|
स्त्री. दाटी ; जमाव ; सैन्याची झुंड . ' त्यांची कार्य सिद्धि होऊन गाडे जोतून जात होते तो आपली भीड पोहोंचली .' - पेद २९ . २०९ . ( भिडणें )
न. सुताराचें एक हत्यार ; सांधे दाबून बसविण्याचें हत्यार . खोवणदाते एकमेकांत भिडेनें दाबून बसवावे . - मॅरट ५९ . [ भिडणें = जोडणें ] भीडका - पु . अस्त्रविशेष . भीड पिल पिल - न . ( सुतारकाम ) दोन फळ्यांत सुरसे बसवतांना दाबून धरण्याचें साधन . [ भिडणें ]
स्त्री.
स्त्री
( ल . ) विरलता ; टंचाई ( महागाई मुळें होणारी ). आज बाजारांत नाण्याची फार भीड आहे .
आदर ; मान ; मुरवत ; चाड ; मान्यतेचा , आदराचा भाव . ( क्रि० धरणें , राखणें , ठेवणें , उडणें , जिंकणें , सुटणें इ० ). दरबारांत तुमची भीड आहे म्हणून साहित्यपत्र द्यावें .
दाटी ; गर्दी ; चेपाचेप . देवळांत मनुष्यांची फार भीड झाली आहे . [ भिडणें ? ]
वशिला ; वजन . गोपाळराव तुम्ही थोडी भीड खर्च करा म्हणजे नोकरी मिळेल .
आग्रह . दादांची भीड पडली म्हणून जेवावयास गेलों .
लाज . राक्षस न धरील आमुची भीड । - मोभीष्म ५ . ५९ .
भीति . श्रवण तरि करा मज जें सुचलेसे तेंचि भीड तोडूनी । - मोसभा ५ ४७ . [ सं . भीत ? ]
०खरचणें क्रि . आपणाविषयीं दुसर्‍याच्या मनांत असलेल्या आदरबुद्धीच्या जोरावर त्याला कांहीं विनंति करणें ; त्याच्याजवळ कांहीं तरी मागणें . ऐसें भावूनि मनांत । भीड खरचिली दिवाणांत ।
०घालणें भिडेस घालणें - क्रि . एखाद्याचा आपणाविषयीं जो आदर असतो त्याच्या बळावर त्याला विनंति , आग्रह करणें ; आर्जव , स्तुति इ० उपायांनीं अनुकूलता मिळविणें . न घालिन भिडेस मी जरिहि कार्यलोभी तिला । - केका १० .
०घेणें क्रि . ( राजा . शेती ) खाचरा ( खाजणा ) स बाहेरुन मातीची पुस्ती देणें . ही दिली असतां पाणी झिरपत नाहीं .
०चेपणें मरणें - क्रि . अतिपरिचयाच्या योगानें भीति , दरारा नाहींसा होणें ; घरच्याप्रमाणें वाटूं लागणें .
०चेपणें क्रि . एखाद्याच्या मनांतील भीति , पूज्यता , आदर दाबणें , निगृहीत करणें .
०धरणें क्रि . मान देणें ; मोजणें ; आदरानें , मान्यतेनें वागविणें ; लाजणें ; भिऊन , वचकून असणें ; मर्यादेचें अतिक्रमण न व्हावें म्हणून जपणें .
०न - क्रि . मनांत नसतांहि दुसर्‍याच्या आग्रहाला बळी पडणें .
तुटणें - क्रि . मनांत नसतांहि दुसर्‍याच्या आग्रहाला बळी पडणें .
०वागविणें क्रि . भीड धरणें . श्रुतिनिष्ठांचीहि भीड वागविशी । - भक्तमयूरकेका पृ . १४ . भिडेला गुंतणें क्रि . भिणें ; संकोच बाळगणें ; कचरणें ; आग्रहाला बळी पडणें ; मन न मोडणें . भिडेचा वि . मान्य ; आदरणीय . सामाशब्द -
०कर करी खोर सर सरु सारु शील साळू सूळ - वि .
आदरशील ; पूज्यता बाळगणारा .
भिडस्त ; लाजाळू ; विनयशील . साधू होय भीडखोर । - विपू ७ . ८९ .
०भाड मर्यादा मुरवत मुर्वत भीक - स्त्री .
पूज्यता ; मान ; मान्यता .
संकोच ; मुर्वत ; पर्वा . ( क्रि० धरणें , राखणें , करणें , ठेवणें , असणें ). भीडस - वि . भिडस्त . आपण चित्तांत फार भीडस ती । - मोआदि १५ . ५१ . भिडस्त , स्थ , भिडिस्त , भिडा - वि .
दुसर्‍याच्या मतांस , मर्जीस मान देणारा .
लाजाळू ; सभाभीरु ; सलज्ज . तेलणीशीं रुसला वेडा । रागें कोरडें खातो भिडा । - तुगा ३२८४ . भिडावणें - अक्रि . दरारा , मान यानें दडपला जाणें ; पराकाष्ठेची भीड पडणें .
|