Dictionaries | References

ताट

   
Script: Devanagari

ताट

कोंकणी (Konkani) WN | Konkani  Konkani |   | 
 noun  जेवण जेवपाचें पात्र   Ex. आवय भुरग्याक ताटांतलें जेवण लायता
ONTOLOGY:
मानवकृति (Artifact)वस्तु (Object)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
marताट
mniꯄꯨꯈꯝ
urdرکابی , تھالی , طشتری

ताट

A dictionary, Marathi and English | Marathi  English |   | 
   . Pr. सोन्याचें ताट परंतु कुडाचा आश्रय or आधार used of a person respectable or valuable in himself but of a bad stock; or of a great or good person or thing upheld by an ordinary or a bad one.
   tāṭa f A quickset hedge. scarcely used but in comp., as शेरताट, साबरताट.

ताट

Aryabhushan School Dictionary | Marathi  English |   | 
   A dining plate. sack-cloth. inexactness of a balance.
  f  A quickset hedge (used in comp.).
ताटाखालचें मांजर   A complete slave or sycophant.

ताट

 ना.  ताटली , थाळी ;
 ना.  तबक , स्तबक .

ताट

मराठी (Marathi) WN | Marathi  Marathi |   | 
 noun  जेवणाच्या उपयोगाचे उथळपसरट धातूचे पात्र   Ex. जेवल्यानंतर आपले ताट स्वतः उचलून ठेवावे./पाने वाढली आहेत.
ONTOLOGY:
मानवकृति (Artifact)वस्तु (Object)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
kokताट
mniꯄꯨꯈꯝ
urdرکابی , تھالی , طشتری
 noun  जोंधळा, बाजरी इत्यादिकांचे उभे जिवंत रोप   Ex. शेतातील जोंधळ्याची ताटे करपून गेली.
SYNONYM:

