मेढी

A dictionary, Marathi and English

   A small bifurcated stake: also a small stake, with or without furcation, used as a post to support a cross piece.

महाराष्ट्र शब्दकोश

   स्त्री. 
   स्त्रीन . मेढ , मेढा पहा .
   ( को . ) वरच्या टोकास दुबेळकें असलेलें , छपरासाठीं , मांडवासाठीं जमिनींत पुरुन जें उंच उभें करितात अस लांकूड .
    लहान मेढ .
   आडव्या फळीस , तुळईस धीर देण्यासाठीं खांबासारखा उभा केलेला दुबेळका किंवा बिन दुबेळका लहान खुंट .
   आंखूडखांब .
   खळ्यांत मधोमध पुरलेला खांब ; तिवडा . जेवि खळांत वृषांचा घेरा सर्वत्र मेढिला होतो । - मोआश्रम ५ . ८८ . [ मेढ ] मेढीचें केल , ळ - न . ( कों ). १ मेढीच्या वरच्या बाजूस लांकूड ठेवण्यासाठीं राखलेले सुमारें हात भर लांबीचे दोन फांटे ; दुबेळकें .
   ( कों . ) गुरें बांधण्याचा खुंटा .
   मेढीचा शेंडा . मेढेकरी - पु . आधारस्तंभ ; आधार ; अवष्टंभ . मेढ्या पहा . मेढेकोट - पु . मेढा ; लकडकोट ; लांकडाचें केलेलें दाट , मजबूत कुंपण [ मेढा ] मेढेजोशी - पु .
    ध्रुवतारा .
    आधारस्तंभ .
   जमीनींत खुंटे पुरुन तिथि इ० कांची गणना करणारा जोशी .
   दोरीचा पीळ . [ सं . मेठि - थि - धि ; प्रा . मेंढि ] म्ह० हातीं लागली चेड आणि धर मांडवाची मेढ . मेढकी , मेंढकी , कें - स्त्रीन . लहान मेढ .
   भविष्यकथन , शकुन पाहणें , शुभाशुभ काल सांगणें , पंचांग करणें . इ० धंदे करणार्‍यांचा एक वर्ग किंवा त्यांतील एक व्यक्ति हे शूद्र असून मेढेमताचे अनुयायी असतात . मेढेमत पहा .
   ( उप . ) गांवचा पिढीजाद , वतनदार जोशी .
   महारांचा धर्मगुरु . दाकोता पहा . मेढेदाई , मेढेदाईक - वि . शेजार्‍याच्या आवारापासून आपले आवार भिन्न करण्यासाठीं आपल्या हद्दीवर कुंपण घालणारा शेत इ० चा मालक . [ मेढा + दाय ] मेढेबंदी - स्त्री . मेढेकोट . मेढेंमत - न . उत्तरध्रुवाच्या तार्‍यावरुन बसविलेलें एक ज्योतिषमत . शूद्रांत हें मत प्रचलित आहे . यावरुन मेढेजोशी किंवा डौरीजोशी यांचा वर्ग निघाला . [ मेढ = ध्रुवतारा + मत ] मेढ्या - वि . ( कुटुंब , सैन्य , मंडळी इ० कांचा ) आधारस्तंभ असलेला ; मेढेकरी ; पुढारी ; मुख्य .
   लबाडीच्या , लुच्चेगिरीच्या कामांत तरबेज असलेला .
    मेढेजोशी पहा . [ मेढ ]

A Sanskrit English Dictionary

मेढी  f.  f. = मेथि, मेथी q.v.