun  अंगठीत बसवलेला खडा   Ex. त्याच्या अंगठीतला नग निखळला
   See : रत्न

महाराष्ट्र शब्दकोश

 क्रि.  ( कुण . माण . ) नको पहा . नग नग पळून जाऊं तु नारी । - मृ ८ . नग , नग , तुझा हुद्दाबिद्दा मला काय बी नग . - बाय २ . २ . [ सं . नकि ( वर्जनेनिपातः )- नगि - नग . - भाअ १८३४ ]
  पु. १ डोईत घालण्याचा स्त्रियांचा एक दागिना . - शाको . वेणीचे जे नग सर्वही करीन । नको धरुं सीण मनी कांही । - तुगा २९५९ . २ ( सामा . ) रत्न ; दागिना ; अलंकार . नग पाहतां जैसे सुवर्ण । तैसा त्रिजगद्रूप मी नारायण । - ह १६ . १५९ . रडतां काढिले पांच सात नग । वस्त्राखंडी मग बांधीले म्यां । - मोसीतागीत ५७ . ( नवनीत पृ . २५८ ) ३ ( वस्तु , उपकरणे इ० कांची मोजदाद करताना ) वस्तु ; डाग ; रकम ; जिन्नस . सरी , पाटल्या वगैरे मिळून सर्व १० नग आहेत . ४ लेखनांत हत्तींच्या संख्येचा निर्देश करतांना संख्यावाचक शब्दापूर्वी योजावयाचा शब्द . जसेः - हत्ती नग दहा . ५ अंगठीत बसविलेला हिरा , खडा . चोज काय भुवनत्रय पोटी । वाहसी नग तसा नग बोटी । - र ५९ . ६ कच्च्या रेशमाची लड . याच्या उलट कंकरी . नगास नग देणे - एका जिन्नसाबद्दल दुसरा ( कसाहि ) जिन्नस देणे .
  पु. कापसाचे वजन करण्याचे एक परिमाण . हे २४ पौंडांचा एक मण याप्रमाणे आठ मणांचे असते .
  पु. १ पर्वत . २ झाड ; वृक्ष . जयावरी होय निगा नगांची । सदैव विश्रांति खगामृगांची । - र ५२ . दशस्यंदनाते म्हणे प्राण जातां । नगी पैल ते कावडी तातमाता । - मुरामा बाल १ . २० . ३ अरण्य . करी तशा घोर नगी तपाला । - नरहरि गंगारत्नमाला ५६ . ( नवनीत पृ . ४२२ ). [ सं . नग ; न + गम = जाणे ] नगाधिप , नगाधिराज - पु . पर्वतश्रेष्ठ हिमालय . [ नग + सं . अरि = शत्रु ] नगारिशत्रु - पु . इंद्राचा शत्रु , इंद्रजित ; वृत्रासुर .
०झाडा  पु. डागांची , नगांची , जिन्नसांची मोजदाद ; गणती करणे ; जिन्नसांचा हिशेब . [ नग + झाडा = गणती करणे ]
०नगोटा   नगोटे पुन . ( व्यापक ) जडजवाहीर , दागदागिने वगैरे ; लहानमोठे नग इ० . नगनगोटे घडवायाचे मज कौतूक मोठे । - होला ८० . [ नग + नगोटा = जवाहीर , अलंकार ]
०वज   पुन . ( व्यापक ) दागदागिने ; जडजवाहीर वगैरे ; नगनगोटे इ० . आतां कैची वेणीफणी । आतां नाहीत लुगडी लेणी । न्हाण नगवज पापिणी । भोगेल कैचे । - स्वादि २ . १ . ६ . जवाहीर नगवज घ्यावे . - पेद ६ . ६६ . त्याजपाशी रोकड विशेष नाही , परंतु हजार - पांचशांचा नगवज आहे . [ नग + ऐवज ? ]

A Sanskrit English Dictionary

न—ग  m.  a m. See न॑ग.

ROOTS:

न ग

न-ग  f.  b m. ‘not moving’ ( cf. अ॑-ग), a mountain ( ifc. f( आ).; cf. स-नग), [AV.] &c. &c.

ROOTS:

न ग

कुल-गिरि   the number 7 (because of the 7 principal mountains; cf.), [Sūryas.]

ROOTS:

कुल गिरि

   any tree or plant, [MBh.]; [Kāv.] &c.
   a serpent, [L.]
   the sun, [L.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

नगः [nagḥ]   [न गच्छति, गम्-ड]
   A mountain; हिमालयो नाम नगाधिराजः [Ku.1.1;7.72;] न गजा नगजा दयिता दयिताः [Bk. 1.9.]
   A tree; अभ्यधावत् क्षितितलं सनगं परिकम्पयन् [Bhāg. 1.15.29;] [Śi.6.79.]
   A plant in general.
   The sun.
   A serpent.
   The number 'seven' (from सप्तकुलाचल-गिरि). -Comp.
-अटनः   a monkey.
-अधिपः,   -अधिराजः,
   इन्द्रः Himālaya (the lord of mountains); रश्मिष्विवादाय नगेन्द्रसक्तां निवर्तयामास नृपस्य दृष्टिम् [R.2.28.]
   the Sumeru mountain.
-अरिः   an epithet of Indra; नगाह्वयो नाम नगारिसूनुः [Mb.]
-आपगा, -निम्नगा   a mountainriver, torrent; संभूयाम्भोधिमभ्येति महानद्या नगापगा [Śi.2.1;] सपत्नीः प्रापयन्त्यब्धिं सिन्धवो नगनिम्नगाः [Śi.2.14.]
-आवासः   a peacock.
-उच्छ्रायः   the height of a mountain.
-उत्था, -मुस्ता  N. N. of a plant (Mar. नागरमोथा).
-ओकस  m. m.
   a bird (in general).
   crow.
   a lion.
   the fabulous animal called शरभ.
-ज a.  a. produced in a mountain, mountain-born; [Bk.1.9.] (ः) an elephant.
-जा, -नन्दिनी   epithets of Pārvatī.
-नदी  f. f. A mountain-river; see नगापगा; विश्रान्तः सन् व्रज नगनदीतीर- जातानि सिञ्चन् [Me.]
   पतिः the Himālaya mountain. भजामस्त्वां गौरीं नगपतिकिशोरीमविरतम् [A. L.3.]
   the moon (as the lord of plants and herbs).
   an axe.
   an epithet of Indra; उद्धृतनग नगभिदनुज दनुजकुलामित्र मित्रशशिदृष्टे Āchārya-Ṣaṭpadī 4.
   a crow.
-मूर्धन्  m. m. the crest or brow of a mountain.
-रन्ध्रकरः   an epithet of Kārtikeya; अभवदस्य ततो गुणवत्तरं सनगरं नगरन्ध्रकरौजसः [R.9.2.]
-वाहनः   an epithet of Śiva.

Shabda-Sagara

नग  m.  ( -गः)
   1. mountain.
   2. A tree.
    E. न not, गम् to go, affix ड, im- moveable; or दह् to burn, Unādi affix ग, ह rejected, and द changed to न.

ROOTS:

न गम् ड दह् ग ह द न