राजोवाच
समः प्रियः सुह्रुद ब्रह्मान भुतांना भगवान स्वयम ।
इन्द्रस्यार्थे कथं दैत्यानवधीद्विषमो यथा ॥१॥
न ह्रास्यार्थः सुरगणैः साक्षान्निः श्रेयसात्मनः ।
नैवासुरेभ्यो विद्वेषो नोद्वेगश्चागुणस्य हि ॥२॥
इति नः सुमहाभाग नारायणगुणान प्रति ।
संशयः सुमहात्र्जातस्तद्भावांश्छेत्तुमर्हति ॥३॥
श्रीशुक उवाच
साधु पुष्टं महाराज हरेश्वरितमद्भुतम ।
यद भागवतमाहात्म्यं भगवद्भक्तिर्धनम ॥४॥
गीयते परमं पुण्यमृषिभिर्नारदादिभिः ।
नत्वा कृष्णाय मुनये कथयिष्ये हरेः कथाम ॥ \५॥
निर्गुणोऽपि ह्र्जोऽव्यक्तो भगवान प्रकृतेः परः ।
स्वमायागुणमाविश्य बाध्यबाधकतां गतः ॥६॥
सत्त्वं रजस्तम इति प्रकृतेर्नात्मनो गुणाः ।
न तेषां युगप्रदजन ह्रास उल्लास एव वा ॥७॥
जयकाले तु सत्त्वस्य देवर्षीन रजसोऽसुरान ।
तमसो यक्षरक्षांसि तत्कालानुगुणोऽभजत ॥८॥
ज्योतिरादिरिवाभति संगातान्न विविच्यते ।
विदन्त्यात्मानमात्मस्थं मथित्वा कवयोऽन्ततः ॥९॥
यद सिसृक्षुः पुर आत्मन परो रजः सृजत्येष पृथक स्वमायया ।
सत्त्वं विचित्रासु रिरंसुरीश्वरः शयिष्यमाणस्तम ईरयत्यसौ ॥१०॥
कालं चरन्तं सृजतीश आश्रयं प्रधानपुम्भां नरदेव सत्यकॄत ।
य एष राजन्नपि काल ईशिता सत्वं सुरानीकमिवैधयत्यतः ।
तत्प्रत्यनीकानसुरान सरप्रियो रजस्तमस्कान प्रामिणोत्युरुश्रवाः ॥११॥
अत्रैवोदाहृतः पुर्वमितिहासः सुरर्षिणा ।
प्रीत्या महाक्रती राजन पृच्छतेऽजातशत्रवे ॥१२॥
दृष्टा महाद्भुतं राजा राजसुये महाक्रतौ ।
वासुदेवे भगवति सायुज्यं चेदिभुभुजः ॥१३॥
तत्रासेनं सुरऋषिं राजा पाण्डुसुतः क्रतौ ।
पंप्रच्छ विस्मितमना मुनींना श्रुण्वतामिदम ॥१४॥
अहो अत्यंद्भुतं ह्योतद्दुर्लभैकान्तिनामपि ।
वासुदेवे परे तत्वे प्राप्तिश्चैद्यस्य विद्विषः ॥१५॥
एतद्वेदितुमिच्छामः सर्व एव वयं मुने ।
भगवन्निन्दया वेनो द्विजैस्तमसि पातितः ॥१६॥
दमघोषसुतः पाप आरभ्य कलभाषणात ।
सम्प्रत्यमर्षी गोविन्दे दन्तवक्त्रश्र दुर्मतिः ॥१७॥
शपतोरसकृद्विष्णुं यदब्रह्मा परमव्ययम ।
श्रित्रो न जातो जिह्लायां नान्धं विविशतुस्तमः ॥१८॥
कथं तस्मिन भगवति दुरवग्राहधामनि ।
पश्यतां सर्वलोकांना लयमीयतुरत्र्जसा ॥१९॥
एतद भ्राम्यति मे बुद्धीर्दीपार्चिरिव वायुना ।
ब्रऊहोतदद्भुततमं भगवांस्तत्र कारणम ॥२०॥
श्रीशुक उवाच
राज्ञस्तद्वच आकर्ण्य नारदो भगवानृषिः ।
तृष्टः प्राह तमाभाष्य श्रृण्वात्यास्तत्सदः कथाः ॥२१॥
नारद उवाच
निन्दनस्तवसत्कारन्यक्कारर्थं कलेवरम ।
प्रधानपरयो राजन्नविवेकेन कल्पितम ॥२२॥
हिंसा तदभिमानेन दण्डपारुष्ययोर्यथा ।
वैषम्यमिह भुतानां ममाहमिति पार्थिव ॥२३॥
यन्निबद्धोऽभिमानोऽयं तद्वधात्प्राणिनां वधः ।
तथा न यस्य कैवल्यादभिमानोऽखिलात्मनः ।
परस्य दमकर्तुर्हि हिम्सा केनास्य कल्प्यते ॥२४॥
