उत्तरभागः - अध्यायः ४८

सूत उवाच ॥
सर्वेषामपि देवानां प्रतिष्ठामपि विस्तरात् ॥
स्वैर्मत्रैर्यागकुंडानि विन्यस्यैकैकमेव च ॥१॥

स्थापयेदुत्सवं कृत्वा पूजयेच्च विधानतः ॥
भानोः पंचाग्निना कार्यं द्वादशाग्निक्रमेण वा ॥२॥

सर्वकुंमडानि वृत्तानि पद्माकाराणि सुव्रताः ॥
अंबाया योनिकुंडं स्याद्वर्धन्येका विधीयते ॥३॥

शक्तीकार्येषु योनिकुंडं विधीयते ॥
गायत्रीं कल्पयेच्छंभोः सर्वेषामपि यत्नतः ॥
सर्वे रुद्रांशजा यस्मात्संक्षेपेण वदामि वः ॥४॥

गायत्रीभेदाः ॥
तत्पुरुषाय विद्महे वाग्विशुद्धाय धीमहि ॥
तन्नः शिवः प्रचोदयात् ॥५॥

गणांबिकायै विद्महे कर्मसिद्ध्यै च धीमहि ॥
तन्नो गौरी प्रचोदयात् ॥६॥

तत्पुरुषाय विद्महे महादेवाय धीमहि ॥
तन्नो रुद्रः प्रचोदयात् ॥७॥

तत्पुरुषाय विद्महे वक्रतुंडाय धीमहि ॥
तन्नो दंतिः प्रचोदयात् ॥८॥

महासेनाय विद्महे वाग्विशुद्धाय धीमहि ॥
तन्नः स्कंदः प्रोचदयात् ॥९॥

तीक्ष्णश्रृंगाय विद्महे वेदपादाय धीमहि ॥
तन्नो वृषः प्रचोदयात् ॥१०॥

हरिवक्त्राय विद्महे रुद्रवक्त्राय धीमहि ॥
तन्नो नंदी प्रचोदयात् ॥११॥

नारायणाय विद्महे वासुदेवाय धीमहि ॥
तन्नो विष्णुः प्रचोदयात् ॥१२॥

महांबिकायै विद्महे कर्मसिद्धैय च धीमहि ॥
तन्नो लक्ष्मीः प्रचोदयात् ॥१३॥

समुद्धृतायै विद्महे विष्णुनैकेन धीमहि ॥
तन्नो धरा प्रचोदयात् ॥१४॥

वैनतेयाय विद्महे सुवर्णपक्षाय धीमहि ॥
तन्नो गरुडः प्रचोदयात् ॥१५॥

पद्मोद्भवाय विद्महे वेदवक्त्राय धीमहि ॥
तन्नः स्रष्टा प्रचोदयात् ॥१६॥

शिवास्यजायै विद्महे देवरूपायै धीमहि ॥
तन्नो वाचा प्रचोदयात् ॥१७॥

देवराजाय विद्महे वज्रहस्ताय धीमहि ॥
तन्नः शक्रः प्रचोदयात् ॥१८॥

रुद्रनेत्राय विद्महे शक्तिहस्ताय धीमहि ॥
तन्नो वह्निः प्रचोदयात् ॥१९॥

वैवस्वताय विद्महे दंडहस्ताय धीमहि ॥
तन्नो यमः प्रचोदयात् ॥२०॥

निशाचराय विद्महे खड्गहस्ताय धीमहि ॥
तन्नो निर्ऋतिः प्रचोदयात् ॥२१॥

शुद्धहस्ताय विद्महे पाशहस्ताय धीमहि ॥
तन्नो वरुणः प्रचोदयात् ॥२२॥

सर्पप्राणाय विद्महे यष्टिहस्ताय धीमहि ॥
तन्नो वुयः प्रचोदयात् ॥२३॥

यक्षेश्वराय विद्महे गदाहस्ताय धीमहि ॥
तन्नो यक्षः प्रचोदयात् ॥२४॥

सर्वेश्वराय विद्महे शूलहस्ताय धीमहि ॥
तन्नो रुद्रः प्रचोदयात् ॥२५॥

कात्यायन्यै विद्महे कन्याकुमार्यै धीमहि ॥
तन्नो दुर्गा प्रचोदयात् ॥२६॥

एवं प्रभिद्य गायत्रीं तत्तदेवानुरूपतः ॥
पूजयेत् स्थापयेत्तेषामासनं प्रणवं स्मृतम् ॥२७॥

