|
न. १ धान्य वगैरे लावण्याची जागा ; क्षेत्र ; लागवड केलेली जमीन . २ पीक ; उगवलेले , पिकलेले उभें धान्य . ३ शेतकाम ; कृषिकर्म ; धान्य पिकविण्याचे काम ; शेती . ४ नवरात्रांत किंवा चैत्रांत रहू करतात तो ; भांडयांत रुजत घातलेले धान्य व त्याचे अंकुर . ५ ( ल .) उपजिविकेचे साधन ; धंदा ; व्यवसाय . पोटाची तजवीज . [ सं . क्षेत्र ; प्रा . छेत ] शेत उतरणे - कणसे चांगली बाहेर पडून भरणे ; कणसे , चांगली येणे . शेत घरांत ठेवणे , असणें , करणें - खंडाने न देतां शेताची मशागत स्वतः करणे . शेत तोडणे - कोवळ्या भाताच्या रोपावर रोग पडणे - कृषि २३६ . शेत सोसणे - भात रोप्याचे केसर पांढरे पडणे ; शेत सुकणे , वाळणे ; एक रोग . [ सं . शुष् ] भरल्या शेतांतून काढणें , भरल्या शेतांतून ढकलणें , भरल्या शेतांतून उठविणे - लाभ होण्याच्या ऐनवेळी काढून लावणें ; हातातोंडाशी आलेला घास काढून घेणे .
०आडगरा वि. पु. नाचणीची एकजात .
०एरंड पु. एरंडीचे झाड ; सुरती एरंडीचे झाड ; सुरती एरंड ; मळा एरंड दुसरा मोगली एरंड , वईएरंड .
०करी पु. १ शेतीवर निर्वाह करणारा ; शेतीची मेहनत करणारा ; कृषीवल . २ शेताचा मालक , धनी . ३ शेती ; खंडकरी ; शेतावर काम करणारा ; कर्दा ; कूळ .
०कापशी स्त्री. शेतांत पेरावयाचे , उगवणारें कापशीचे झाड .
०काम न. शेतीचे काम धंदा .
०कामी काम्या - वि . शेतावर काम करणारा ; शेतकीच्या कामी येणारा , उपयोगी पडणारा ; कृषीवल .
०खप्या पु. १ केवळ शेतकाम ज्याला माहित आहे इतर कांही विद्या नाही असा मनुष्य ; अडाणी , गांवठी मनुष्य ; गांवढा . २ शेतकाम करणारा परंतु ज्याचा वास्तविक धंदा शेतकीचा नव्हे , असा ब्राह्मण वगैरे मनुष्य .
०खेत न. जमीनजुमला ; शेती ; वतनवाडी .
०गणा पु. शेतजमीनीचा समुदाय ; लागवडीची जमीन .
०गहूं पु. गव्हाची एक जात ; पाणी न देतां शेताच्या ओलीवर येणारा गहूं .
०गी स्त्री. शेतकाम ; कृषिकर्म ; जमीनीची मशागत , लागवड वगैरे . वेठीचे उपद्रवामुळे रयत परागंदा होत्ये , शेतगी होत नाही . - वाडसमा ३ . २२४ .
०घर न. शेतांतील घर ; शेतकामांसाठी शेतांत बांधलेली झोपडी वगैरे .
०जमीन स्त्री. लागवडीखालील जमीन .
०पेढी स्त्री. शेतकर्‍यास कर्ज देणारी सहकारी पतपेढी .
०पोत न. १ सामान्यतः शेती ; शेतीखालील जमीन ; शेतीवाडी ; जमीनजुमला . २ शेतीची कामें ; कृषिकर्म . [ शेत द्वि . ]
०वाडी स्त्री. शेतभात ; शेतीवाडी .
०भात शेतीभाती - नस्त्री . शेती ; शेतजमीन ; शेतीवाडी ; सामान्यतः शेतीची जमीन व लागवडीची कामें यांस व्यापक संज्ञा .
०मळा पु. शेती , बागायत वगैरे ; जिराईत व बागाईत शेती यांस सामान्य व्यापक संज्ञा .
०माल पु. शेतीत पिकणारा माल .
०वड शेताड - स्त्री . १ लागवडीची जमीन गांवासभोवतीची .
०वड वडा - १ पु . एक फुलझाड ; दुधाणी , कुंभा पहा . २ एक झुडुप .
०वस्ती स्त्री. १ ( हंगामात ) शेतावरील वास्तव्य , राहणे . २ शेतकरी लोकांची वस्ती , गांव , खेडे , गांवढे गांव .
०वळी स्त्री. चांभार लोकांत मामाने बाशिंग बांधल्यावर वर शेजारच्या घरी जातो हा विधि .
०वाडी स्त्री. शेती , लागवडीखालील जमीन , कुरणे , बागायत , आवार , वाडगे वगैरे शेतीसंबंधी जमीनीस व्यापक शब्द .
०वार पत्रक वारी - नस्त्री . गांवांसंबंधी कुळकर्णी किंवा तलाठी यानें ठेवावयाचे सर्व जमीनीचे शेतांच्या अनुक्रमानें नोंदणीपत्रक , तक्ता .
०वाळूक न. शेतांत होणारे एक काकडीसारखे वेलाचे फळ ; चिबूड .
०सनदी वि. लष्करी अथवा इतर सरकारी कामाबद्दल पूर्वी सनदेसह शेत मिळत असे , तसे शेत धारण करून नोकरी करणारा .
०सनदी पु. लष्करी नोकरीबद्दल शेताची सनद मिळालेला सैनिक . जेथे किल्ले आहेत तेथे किल्लेदार शेतसनदी शिपाई ठेवीत . - नि १०६१ .
शिपाई पु. लष्करी नोकरीबद्दल शेताची सनद मिळालेला सैनिक . जेथे किल्ले आहेत तेथे किल्लेदार शेतसनदी शिपाई ठेवीत . - नि १०६१ .
०सरी स्त्री. शेती , पिके वगैरेस सामान्य व्यापक संज्ञा . शेतकरी पिकली .
०सारा पु. जमीनीवरील कर ; शेतीवरील कर , महसूल .
०हेत न. जमीनजुमला ; शेतवाडी . शेतकी - स्त्री . १ शेतकाम ; शेतकर्‍याचा धंदा , व्यवसाय . २ पीक ; उभे पीक ; शेत . शेताड , शेताडी - शेतवड पहा . शेती , शेक - स्त्री . १ शेतकी ; शेतजमीन . २ शेतलागवडीसंबंधी कामें . शेती - पु . शेताचा मालक , धनी . - स्त्री . शेतजमीन ; शेतकी . शेती पाऊस - पु . पिकांना योग्य असा पाऊस . शेतीभाती - स्त्री . शेतवाडी , जमीन पहा . २ शेतीची कामें .
|