पत्

A Sanskrit English Dictionary

पत्    1. cl. 4. Ā. ( [Dhātup. xxvi, 50]) प॑त्यते, to be master, reign, rule, govern, control, own, possess, dispose of ( acc. or instr.), [RV.];

to partake of, share in ( loc.), ib.;

to be fit or serve for ( dat.), ib.
पत्   [Prob. Nom. of प॑ति; cf. Lat. potiri.]
पत्    2. cl. 1. P. ( [Dhātup. xx, 15]) प॑तति ( ep. also °ते; pf. पपात, पप्तिम॑, पेत॑तुर्, पप्तु॑र्; पप्तिव॑स्, [RV.]; पपत्यात्, [AV.]; aor. अपप्तत्, [RV.]; Pass. अपाति, [Br.]; fut. पतिष्-य॑ति, [AV.]; °ते, पतिता, [MBh.]; Cond. अपतिष्यत्, [Br.]; inf. पतितुम्, ib. &c. &c.; ind.p. पतित्वा॑, [AV.]; [Br.]; -प॑त्य or -पा॑तम्, [Br.]),

to fly, soar, rush on [RV.] &c. &c.;

to fall down or off, alight, descend (with acc. or loc.), fall or sink (with or without अधस् or नरके, ‘to go down to hell’; with चरणौ or °णयोः, ‘to fall at a person's feet’), [Mn.]; [MBh.]; [Kāv.] &c.;

to fall (in a moral sense), lose caste or rank or position, [ChUp.]; [Mn.]; [Yājñ.] &c.;

to light or fall upon, fall to a person's share ( loc.), [MBh.]; [Kāv.] &c.;

to fall or get into or among ( loc.), [Kathās.]; [Hit.];

to occur, come to pass, happen, [Pañc.] :

Caus. पत॑यति, to fly or move rapidly along, [RV.]; [VS.];

to speed (trans.; cf. पतय॑त्);

°ते, to drive away or throw down (?), [RV. i, 169, 7];

पात॑यति ( ep. also °ते; aor. अपीपतत्, [AV.]; Pass. पात्यते, [MBh.] &c.),

to let fly or cause to fall, to fling, hurl, throw, [AV.] &c. &c.;

to lay low, bring down ( lit. and fig.), overthrow, ruin, destroy, [MBh.]; [R.] &c. to throw upon or in, lay on ( loc.), [Kāv.]; [Suśr.];

(with or scil. आत्मानम्) to throw one's self, [MBh.]; [Mṛcch.];

to cut off (a head), [Hariv.];

to knock out (teeth), [BhP.];

to pour out or shed (water, tears), [MBh.]; [Hariv.];

to kindle (fire), [Pañc.];

to cast (dice), [Hariv.]; [Kathās.];

to turn, direct, fix (eyes), [R.];

to impose or inflict (punishment), [Mn.]; [Yājñ.];

to set in motion, set on foot, [Rājat. v, 173];

to seduce to, betray into ( loc.), [Kathās.];

(with द्वेधा) to divide in two, [ŚBr.];

to subtract, [Jyot.] Sch.;

( Ā.) to rush on, hasten, [RV. viii, 46, 8] :

Desid. पिपतिषति ( [AV.]; [MaitrS.]; [ŚBr.]) and पित्सति ( [Pāṇ. 7-4, 54]), to be about to fly or fall:

Intens. पनीपत्यते or °पातीति, [Pāṇ. 7-4, 84.]
पत्   [ cf. Zd. pat; Gk. πέτομαι, πί-πτω; Lat. peto.]
पत्  mfn.  3. mfn. flying, falling ( ifc.; cf. अक्षि-प॑त्).
पत्    4. in comp. for 3. पद्.