अथवा विष्णुमतुलं सूक्तेन पुरुषेण वा ॥
विष्णुं चैव महाविष्णुं सदाविष्णुमनुक्रमात् ॥२८॥

स्थापयेद्देवगायत्र्या परिकल्प्य विधानतः ॥
वासुदेवः प्रधानस्तु ततः संकर्षणः स्वयम् ॥२९॥

प्रद्युम्नो ह्यनिरुद्धश्च मूर्तिभेदास्तु वै प्रभोः ॥
बहूनि विविधानीह तस्य शापोद्भवानि च ॥३०॥

सर्वावर्तेषु रूपाणि जगतां च हिताय वै ॥
मत्स्यः कूर्मोऽथ वाराहो नारसिंहोऽथ वामनः ॥३१॥

रामो रामश्च कृष्णश्च बौद्धः कल्की तथैव च ॥
तथान्यानि न देवस्य हरेः सापोद्भवानि च ॥३२॥

तेषामपि च गायत्रीं कृत्वा स्ताप्य च पूजयेत् ॥
गुह्यानि देवदेवस्य हरेर्नारायणस्य च ॥३३॥

विज्ञानानि च यंत्राणि मंत्रोपनिषदानि च ॥
पंच ब्रह्मांगजानीह पंचभूतमयानि च ॥३४॥

नमो नारायणायेति मंत्रः परमशोभनः ॥
हरेरष्टाक्षराणीह प्रणवेन समासतः ॥३५॥

ओं नमो वासुदेवाय नमः संकर्षणाय च ॥
प्रद्युम्नाय प्रधानाय अनिरुद्धाय वै नमः ॥३६॥

एकमेकेन मंत्रेण स्थापयेत्परमेश्वरम् ॥
बिंबानियानि देवस्य शिवस्य परमेष्ठिनः ॥३७॥

प्रतिष्ठा चैव पूजा च लिंगवन्मुनिसत्तमाः ॥
रत्नविन्याससहितं कौतुकानि हरेरपि ॥३८॥

अचले कारयेत्सर्वं चलेप्येवं विधानतः ॥
तन्नेत्रोन्मीलनं कुर्यान्नेत्रमंत्रेण सुव्रताः ॥३९॥

क्षेत्रप्रदक्षिणं चैव आरामस्य पुरस्य च ॥
जलाधिवासनं चैव पूर्ववत्परिकीर्तितम् ॥४०॥

कुंडमंडपनिर्माणं शयनं च विधीयते ॥
हुत्वा नवाग्निभागेन नवकुंडे यताविधि ॥४१॥

अथवा पंचकुंडेषु प्रधाने केवलेऽथ वा ॥
प्रतिष्ठा कथिता दिव्या पारंपर्यक्रमागता ॥४२॥

शिलोद्भवानां बिंबानां चित्राभासस्य वा पुनः ॥
जलाधिवासनं प्रोक्तं वृषेंद्रस्य प्रकीर्तितम् ॥४३॥

प्रासादस्य प्रतिष्ठायां प्रतिष्ठा परिकीर्तिता ॥
प्रासादांगस्य सर्वस्य यथांगानां तनोरिव ॥४४॥

वृषाग्निमातृविघ्नेशकुमारानपि यत्नतः ॥
श्रेष्ठां दुर्गां तथा चंडीं गायत्र्या वै यथाविधि ॥४५॥

प्रागाद्यं स्थापयेच्छंभोरष्टावरणमुत्तमम् ॥
लोकपालगणेशाद्यानपि शंभोः प्रविन्यसेत् ॥४६॥

उमा चंडी च नंदी च महाकालो महामुनिः ॥
विघ्नेश्वरो महाभृंगी स्कंदः सौम्यादितः क्रमात् ॥४७॥

इंद्रादीन्स्वेषु स्थानेषु ब्रह्माणं च जनार्दनम् ॥
स्थापयेच्चैव यत्नेन क्षेत्रेशं वेशगोचरे ॥४८॥

सिंहासने ह्यनंतादीन् विद्येशामपि च क्रमात् ॥
स्थापयेत्प्रणवेनैव गुह्यांगादीनि पंकजे ॥४९॥

एवं संक्षेपतः प्रोक्तं चलस्थापनसुत्तमम् ॥
सर्वेषामपि देवानां देवीनां च विशेषतः ॥५०॥

इति श्रीलिंगमहापुराणे उत्तरभागेऽष्टचत्वारिंशोऽध्यायः ॥४८॥