काम्य

{ kāmya }

A dictionary, Marathi and English

kāmya a S Agreeable, desirable, pleasing. 2 Done through desire of some gain or good.

Aryabhushan School Dictionary

a   Agreeable, desirable, pleasing

महाराष्ट्र शब्दकोश

वि.  १ आनंदायक ; इष्ट पसंत पडणारें ; सुखदायक . २ पुढें कांहीं फायदा होईल किंवा चांगले होईल अशा इच्छेनें केलेलें काम ; इच्छित कर्म करण्यास योग्य . ' केलें काम्य कर्म तैसें । ' - ज्ञा . १८ . १०३ . ३ हेतु ; इच्छा ; इच्छित वस्तु ; गोष्ट येणें विधि पुष्पें वाहतां । काम्य होय तुम्हां त्वरितां । ' - गुच ३७ . ५८ . ( सं . कम् = इच्छा करणें )
०कर्म  न. १ फलाशार्पक कर्म ; मनांत इच्छा धरुन केलेलें कर्म ; ( यांच्या उलट नित्यकर्म , नैमित्तिक कर्म ). ' आपण ... शास्त्र अनुसरुन जें कर्म करतो तें काम्यकर्म होय .' - गीर ५५ . ( सं .)
०दान  न. १ आनंददायक देणगी . २ ( अनिश्चित ) मनांतील इच्छा पुरी होण्यासाठीं केलेले दान ; केवळ मनाच्या प्रेरणेनें दिलेली देणगी ; ( याच्या उलट नित्यदान ). ( सं .)
०धर्म  न. मनांत इच्चा ठेवुन केलेला धर्म ; इष्ट हेतु साधण्यासाठी केलेलें व्रतानियमादि कृत्य .
०प्रेति   = स्त्री मनांतील इच्छा तृप्त होण्याकरितां किंवा मोबदला मिळविण्याकरितां केलेलें प्रेम . भक्ति - स्त्री फलप्राप्तीच्या इच्छेनें केलेली भक्ति .
०मरण  न. १ कांही इष्ट जेतु सिद्धिस जावा यांसाठीं पत्करलेला मृत्यु . २ इच्छामरण . ०व्रत - न . फलप्राप्तीच्या आशेनें केलेले व्रत .

A Sanskrit English Dictionary

काम्य    1. Nom. P. °यति, to have a desire for (only ifc. e.g. पुत्र-काम्यति, to have a desire for children), [Pāṇ. 3-1, 9] Comm. on [Pāṇ. 8-3, 38 and 39]; [Vop. xxi, 1]; [Śāntiś.]; [Bhaṭṭ. ix, 59.]
काम्य  mfn.  2. mf( आ)n. desirable, beautiful, amiable, lovely, agreeable, [RV.]; [VS.]; [R. ii, 25, 9; v, 43, 13]; [Ragh. vi, 30]; [Śāntiś. ii, 7]; [Bhartṛ. iii, 40]
to one's liking, agreeable to one's wish, KātyŚr. iv, 5, 1; [ŚāṅkhŚr. iii, 11, 5]; [ĀśvGṛ. iv, 7]
नित्य   optional (opposed to or indispensable observance), performed through the desire of some object or personal advantage (as a religious ceremony &c.), done from desire of benefit or from interested motives, KātyŚr. xii, 6, 15; [ĀśvŚr. ii, 10]; [ĀśvGṛ. iii, 6]; [Kauś. 5]; [ChUp. v, 2, 9]; [Mn. ii, 2]; [MBh.] &c.

The Practical Sanskrit-English Dictionary

काम्य [kāmya] a.  a. [कम्-ण्यत्]
To be desired, desirable; सुधा विष्ठा च काम्याशनम् [Śānti.2.8.]
Optional, performed for some particular object (opp. नित्य); अन्ते काम्यस्य कर्मणः [R.1.5;] [Ms.2.2;12.89;] [Bg.18.2.]
Beautiful, lovely, charming, handsome; नासौ न काम्यः [R.6.3;] [U.5.12.]
-म्यम्   A class of buildings (Māna. 31.2.3).
म्या A wish, desire, intention, request; ब्राह्मणकाम्या [Mk.3;] [R.1.35;] [Bg.1.1.]
A cow; ŚB. on [MS.1.3.49.] -Comp.
-अभिप्रायः   a self-interested motive or purpose.
-कर्मन्  n. n. a rite performed for some paticular object and with a view to future fruition.
-गिर् a.  a. sweet-voiced, having a pleasing voice; प्रियसखीसदृशं प्रतिबोधिताः किमपि काम्यगिरा परपुष्टया [Śi.6.8.] (-f.) an agreeable speech.
दानम् an acceptable gift.
a free-will offering; voluntary gift.-मरणम् voluntary death, suicide.
-वृत्तम्   voluntary vow.

Shabda-Sagara

काम्य  mfn.  ( -म्यः-म्या-म्यं)
1. Agreeable, desirable, amiable.
2. Performed through the desire of some advantage, (a religious ceremony, &c.) 2. Optional, supererogatory, performed for some particular object and opposed to the नित्यकर्म्म or fixed and indispensable observance. 4. Relating to desire, will, &c.
5. Done through lust or passion.
E. काम desire, love, &c. and यत् aff.

ROOTS:

काम यत्

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

See : ऐच्छिक, ऐच्छिक, वैकल्पिक