नवस

Aryabhushan School Dictionary

  m  A vow.
नवसकरणें   To pray and vow for; to seek with all earnestness.
नवस पुरणें   To have one's vow answered or complied with.
नवस फेडणें   To pay or fulfil a vow.
नवसास पावणे   To meet and grant the object of a vow.
नवसें मागितलें मुळावर आलें   I have vowed and prayed (for a child &c.), and it is come into the मूळनक्षत्र (so that I must die). Said when a thing insistingly prayed for proves to be one's bane.

मराठी (Marathi) WN

 noun  इच्छित कार्य सिद्धीस जावे म्हणून देवाची प्रार्थना करून कार्यसिद्धी झाल्यास देवाला वस्तू अर्पण करण्याची प्रतिज्ञा   Ex. गावकरी इथल्या पीराला नवस बोलतात

ONTOLOGY:

शारीरिक कार्य (Physical) ➜ कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

ben কামনা

guj માનતા

hin मन्नत

kan ಮುಡಿವು

kas نِیاز

kok आंगवण

mal വഴിപാട്

ori ଯାଚଜ୍ଞା

pan ਸੁੱਖ

tel మొక్కుబడి

urd نذر , منت , نیاز , صدقہ

महाराष्ट्र शब्दकोश

  पु. १ इच्छित कार्य सिद्धीस जावे म्हणून देवाची प्रार्थना करुन कार्यसिद्धि झाल्यास देवास ( एखादी ) वस्तु अर्पण करण्याची प्रतिज्ञा . दूर प्रिय जन वसती । देखाया करिति नित्य नवस नव सती । - मोकृष्ण ४७ . ७७ . २ त्या प्रतिज्ञेतील अर्पणविषयभूत पदार्थ . [ सं . नमसित ; प्रा . णमसिअ ; णवसिअ . ( सं . नमस = अनुकूल ; कृपादृष्टियुक्त ) ] म्ह ० ( व . ) नवसाचा भोपळा चारीवाटा मोकळा = नवस करुन झालेल्या मुलाच्या दुर्वर्तनाबद्दल म्हणतात . २ जरी नवसे पुत्र होती । तरी कां करावा लागे पती । - तुगा . ( वाप्र . ) ( एखादी गोष्ट इ० काविषयी - बद्दल - करितां - साठी - स्तव , एखाद्या गोष्टीचा ) नवस करणे - एखादी गोष्ट सिद्धीस नेण्याबद्दल ईश्वरास प्रार्थणे व कांही वस्तु अर्पण करण्याचा संकल्प करणे . २ ( ल . ) ( एखाद्या गोष्टीबद्दल ) मोठ्या उत्कंठेने याचना करणे ; ती गोष्ट अत्यंत उत्सुकतेने इच्छिणे .
०देणे   ( व . ) मार देणे .
०पुरणे   ( एखाद्याचे ) इष्ट कार्य ( नवस केल्यामुळे ) सिद्धीस जाणे .
०फळास   - इष्ट मनोरथ सिद्धीस जाणे . आजि पुरले नवस । - तुगा
येणे   - इष्ट मनोरथ सिद्धीस जाणे . आजि पुरले नवस । - तुगा
०फेडणे   नवस फळाला आल्यावर , पूर्ण झाल्यावर देवास वस्तु इ० अर्पण करण्याची जी प्रतिज्ञा केली असेल ती पार पाडणे . - साचा वि . नवसाने प्राप्त झालेला मुलगा . ( हा पुढे वाईट निघाल्यास त्याला उद्देशून योजण्याचा वाक्प्रचार ). - सास पावणे ( नवस केलेल्या देवतेने नवस करणाराचे ) मनोरथ पूर्ण करणे . नवसे मागितले , मुळावर आले ई मुलगा व्हावा म्हणून नवस केला त्याप्रमाणे मुलगा झाला पण तो आईबाबांच्य मुळावर आला या अर्थी ) अतिशय उत्सुकतेने इच्छिलेली वस्तु नुकसानकारक झाल्यास हा वाक्प्रचार योजतात ; ( व . ) नवसाचा नार्‍या . सामाशब्द -
०देव  पु. ज्यास नवस केला असेल तो देव ; नवसाला पावलेला देव . वृद्धाचारीचे पूजिले देव । नवसदेवाहि दिधले गौरव । - दावि ३३ .
०नवसणे   नवस करणे ; नवसण पहा . कवण नवस नवसूं आतां । कृष्ण नाथ प्राप्तीसी । - एरुस्व २ . ४२ .
०सायास  पु. ( एखाद्या कार्याच्या सिद्धीकरितां करावा लागणारा ) नवस ; ईश्वराधना व शारीरिक कष्ट इ० ; दुःखकष्ट ; हालअपेष्टा ; प्रयत्न इ० . [ नवस + आयास ]