अध्याय ८६ वा - श्लोक ५६ ते ५८

चराचरमिदं विश्वं भावा या चास्य हेवः । मद्रूपाणीति चेतस्याधत्ते विर्पो मदीक्षया ॥५६॥

चराचरात्मक हें जग । याचे भाव जे हेतु पृथग । अव्यक्त महत्तत्त्व विराट लिंग । मन्मय अव्यंग तो पाहे ॥३२॥
इयें सर्वत्र माझींच रूपें । चित्तीं निश्चित या संकल्पें । धरी मद्दृष्टीच्या पडपें । न शिवे विकल्पें भेदभ्रमा ॥३३॥
ऐसा स्वमुखें विप्रमहिमा । कथितां हरीसी अनावर प्रेमा । मग तो म्हणे ब्राह्मणोत्तमा । धरीं या वर्मा हृत्कमळीं ॥३४॥
आम्हां भृत्यांतें शिक्षा करीं । ऐसी वदली तव वैखरी । यास्तव रहस्य हें अंतरीं । धरीं निर्धारीं विश्वासें ॥४३५॥

तस्माद्ब्रह्म ऋषीनेतान्ब्रह्मन्मच्छ्रद्धयाऽर्चय । एवं चेदर्चितोऽस्म्यद्धा नान्यथा भूरिभूतिभिः ॥५७॥

तस्मात जे हे तव सदनातें । पातले माझेनि सांगातें । तयां ब्रह्मनिष्ठ ब्रह्मऋषींतें । मजहूनि आतें भजें द्विजां ॥३६॥
माझ्या ठायीं जैसी श्रद्धा । त्याहूनि वरिष्ठ यां प्रबुद्धां । करूनि अर्चीं ऐसिया बोधा । घेईं विविधा मग न पुसें ॥३७॥
मदेकभावें द्विजार्चनें । निश्चयात्मक मी पूजिलों जाणें । या वेगळीं विभवें आनें । अर्पितां न बणे मज तोष ॥३८॥
माझेनि प्रेमें अर्चितां द्विज । तेणें पूजिलों मी गरुडध्वज । या वीण अनेक संपत्ति सहज । अर्पितां मज सुख न वटे ॥३९॥
तस्मात् ब्राह्मनभजनाविण । माझें भजन तें केवळ गौण । ऐसें श्रुतदेवा श्रीकृष्णा । रहस्यखूण बोलिला ॥४४०॥
कुरुकंजारप्रबोधतरणि । ऐकें भूभुजचूडामणि । शुक म्हणे हें चक्रपाणिं । द्विजा लागूनि स्वयें वदला ॥४१॥

श्रीशुक उवाच - स इत्थं प्रभुणाऽदिष्टः सहकृष्णान्द्विजोत्तमान् ।
आराध्यैकात्मभावेन मथिलश्चाप सद्गतिम् ॥५८॥

भगवन्मुखींचें अनुशासन । ऐकूनि श्रुतदेव ब्राह्मण । कृष्णासहित ते मुनिजन । एकात्मभावें आराधी ॥४२॥
प्रभु समर्थ जो श्रीहरी । तेणें पूर्वोक्त प्रकारीं । आज्ञापिला तैसिये परी । तो श्रुतदेव द्विजां भजला ॥४३॥
मैथिळ ही तयाचि परी । ऐकूनि श्रीकृष्णाची वैखरी । लाधला निगमपद्धति पुरी । सद्गति ऐसें जी नाम ॥४४॥
सत् हें नाम वेदांप्रति । सद्गति नामें वेदपद्धति । लाधला तद्बोधें विश्रान्ति । हें तुज परीक्षिति कळलें कीं ॥४४५॥

एवं स्वभक्तयो राजन्भगवान्भक्तभक्तिमान् । उषित्वादिव्य सन्मार्गं पुनर्द्वारवतीमगात् ॥५९॥

एवं म्हणिजे ऐसिया परि । भक्तवत्सल जो श्रीहरि । मैथिळश्रुतदेवांचे घरीं । राहोनि निर्धारीं प्रबोधिले ॥४६॥
सन्मार्ग म्हणिजे वेदमार्ग । उभयभक्तांसि बोधूनिं साङ्ग । पुन्हा द्वारकेप्रति श्रीरंग । जाता जाला मुनींसहित ॥४७॥
म्हणाल सन्मार्ग कैसा कोण । तरी त्रिकाण्डनिगमप्रवर्तन । कर्म उपासना अपरोक्षज्ञान । स्वभक्तांलागून प्रबोधिलें ॥४८॥
स्वभक्तांचा भक्त हरी । तेणें निगमपद्धति पुरी । स्वभक्तां बोधूनि द्वारकापुरी । ठाकिता जाहला मुनींसहित ॥४९॥
इतुकें ऐकूनि परीक्षिती । प्रश्न विवरूनि ठेवी चित्तीं । निर्गुणीं वेदांची पद्धती । कोणे रीती प्रबोधिली ॥४५०॥
केवळ निर्गुण परब्रह्म । आणि तमोगुणीं जाहलें व्योम । तया व्योमापासूनि जन्म । शब्दगुणाचा जाहला ॥५१॥
तया शब्दाचें प्रवर्तन । सद्गुणश्रुतिमय जें व्याख्यान । तेणें करूनि श्रीभगवान । ब्रह्मपरत्व उपदेशी ॥५२॥
ऐसा पश्न विवरूनि चित्तीं । वक्ष्यभाणाध्यायीं नृपती । पुसेल तद्व्याख्यानीं मती । घिंवसा न धरी अबुधत्वें ॥५३॥
असो परिहार वक्ष्यमाणीं । येथ प्रस्तुतीं षडशीतितमकथनीं । उभयभक्तां चक्रपाणी । गेला बोधूनी द्वारकेसी ॥५४॥
इतुकी कथा दशमस्कंधीं । परीक्षितीतें श्रीशुक बोधी । हरिगुरुवरदें भाषाप्रबंधीं । वर्णी त्रिशुद्धी दयार्णव ॥४५५॥
प्रतिष्ठानीं गोदातटीं । श्रीएकनाथसाम्राज्यपीठीं । साधक चिदानंदाची लुटी । स्वानंदतुष्टी लाहताती ॥५६॥
गोविन्दाच्या नामस्मरणें । सज्जन गर्जती पूर्णपणें । तेणें दयार्णवाकारणें । भरतें चौगुणें प्रेमाचें ॥५७॥
तया प्रेमरसाचें भरतें । सत्वसंपनीं सेविजे पुरतें । ऐसें निमंत्रण श्रोतयांतें । देऊनि वक्तृत्व आवरिलें ॥४५८॥
इति श्रीमद्भागवते महापुराणेऽष्टादशसाहस्र्यां पारमह्म्स्या संहितायां दशमस्कंधे श्रीशुकपरीक्षित्संवादे हरिवरदाटीकायां दयार्नवानुचरविरचितायां सुभद्राहरणं श्रुतदेवमैथिलानुग्रहकरणं नम षडशीतितमोऽध्यायः ॥८६॥
सिद्धार्थे च शुचौ कृष्णे तृतीयायां गुरुवासरे । षडशीतितमव्याख्या प्रतिष्ठानें समापिता ॥१॥
श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥ श्लोक ॥५९॥ टीका ओव्या ॥४५८॥ एवं संख्या ॥५१७॥ ( श्याऐशिवा अध्याय मिळून ओवी संख्या ३८५८९ )

श्याऐशिवा अध्याय समाप्त.