तस्माद्वैरानुबन्धेन निर्वैरेण भयेन वा ।
स्नेहात्कामेन वा युत्र्जात कथत्र्चिन्नेक्षते पृथक ॥२५॥
यथा ऐरानुबन्धेन मर्त्यस्तन्मयतामियात ।
न तथा भक्तियोगेन इति मे निश्चिता मतिः ॥२६॥
कीटः पेशस्कृताः रुद्ध कुड्यांयां तमनुस्मरन ।
सरंम्भभययोगेन विन्दते तत्सरुपताम ॥२७॥
एवं कृष्णे भगवति मायामनुज ईश्वरे ।
वैरेण पुतपाप्मानस्तमापुरनुचिन्तया ॥२८॥
कामाद द्वेषाभ्दात्स्नेहाद्यथा भक्त्येश्वरे मनः ।
आवेश्य तदद्यं हित्वा बहवस्तद्गतिं गताः ॥२९॥
गोप्यः कामाद्भायात्कंसो द्वेषाच्चैद्यादयो नृपाः ।
सम्बन्धाद वृष्णयः स्नेहाद्युयं भक्त्यां वयं विभोः ॥३०॥
कतमोऽपि न वेनः स्यात्पत्र्चांना पुरुषं प्रति ।
तस्मात केनाप्युपायेन मनः कृष्णे निवेशयेत ॥३१॥
मातृष्वसेयो वश्चैद्यो दन्तवक्त्रश्च पाण्डव ।
पार्षदप्रवरौ विष्णोर्विप्रसापात्पदाच्च्युतौ ॥३२॥
युधिष्ठिर उवाच
कीदृशः कस्य वा शापो हरिदासाभिमर्शनः ।
अश्रद्धेय इवाभाति हरेरेकान्तिनां भवः ॥३३॥
देहेन्द्रियासुहीनांना वैकुठपुरवासिनाम ।
देहसम्बन्धसम्बद्धमेतदाख्यातुमर्हसि ॥३४॥
नारद उवाच
एकदा ब्रह्माणः पुत्रा विष्णोर्लोकं यदृच्छया ।
सनन्दनादयो जग्मुश्चरन्तो भुवनत्रयम ॥३५॥
पंचषडढायनार्भाभाः पुर्वेषामपि पुर्वजाः ।
दिग्वाससः शिशुनः मत्वा द्वाः स्थौ तान प्रत्यषेधताम ॥३६॥
अशपन कुपिता एवं युवां वांस न चार्हथः ।
रजस्तमोभ्यां रहिते पादमुले मधुद्विषः ।
पापिष्ठामासुरीं योनिं बालिशौ यातमाश्वतः ॥३७॥
एवं शत्पौ स्वभवनात पतन्तौ तैः कृपालुभिः ।
प्रोक्तौ पुनर्जन्मभिवाँ त्रिभिर्लोकाय कल्पताम ॥३८॥
जज्ञाते तौ दितेः पुत्रौ दैत्यदानववन्दिती ।
हिरण्यकशिपुर्ज्येष्ठो हिरण्याक्षोऽनुजस्ततः ॥३९॥
हतो हिरण्यकशिपुर्हरिणा सिंहरुपिणा ।
हिरण्याक्षो धरोद्धारे बिभ्रता सौकरं वपुः ॥४०॥
हिरण्यकशिपुः पुत्रं प्रह्लादं केशवप्रियम ।
जिंघासुरकरोत्रानं यातना मृत्युहेतवे ॥४१॥
सर्व भुतात्मभुतं तं प्रशान्तं समदर्शनम ।
भगवत्तेजसा स्पृष्टं नाशक्रोद्धन्तुमुद्यमैः ॥४२॥
ततस्तौ राक्षसौ जातौ केशिन्यां विश्रवः सुतौ ।
रावणः कुम्भकर्णश्च सर्वलोकोपतापनौ ॥४३॥
तत्रापि राघवो भुत्वा न्यहनच्छापमुक्तये ।
रामवीर्य श्रोष्यसि त्वं मार्कण्डेयमुखात् प्रभो ॥४४॥
तावेव क्षत्रियौ जातौ मातृष्वस्रात्मजौ तव ।
अशुना शापनिर्मुक्तौ कृष्णचक्रहतांहसौ ॥४५॥
वैरानुबन्धतीव्रेण ध्यानेनाच्युतसात्मताम ।
नीतौ पुनर्हरेः पार्श्व जग्मतुर्विष्णुपार्षदौ ॥४६॥
युधिष्ठिर उवाच
विद्वेषी दयिते पुत्रे कथमासेन्महात्मनि ।
ब्रुहि मे भगवन्येन प्रह्रादस्याच्युताम्यता ॥४७॥
इति श्रीमद्भागवते महापुराणे पारमहंस्या संहितायां सप्तमस्कन्धे प्रह्लादचरितोपक्रमे प्रथमोऽध्यायः ॥१॥