सर्वभूतसुहृच्छान्तो ज्ञानविज्ञाननिश्चयः ।
पश्यन्मदात्मकं विश्वं न विपद्येत वै पुनः ॥१२॥
पहिलें शास्त्रश्रवणें ज्ञान । तदनुभवें होय विज्ञान ।
ऐसा ज्ञानविज्ञानसंपन्न । निरभिमान तो होय ॥३३॥
साचचि निरभिमानता । जरी आली होय हाता ।
तरी शांति तेथ सर्वथा । उल्हासता पैं पावे ॥३४॥
दाटूनि निश्चळ होणें । कां दांत चावूनि साहणें ।
ते शांति ऐसें कोण म्हणे । आक्रोशपणें साहतू ॥३५॥
शांति म्हणिजे ते ऐशी । सागरीं अक्षोभ्यता जैसी ।
चढ वोहट नाहीं तिसी । सर्वदेशी सर्वदा ॥३६॥
नाना सरितांचे खळाळ । आणूनि घालिती समळ जळ ।
तो तिळभरी नव्हे डहुळ । अतिनिर्मळ निजांगें ॥३७॥
तैशी नानाभूतविषमता । स्वार्थविरोधें अंगीं आदळतां ।
पालटू नव्हे ज्याच्या चित्ता । ते जाण सर्वथा निजशांति ॥३८॥
ऐसी शांति ज्यासी देखा । तोचि सर्वभूतांचा सखा ।
आवडता सर्व लोकां । सुहृद तो कां सर्वांचा ॥३९॥
नवल सख्यत्वाची परी । सर्वस्व दे निजमैत्रीं ।
स्वार्थीं वंचनार्थ न करी । कृपापात्रीं उपदेशु ॥१४०॥
अतर्क्य त्याची पाहती दिठी । मद्रूपें देखे सकळ सृष्टी ।
जगासी मज अभिन्न गांठी । निजदृष्टीं बांधली ॥४१॥
मग तो जेउतें पाहे । तेउता मीचि तया आहें ।
तो जरी मातें न पाहे । तें न पाहणेंही होये मीचि त्याचें ॥४२॥
त्याची पाहती जे दिठी । ते मीचि होये जगजेठी ।
ऐशी तया मज एक गांठी । सकळ सृष्टीसमवेत ॥४३॥
अवघें जगचि मी होये । तेव्हां तो मी हे भाष जाये ।
ऐसा तो मजमाजीं समाये । समसाम्यसमत्वें ॥४४॥
सांडोनियां मनोधर्म । ऐसा ज्यासी मी झालों सुगम ।
त्यासी पुढती कैंचें जन्म । दूःख दूर्गम ज्याचेनीं ॥४५॥
मातेच्या उदरकुहरीं । रजस्वलेच्या रुधिरामाझारीं ।
पित्याचेनि रेतद्वारीं । गर्भसंचारी संसरण ॥४६॥
जे मातेच्या उदरीं । जंतू नाकीं तोंडीं उरीं शिरीं ।
विष्ठामूत्राचे दाथरीं । नव मासवरी उकडिजे ॥४७॥
जठराग्नीच्या तोंडीं । घालूनि गर्भाची उंडी ।
उकडउकडूनि पिंडीं । गर्भकांडीं घडिजेति ॥४८॥
ते गर्भींचे वेदना । नानापरींची यातना ।
नको नको रघुनंदना । चिळसी मना येतसे ॥४९॥
अवघ्यांच्या शेवटीं । प्रसूतिवातू जो आटी ।
सर्वांगीं वेदना उठी । योनिसंकटीं देहजन्म ॥५०॥
ऐसें अपवित्र जें जन्म । तें न पावतीच ते नरोत्तम ।
जींहीं ठाकिलें निजधाम । ते पुरुषोत्तम समसाम्यें ॥५१॥
मी असतां पाठीपोटीं । त्यांसी काइशा जन्मगोठी ।
कळिकाळातें नाणिती दिठी । आले उठाउठी मद्रूपा ॥५२॥
जेथ जन्म नाहीं जाहलें । तेथ मरण न लगतांचि गेलें ।
ऐसे भजोनि मातें पावले । भजनबळें मद्भक्त ॥५३॥
कृष्ण उद्धवातें थापटी । म्हणे वेगें उठीं उठीं ।
हेचि हातवशी हातवटी । जन्मतूटी तेणें होय ॥५४॥
जैसें मेघमुखींचें उदक । वरिच्यावरी झेलिती चातक ।
तैसें कृष्णवचनांसी देख । उद्धवें मुख पसरिलें ॥५५॥
कां चंद्राकिरणीं चकोर । जेवीं अत्यंत सादर ।
तेवीं उद्धवाचा आदर । दिसे थोर हरिवचनीं ॥५६॥
हो कां पक्षिणी देखोनि पिलें । जाणोनि चारयाचे वेळे ।
सांडोनियां आविसाळें । मुख कोंवळें जेवीं पसरी ॥५७॥
तेवीं देखोनि कृष्णमुख । उद्धवासी अत्यंत हरिख ।
श्रवणाचे मुखें देख । कृष्णपीयूष सेवित ॥५८॥