सात्त्विकं सुखमात्मोत्थं विषयोत्थं तु राजसम् ।
तामसं मोहदैन्योत्थं निर्गुणं मदपाश्रयम् ॥२९॥
सांडूनि विषयसुखाची स्फूर्तीं । आत्मसुखें सुखावे चित्तवृत्ती ।
ऐशिया निजसुखाची प्राप्ती । तें सुख निश्चितीं सात्विक ॥८१॥
गंगापूर भरे उन्नतीं । तेणें अमर्याद वोत भरती ।
तेवीं आत्मसुखाचिये प्राप्ती । इंद्रियां तृप्ती स्वानंदें ॥८२॥
नाना विषयांचें कोड । इंद्रियांचा अतिधुमाड ।
विषयसुख लागे गोड । तें सुख सुदृढ राजस ॥८३॥
अतिनिंद्य आणि उन्मादी । तेंचि सुख आवडे बुद्धी ।
तामस सुखाची हे सिद्धी । जाण त्रिशुद्धी उद्धवा ॥८४॥
हृदयीं प्रकटल्या माझी मूर्ती । विसरे संसाराची स्फूर्ती ।
त्यावरी जे होय सुखप्राप्ती । तें सुख निश्चितीं निर्गुण ॥८५॥
सर्व भूतीं वसे भगवंत । तोचि मी हा तात्त्विकार्थ ।
ऐसेनि मदैक्यें सुखप्राप्त । तो निजसुखार्थ निर्गुण ॥८६॥
देखिल्या निजात्मसुखस्वरुप । स्वयें होइजे सुखरुप ।
हे निर्गुणसुखाचे निजदीप । झडल्या पुण्यपाप पाविजे ॥८७॥
आपण सुखस्वरुप सर्वांगीं । सुखस्वरुप स्वयें भोगी ।
हे निर्गुण सुखाची मागी । भक्तीं अतंरंगीं भोगिजे ॥८८॥
कल्पांताचें पूर्ण भरितें । उरों नेदी नदीनदांतें ।
तेवीं निर्गुण सुख येथें । देहेंद्रियांतें उरों नेदी ॥८९॥
जेवीं मृगजळीं जळ नाहीं । तेवीं परब्रह्माच्या ठायीं ।
प्रपंच स्पर्शिलाचि नाहीं । तें सुख निर्वाहीं निर्गुण ॥३९०॥
ज्या सुखाची मर्यादा । करितां न करवे कदा ।
सुखें सुखस्वरुप होइजे सदा । हे सुखसंपदा निर्गुण ॥९१॥
त्रिगुण आणि निर्गुण । यांचें दाविलें भेदलक्षण ।
आतां त्याचें उपसंहरण । ग्रंथांतीं जाण हरि करी ॥९२॥;