स्कन्धः [skandhḥ] [स्कन्द्यते आरुह्यतेऽसौ सुखेन शाखया वा कर्मणि घञ् पृषो˚; cf.
[Uṇ.4.26] ]
The shoulder; महर्षभस्कन्ध- मनूनकन्धरम्
[Ki.14.4.] The body; सूक्ष्मयोनीनि भूतानि तर्कगम्यानि कानिचित् । पक्ष्मणोऽपि निपातेन येषां स्यात् स्कन्धपर्ययः ॥
[Mb.12.15.26.] The trunk or stem of a tree; तीव्राघातप्रतिहततरुस्कन्धलग्नैकदन्तः
[Ś.1.32;] [R.4.57;] [Me.55.] A branch or large bough; स्कन्धाधिरूढोज्ज्वलनीलकण्ठान्
[Śi.4.7.] A department or branch of human knowledge;
[Śi.2.28.] A chapter, section, division (of a book).
A division or detachment of an army; द्वितीयं प्रेषयामास बलस्कन्धं युधिष्ठिरः
[Mb.5.196.] 9;
[R.4.3.] A troop, multitude, group; 'स्कन्धः स्यान्नृपतौ वंशे साम्परायसमूहयोः' इति मेदिनी;
[Mb.14.45.1.] The five objects of sense.
The five forms of mundane consciousness (in Buddhistic phil.); सर्वकार्यशरीरेषु मुक्त्वाङ्गस्कन्धपञ्चकम्
[Śi.2.28.] War, battle.
A king.
An agreement.
A road, way;
[Mb.3.] A wise or learned man.
A heron.
Articles used at the coronation of a king.
A part (अंश); तदवध्यानविस्रस्तपुण्यस्कन्धस्य भूरिदः
[Bhāg.11.23.1.] न्धा A branch.
A creeper.-Comp.
-अग्निः, -अनलः the trunk of a tree set on fire, fire made with thick logs.
आवारः an army or a division of it; स्कन्धावारमसौ निवेश्य विषमे सौवेलमूर्ध्नि स्वयम्
[Mv.6.17;] [Dūtavākyam 1.] a royal capital or residence; तत्तु दृष्ट्वा पुरं तच्च स्कन्धावारं च पाण्डवाः
[Mb.1.185.] 6.
a camp; स्कन्धावारनिवेशः
[Kau.A.1;] उपप्लव्यं स गत्वा तु स्कन्धावारं प्रविश्य च
[Mb.5.8.25.] -उपानेय a. a. to be carried on the shoulders. (-यः) a form of peaceoffering in which fruit or grain is presented, as a mark of submission.
-घनः cognition; अन्यस्मिन् स्कन्धघने- ऽन्येन स्कन्धघनेन यज्ज्ञानं तत् तत्संततिजेनान्येनोपलभ्यते नातत्सं- ततिजेनान्येन । तस्मात् शून्याः स्कन्धघना इति ŚB. on
[MS.1.1.5.] -चापः a sort of pole or yoke for carrying burdens; cf. शिक्य (Mar. काव़ड).
-जः a tree growing from a principal stem.
-तरुः the cocoa-nut-tree.
देशः the shoulder; इदमुपहितसूक्ष्मग्रन्थिना स्कन्धदेशे
[Ś.1.19.] that part of the elephant's body, where the driver sits.
the stem of a tree.
-परिनिर्वाणम् the annihilation of the elements of being (with Buddhists).
-पीठम् the shoulder-blade.
फलः the cocoa-nut tree.
the Bilva tree.
the glomerous fig-tree.
-बन्धना a sort of fennel.
-मल्लकः a heron.
-रुहः the (Indian) fig-tree.
-वाहः, -वाहकः an ox trained to carry burdens, pack-bullock.
-शाखा a principal branch, the forked branch issuing from the upper stem of a tree.
-शृङ्गः a buffalo.
-स्कन्धः every shoulder.