प्रसंग दहावा - विषयेंद्रिये व अविद्या

जैसा शेळका बोकड खेळती मुलें । एक लांडगा होऊनि घोळविलें । फेरी फिरतां चहूंकडे ताणिलें । एकाच पोरें ॥१०॥
ऐसा शेळका बोकड शरीरीं । मांडिला छत्तीस पन्नास पोरीं । यावेगळीं विध्वाकरण कुमारी । सळिलें मातें स्‍वामिया ॥११॥
कल्‍पना धांगडी मजला खुणावी । तों शीघ्र वासना परद्वार करवी । वीर्यें व्याकुळ चित्त जाजावी । वीर्य खळोनियां ॥१२॥
रानश्र्वान भुंकत असें तोंडें । शरीरीं छिद्रें वाजती प्रचंडें । तैसें अंगभूतांनीं घेतले धेंडें । संवादा न मिळती ॥१३॥
जैसा एक जंबुक भुंकी करी । अनेक जंबुक भुंकती परोपरी । तैसी मज घालमेल मेली थोरी । विषयभूतांनीं ॥१४॥
निमिष्‍यें निमिष्‍याचें लक्षावें पळ । स्‍वरूपीं होऊं नेदीती निश्र्चळ । निशिदिनी करिती तळमळ । विषयलोभाची ॥१५॥
ममता बोलवितसे बरवेंपण । तंव चिंता सत्ता करी अपमान । अविद्या चाळवूनि दाविती दूषण । लोकत्रयामध्यें ॥१६॥
करितां देहाचें विविधपूर्वक कर्म । तों अधिक होतसे श्रम । कळों न येचि शुद्ध कर्म वर्म । आत्‍मतत्त्वाचें ॥१७॥
आंघोळ करोनि बैसों जातों ध्यानीं । तो अनेक तरंग उमटती मनीं । इच्छेसी फिरे लिंगदेह कामिनी । चौर्‍यांशी सोंगें नटोनियां ॥१८॥
जीवबुद्धिनें करितां साधन । तों अधिक चढें देहीं अभिमान । तेणें सकळ संचरें अवगुण । तिमिर कंदर्प पसरे ॥१९॥
जैसा उदकीं तेलाचा थेंब पडे । तो चोपडे विस्‍तारे चहूंकडे । तैसे देहामाजी उठतील हुडे । अहंतकाचें ॥२०॥
कांही न करितां साधी उपाधि । अविद्येच्या उठती नाना व्याधी । ऐसी सांगावी जी मजला बुद्धि । सद्‌गुरु कृपा करुनी ॥२१॥