|
स्त्री. १ डोक्याचा वरील पुढचा भाग ; मस्तकाग्र ; कवटी . २ टाळूवर ठेवलेले केंस . ३ तालुप्रदेश ; तोंडाच्या वरच्या जबडयाचा आंतील भाग . ४ ( चित्रा नक्षत्राच्या लोखंडी चरणांत पडलेल्या पावसानें ) जमिनीचा बनलेला चिकट व जाड थर ; ( सामा . ) जमीनीचा टणक थर , भाग . ( क्रि० धरणें ). विहिरीची टाळू खणली , पाणी भरभर लागलें . ५ तबल्याच्या शाईचा मध्यभाग . [ सं . तालु ]
०चा ( सापाचा विषारी दांत , टाळूपाशीं असतो आणि तो त्याला फार जपतो त्यावरून ) अतिशय आवडती वस्तु ; जिवाचा कलिजा . टाळू भरणें , टाळवेस लावणें - ( बायकी ) लहान मुलाच्या टाळूस तेल लावणें किंवा न्हाणासाठीं तेल माखणें ( मुलाच्या १२ व्या दिवसापासून ६ महिनेपर्यंत सकाळीं न्हातांना व रात्रीं निजतांना सरासरी ५ तोळे तेल ताळूंत जिरवितात . पुढें सहा महिन्यानंतर एक वर्षपर्यंत रोज न्हातांना २॥ तोळे तेल जिरवितात ).
दांत ( सापाचा विषारी दांत , टाळूपाशीं असतो आणि तो त्याला फार जपतो त्यावरून ) अतिशय आवडती वस्तु ; जिवाचा कलिजा . टाळू भरणें , टाळवेस लावणें - ( बायकी ) लहान मुलाच्या टाळूस तेल लावणें किंवा न्हाणासाठीं तेल माखणें ( मुलाच्या १२ व्या दिवसापासून ६ महिनेपर्यंत सकाळीं न्हातांना व रात्रीं निजतांना सरासरी ५ तोळे तेल ताळूंत जिरवितात . पुढें सहा महिन्यानंतर एक वर्षपर्यंत रोज न्हातांना २॥ तोळे तेल जिरवितात ).
०भरणें ( चांभारी ) टांचेखालचा भाग उचलून देणें . मढयाच्या टाळूवरचें लोणी खाणारा - अतिशय कृपण व नीच .
०वर घालणें , वर ओतणें - काम होणें ; गरज भागणें ; साहाय्य करणें .
तेल घालणें , वर ओतणें - काम होणें ; गरज भागणें ; साहाय्य करणें .
०वर वाटणें - एखाद्यावर पूर्ण ताबा चालविणें , अंमल गाजविणें .
मिरें वाटणें - एखाद्यावर पूर्ण ताबा चालविणें , अंमल गाजविणें .
०वर फिरविणें - फसविणें ; बुडविणें . टाळूस , टाळेस , टाळवेस टिपरूं लागूं न देणें - १ आपल्या अंगावर येणारी बाजू मोठें शब्दपांडित्य करून उडवून देणें ; काथ्याकूट करणें . अघळपघळ पण मुद्दा सोडून बोलणे . २ आरोप शेकूं न देणें ; सहन न करणें .
हात फिरविणें - फसविणें ; बुडविणें . टाळूस , टाळेस , टाळवेस टिपरूं लागूं न देणें - १ आपल्या अंगावर येणारी बाजू मोठें शब्दपांडित्य करून उडवून देणें ; काथ्याकूट करणें . अघळपघळ पण मुद्दा सोडून बोलणे . २ आरोप शेकूं न देणें ; सहन न करणें .
|