स्कंध ८ वा - अध्याय १९ वा

१२२
संतोषऊनि देव बोलले बळीसी । आदर तुजसी साजेसा हा ॥१॥
शुक्रासम गुरु, प्रल्हाद पूर्वज । नकार ठाऊक नसे कुळीं ॥२॥
संपत्ति वा युद्ध याचील जो जें जें । अर्पिलें तयातें पूर्वजांनीं ॥३॥
शूर दानवीर होते त्वत्पूर्वज । प्रल्हाद तो चंद्र कुळामाजी ॥४॥
प्रपितामह तो वीर हिरण्याक्ष । विष्णूही कौतुक करी त्याचें ॥५॥
हिरण्यकशिपु धांवतां त्वेषानें । हृदयीं विष्णूनें केला वास ॥६॥
वासुदेव म्हणे सन्निधचि देव । शोधितो हें विश्व परी अज्ञ ॥७॥

१२३
पिता तव विरोचन । उदारांत अग्रगण्य ॥१॥
देव, आयुष्ययाचना । करितां, भय त्या वाटेना ॥२॥
वैरी देवांतेंही निज । अर्पी औदार्ये आयुष्य ॥३॥
राया, पूर्वजांसमान । वाटे उदार तूं पूर्ण ॥४॥
मागतों मी मम पादें । तुज त्रिपाद भूमीतें ॥५॥
मागूं कासया बहुत । देणें जरी तुज शक्य ॥६॥
वासुदेव म्हणे ज्ञाते । घेती कारणापुरेसें ॥७॥

१२४
बळि म्हणे बाळा, बोलसी तें सत्य । बालभावें स्वार्थ न कळे तुज ॥१॥
त्रैलोक्याधिपति तुष्ट मी तुजसी । काय इतुकेंचि मागसी हें ॥२॥
पुनर्याचनेचा येवो न प्रसंग । ऐसें कांहीं माग मजसी बाळा ॥३॥
वासुदेव म्हणे ऐकूनि वामन । अमृतवचन बोले ऐका ॥४॥

१२५
त्रैलोक्यींचे सर्व लाभतां विषय । कदाही न होय तृप्त मूढ ॥१॥
सप्तद्वीपपति होते गय, वैन्य । परी संतोष न तेणें तयां ॥२॥
यास्तव नृपाळा, मागितलें तेंचि । लाभतां मजसी परम सौख्य ॥३॥
यदृच्छलाभें जो होतसे संतुष्ट । तोचि जगीं एक सौख्य पावे ॥४॥
असंतोष अर्थ कामें तो संसार । जन्म-मरण मूळ असंतोष ॥५॥
यदृच्छलाभें ज्या विप्रांसी संतोष । वाढे त्याचें तेज्ल, इतर नष्ट ॥६॥
वासुदेव म्हणे हरीहूनि धूर्त । असे त्रैलोक्यांत अन्य कोण ॥७॥

१२६
ऐकूनि तें बळि हांसूनियां बोले । स्वीकारीं हवें जें तेंचि तुज ॥१॥
उदक सोडाया सज्ज होतां, शुक्र । बोलले तयास हितेच्छेनें ॥२॥
राया, अविचार वाटतो हा मज । पातला प्रत्यक्ष विष्णु येथें ॥३॥
देवकार्यास्तव अवतार याचा । पुत्र अदितीचा होई देव ॥४॥
हरुनि सर्वस्व अर्पील इंद्रातें । शरीर अवघें विश्व यासी ॥५॥
त्रिपादें त्रैलोक्य व्यापील हा जाण । वचनही पूर्ण कैसें व्हावें ॥६॥
वासुदेव म्हण दूरदृष्टि शुक्र । कथिती बळीस पुढील कर्म ॥७॥

१२७
एका पादें भूमि, अन्य पादें स्वर्ग । व्यापील हा नभ निजांगेंसी ॥१॥
तृतीय ठेवावा चरण तो कोठें । म्हणतां वचनभंगें नरकलाभ ॥२॥
निर्वावही जेणें अशक्य तें दान । कदाही स्तवी न ज्ञाता जाणें ॥३॥
धर्म अर्थ काम कीर्ति कुटुंबांत । वांटी निज अर्थ तोचि सुखी ॥४॥।
दिलें जें तें केंवी नाकारुं ? न म्हणें । असत्येंचि जाणें सत्याफल ॥५॥
सत्य हेंचि पुष्प-फल या देहाचें । अनृतचि त्याचें मूळ परी ॥६॥
वासुदेव म्हणे सत्यार्थ असत्य । रक्षावया शुक्र कथिती दैत्या ॥७॥

१२८
राया, सत्यही सदोष । गुण कांहीं असत्यांत ॥१॥
देतों ऐसें म्हणतां कांहीं । दात्यासी न जगीं राही ॥२॥
नाहीं नाहीं म्हणे त्यासी । जन आणूनियां देती ॥३॥
परी ऐशा लाभास्तव । नसो नित्यचि असत्य ॥४॥
नाहीं म्हणतांचि अकीर्ति । संभाविता मरण तेंचि ॥५॥
परी प्राणरक्षणादि - । कार्यी, दोष न त्यामाजी ॥६॥
वासुदेव म्हणे शुक्र । बोध करिती बळीस ॥७॥