शास्

{ śās }

A Sanskrit English Dictionary

शास्    1. ( cf. √ शंस्) cl. 2. P. ( [Dhātup. xxiv, 67]) शास्ति ( Ved. and ep. also शा॑स्ते and शासति, °ते; du. शिष्ठः &c., [Pāṇ. 6-4, 34]; 3. pl. शासति, ib. vi, 1, 6; impf. अशात्, [Br.] &c.; Impv. शाधि, शास्त॑न, [RV.]; Pot. शिष्यात्, [Up.]; [GṛŚrS.]; pf. शशास, °सुः [in, [RV.] also Impv. शशाधि and Subj. शशास्] [RV.] &c. &c.; aor. अशिषत् [in, [RV.] also 1. pl. शिषामहि and p. शिष॑त्] ib.; fut. शासिता Gr.; शासिष्यति, °ते, [Br.] &c.; inf. शास्तुम्, [GṛŚrS.]; शासितुम्, [MBh.] &c.; ind.p. शासित्वा or शिष्ट्वा, ib.; -शिष्य, [Br.]; [Up.]; -शास्य, [MBh.] &c.),

to chastise, correct, censure, punish, [RV.] &c. &c.;

to restrain, control, rule, govern (also with राज्यम् or ऐश्वर्यम्), [MBh.]; [Kāv.] &c.;

to administer the laws (with धर्मम्, ‘to adm° justice’), [MBh.];

to direct, bid, order, command, enjoin, decree (with an inf. or a sentence followed by इति), ib.;

to teach, instruct, inform (with two acc., or with acc. of pers. and dat. or loc. of thing), [RV.] &c. &c.;

to confess (a crime), [Mn. xi, 82];

to announce, proclaim, [Bhaṭṭ.];

to predict, foretell, [VarBṛS.];

to blame, reject, disdain (?), [RV. x, 32, 4];

to praise, commend (= √ शंस्), [Hit. iii, 102] :

Pass. शास्यते or शिष्यते ( cf. √ शिष्), to be chastised or corrected &c., [MBh.]; [Kāv.] &c.:

Caus. शाशयति ( aor. अशशासत्, [Pāṇ. 7-4, 2]), to recommend, [Bālar. v, 33] :

Desid. शिशासिषति Gr.:

Intens. शेशिष्यते, शाशास्ति, ib.
शास्  f.  2. f. command
   a commander, ruler, [RV.]
शास्    3. strong form of √ 1. शस्.
शास्    4. strong form for 3. शस् (See उक्थ-श॑स्).

The Practical Sanskrit-English Dictionary

शास् [śās]   2 P. (शास्ति, शशास, अशिषत्, शासिष्यति, शासितुम्, शिष्ट)
   To teach, instruct, train (governing two accusatives in this sense); माणवकं धर्म शास्ति Sk.; [Bk.6.1;] शिष्य- स्तेऽहं शाधि मां त्वां प्रपन्नम् [Bg.2.7.]
   To rule, govern; अनन्यशासनामुर्वी शशासैकपुरीमिव [R.1.3;1.1;14.85;19.57;] [Ś.1.25;] [Bk.3.53.]
   To order, command, direct, enjoin; इति रामो वृषस्यन्ती वृषस्कन्धः शशास ताम् [R.12.34;] त्वामागतः शासितुम् [Mv.6.2;] [Ku.6.24;] [Bk.9.68.]
   To tell, communicate, inform (with dat.); तस्मिन्नायोधनं वृत्तं लक्ष्मणायाशिषन्महत् [Bk.6.27;] [Ms.11.83.]
   To advise; स किंसखा साधु न शास्ति योऽधिपम् [Ki.1.5.]
   To decree, enact.
   To punish, chastise, correct; तान् शिष्याच्चौरदण्डेन धार्मिकः पृथिवीपतिः [Ms.8.29;4.175;] [V.5.]
   To tame, subdue; सौमित्रेश्चरणौ न चेत्तदिषुभिः शासिष्यसे दुर्मदः [Mv.6.2.]
   To wish, desire.
शास् [śās]  m. m. A reciter; as in उक्थशास्.

Shabda-Sagara

शास्ु)शासु   r. 2nd cl. ( शास्ति)
शास्ु)शासु   1. To instruct, to inform.
शास्ु)शासु   2. To order, to direct, to enact.
शास्ु)शासु   3. To rule, to govern.
शास्ु)शासु   4. To correct, to punish. 5. To advise. ( शास्ते)
शास्ु)शासु   1. To wish or desire:
शास्ु)शासु   with आङ् prefixed, r. 1st cl. ( आशासते)
शास्ु)शासु   r. 2nd cl. ( आशास्ते) To wish well to, to bless.

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

   See : विनी, अध्यापय, सम्बोधय