The Practical Sanskrit-English Dictionary

पत् [pat]   I. 1 P. (पतति, पतित)
   To fall, fall down, come down, descend, drop down, alight; अवाङ्मुखस्योपरि पुष्पवृष्टिः पपात विद्याधरहस्तमुक्ता [R.2.6;] वृष्टिर्भवने चास्य पेतुषी 1.77; (रेणुः) पतति परिणतारुणप्रकाशः शलभसमूह इवाश्रमद्रुमेषु [Ś.1.31;] [Me.17;] [Bk.7.9;21.6.]
   To fly, move through the air, soar; हन्तुं कलहकारोऽसौ शब्दकारः पपात खम् [Bk.5.1;] see पतत् below.
   To set, sink (below the horizon); सोऽयं सोमः पतति गगनादल्पशेषमैर्यूखैः [Ś.4.2] v. l.; पतत्पतङ्गप्रतिमस्तपो- निधिः [Śi.1.12.]
   To cast oneself at, throw oneself down, मयि ते पादपतिते किंकरत्वमुपागते [Pt.4.7;] so चरणपतितम् [Me.15;]
   To fall (in a moral sense), lose one's caste, forfeit one's rank or position, fall off; परधर्मेण जीवन् हि सद्यः पतति जातितः [Ms.1.97;3.16;5.19;9.2;] [Y.1.] 38.
   To come down (as from heaven); पतन्ति पितरो ह्येषां लुप्तपिण्डोदकक्रियाः [Bg.1.42.]
   To fall, be reduced to wretchedness or misery; प्रायः कन्दुकपातेनोत्पतत्यार्यः पतन्नपि [Bh.2.123.]
   To go down into hell, go to perdition; [Ms.11.37;] प्रसक्ताः कामभोगेषु पतन्ति नरकेऽशुचौ [Bg.16.16.]
   To fall, occur, come to pass, take place; लक्ष्मीर्यत्र पतन्ति तत्र विवृतद्वारा इव व्यापदः Subhāṣ.
   To be directed to, light or fall upon (with loc.); प्रसादसौम्यानि सतां सुहृज्जने पतन्ति चक्षूंषि न दारुणाः शराः [Ś.6.29.]
   To fall to one's lot or share.
   To be in, fall in or into. -Caus. (पातयति-ते, पतयति rarely)
   To cause to fall down, descend or sink &c.; निपतन्ती पतिमप्यपातयत् [R.8.38;9.61;11.76.]
   To let fall, throw or drop down, fell down (as trees &c.).
   To ruin, overthrow; व्यपदेशमाविलयितुं किमीहसे जनमिमं च पातयितुम् [Ś.5.] 21.
   To shed (as tears).
   To cast, direct (as the sight).
   To dash or strike out.
   To throw or put in, cause to enter.
   To bring to ruin or misfortune.
   To depreciate, lower the value of anything; अर्घतः पातिताः [Bh.2.15.]
   (In arith.) To subtract, deduct.
   To set in motion, set on foot. -Desid. (पिपतिषति or पित्सति) To wish to fall. -II. 4.Ā. (पत्यते) Ved.
   To be master of.
   To rule, control.
   To possess.
   To be fit for, serve for (with dat.) -III. 1. U. (पतयति-ते)
   To go, move.
   To be master of (intransitive).

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

 verb  उच्चैः स्थानात् अधोदेशसंयोगानुकूलव्यापारः।   Ex. सः अश्वात् पतति।

HYPERNYMY:

अस्

ONTOLOGY:

होना क्रिया (Verb of Occur) ➜ क्रिया (Verb)

SYNONYM:

प्रपत् अवपत् भृश् निपत् च्यु अवगल् प्रच्यु अवार्छ् अवपद् अभिव्ली स्रंस् स्कन्द्

Wordnet:

asm পৰা

kas پیوٚن

mal മറിയുക

mni ꯇꯥꯕ

nep खस्नु

ori ପଡ଼ିବା

tam கீழேவிழுந்தான்

urd گرنا

 verb  सहेतुकः अधोदेशसंयोगानुकूलः व्यापारः।   Ex. सः क्षमां याचितुं मम चरणयोः पतति।

HYPERNYMY:

शी

ONTOLOGY:

अवस्थासूचक क्रिया (Verb of State) ➜ क्रिया (Verb)

SYNONYM:

अवपत् निपत्

Wordnet:

bd गोग्लै

guj પડવું

kan ಬಿಳು

kas پیوٚن

nep लडनु

urd گرنا , گرپڑنا , گڑگڑانا

 verb  विशिष्य द्रवपदार्थस्य उच्चैः स्थानात् अधोदेशसंयोगानुकूलः व्यापारः।   Ex. समुद्रे नदीनां जलं पतति।

HYPERNYMY:

पत्

ONTOLOGY:

कार्यसूचक (Act) ➜ कर्मसूचक क्रिया (Verb of Action) ➜ क्रिया (Verb)

SYNONYM:

प्रपत् अवपत् भृश् निपत् च्यु अवगल् प्रच्यु अवार्छ् अवपद् अभिव्ली स्रंस् स्कन्द्

Wordnet:

asm প্রবাহ পৰা

bd दाहार गोग्लै

ben ধারা পতিত হওয়া

guj ધાર પડવી

hin धार गिरना

kan ಪ್ರವಾಹ ಉಂಟಾಗು

kas جۄیہِ وَسنہِ

kok धार पडप

mar धार पडणे

mni ꯏꯇꯤꯟꯕ

nep धारो झर्नु

ori ଧାର ପଡ଼ିବା

pan ਧਾਰ ਡਿੱਗਣਾ

tam அருவி விழு

urd دھاراگرنا

   See : ऊनय, सञ्जन्, डी, चरणः