ताट

  पु. भात शेतांतील तण . - चित्रकृषि . २ . ६ .
  न. ( कु . ) स्पष्टार्थ . [ ताठ ? ]
  न. गोणपाट . - शर . ताटूक पहा .[ तरट ] ( लिहिण्याच्या चुकीने तरट चा ताट शब्द बनला असेल ? )
  स्त्री. ( क्व . ) शेर , साबर इ० कांसारख्या जिवंत झाडाचे कुंपण . हा शब्द स्वतंत्रपणे क्वचितच वापरतात . साधारणतः शेरताट , साबरताट अशासारख्या समासांत वापरतात . [ ताटी ]
  न. अजमासे पांच रुपये किंमतीचे सोन्याचे एक नाणे . पुतळीचे ताट असाहि प्रयोग करतात . ताट अर्थ ४ पहा .
  न. ताजवा , कांटा बरोबर नसल्याने वजनांत होणारी तफावत , अशुद्धता , अंतर . ताठ अर्थ ३ पहा .
  न. जेवण इ० कांच्या उपयोगाचे उथळपसरट धातुमय पात्र ; तबक . सुचिर क्षुधित ब्राह्मण हां हां म्हनतांहि वाढिल्या ताटी । - मोकष्ण २२ . ८६ . २ फांसा , नाके इ० विरहित अशी पुतळी , ताट , पुतळीचे ताट असेहि म्हणण्याचा प्रघात आहे . [ का . तट्टे ] ( वाप्र . ) ताटाला बसणे - जेवायला बसणे . आता ह्या सर्व मंडळींनी आमच्या बरोबरच ताटाला बसावे अशी माझी इच्छा आहे . - स्वप १२९ . ताटावरचे पाटावर , पाटावरचे ताटावर - श्रीमंतीचा डौल ; श्रीमंताच्या बायका कामकरता आळसांत व चैनीत वेळ घालवितात . त्यावरुन हा वाक्प्रचार या अर्थी रुढ झाला . ताटावरुन ओढणे - उठविणे - ( एखाद्यास ) जेवतां जेवतां उठविणे ; ( एखादा ) जेवीत असताना त्याचा अपमान करुन त्याला उठविणे ; - म्ह ० ताटांत सांडले काय आणि वाटीत सांडले काय एकच . = जेवताना एखादा जिन्नस ताटांत काय किंवा वाटीत सांडला काय एकच . कारण तो जेवणार्‍याच्या पोटांतच जाणार . यावरुन जेथे दोघांचे हिताहित एक असते तेथे त्यापैकी एकाला फायदा झाला काय किंवा दुसर्‍याला फायदा झाला काय सारखच . संभाजी राजे व व्यंकोजी राजे कोणी परके नाहीत . त्यांच्याकडे असलेला मुलूख आपल्याकडेच असल्यासारखा आहे . ताटांत सांडले किंवा वाटीत सांडले काय एकच . - बाजीराव . २ ताटाबरोबरकाठ = जुगार इ० कांत उधळून दिलेला बराच मोठा ऐवज परत मिळण्याच्या प्रयत्नांत उरलासुरला ऐवज खर्च करुन टाकणे . ३ सोन्याचे ताट परंतु कुडाचा आधार - आश्रय - उठिंगण = स्वतः चांगला अब्रूदार पण कुसंगतीत असलेला मनुष्य ; हलक्या माणसाच्या मुठीत राहणारा चांगला मोठा मनुष्य ; चांगला पण अकुलीन माणूस . सोन्याचे ताट झाले तरी त्यास कुडाचे उठिंगण पाहिजे . - पेब ४ . वाडबाबा २ एका ताटी जेवणे आणि घांस मोजणे . सामाशब्द -
  न. १ ( जोंधळा , बाजरी इ० काचे ), उभे , जिवंत रोप . २ जोंधळा , बाजरी , बोरु इ० काचे कांड , काठी . पोरे न सांगती , पाळती । त्यांसी जाची नानागती । एक मुलावरी बैसे श्रीपती । ताट हाती घेवूनियां । - ह ७ . २२१ . [ ताठ , ताड ? ]
  न. खरबुजाची एक जात ; हे आंतून तांबूस असून आकाराने चपते असते . - कृषि ५७२ .
०काढा   ढ्या वि . उष्टे काढणारा . मी दासु किंकरु तुझे । देविका - ताट - काढा हे ब्रीदु माझे । - शिशु ७६ . [ ताट + काढणे ]
०पाट   पुअव . ताटे , पाट इ० मांडून केलेली जेवणाची तयारी . ताटपाटाची वेळ असून तशी तजवीज लागू न शकल्यास मेजाची ठेवावी . -( बडोदे ) स्वारीनियम ७६ . [ ताट + पाट ]
०फळे   न ( गो . ) ताटे ठेवण्याची फळी . [ ताट + गो . फळे = फळी ]
०शिंगार   र्‍या वि . ( उ . ) पंक्तिपठाण ; आयते खाणारा ; खायाला आधी व कामाला कधीमधी याप्रमाणे वागणारा . [ ताट + शिंगारणे = श्रृंगारणे , शोभा आणणे ] म्हआयतमार्‍या आणि ताट शिंगर्‍या . ताटाखालचे मांजर न . पूर्णपणे आज्ञांकित मनुष्य ; पित्त्या ; बगलबच्चा ; ओशाळा ; मिंधा . ते ताबडतोब शांततेच्या ताटाखालची मांजरे होऊन जातील , असा सिद्धांत कशावरुन काढला तो ! ! नाकु ३ . ४३ . ताटेतबके नअव . ( व्यापक ) ताटे , तबके वगैरे . [ ताटे + तबके ]

ताट

   ताटाखालचीं मांजरें असणें-बनणें
   अतिशय मिंधे होणें
   परप्रत्‍ययनेबुद्धि असणें
   दुसर्‍याच्या पूर्णपणें कह्यात असणें
   पूर्णपणे दुसर्‍याच्या तंत्राने वागणें. ‘संस्‍थानिक ही ताटाखालची मांजरे असतांना तेथे नेमला जाणारा दिवाण साम्राज्‍य सरकारचे हित पाहणार नाही हे संभवनीय नाही.’ -केसरी १२-९-४१.

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP