Dictionaries | References

पुष्कल

   { puṣkala }
Script: Devanagari

पुष्कल

Puranic Encyclopaedia  | English  English |   | 
PUṢKALA I   A valiant soldier who fought on the side of Rāvaṇa. Hanūmān fought against this soldier fiercely. [Bhāga 2, Padma Purāṇa] .
PUṢKALA II   The youngest son of Bharata, son of Daśaratha. Māṇḍavī was the mother of Puṣkala. [Chapter 88, Vāyu Purāṇa] ;[Chapter 6, Brahmāṇḍa Purāṇa] ;[Chapter 4, Viṣṇu Purāṇa] ;[Chapter 11, Agni Purāṇa] . details available about Puṣkala from Padma Purāṇa and Vālmīki Rāmāyaṇa are the following:
(1) Puṣkala was with Śatrughna when the latter served as the guardian of the horse in all the three aśvamedhayāgas conducted by Śrī Rāma. [Padma Purāṇa, Pātāla Khaṇḍa, Chapters 1 and 22] .
(2) he defeated Damana, son of Subāhu, while he was following the sacrificial horse. [Padma Purāṇa, Pātāla Khaṇḍa, Chapter 34] .
(3) he fought fiercely against the demons, Vidyunmālī and Ugradaṁṣṭra. [Padma Purāṇa. Pātāla Khaṇḍa, Chapter 34] .
(4) he fought against Rukmāṅgada and Vīramaṇi. [Padma Purāṇa, Pātāla Khaṇḍa, Chapter 41] .
(5) he was defeated by lava who checked the progress of the sacrificial horse. [Padma Purāṇa, Pātāla Khaṇḍa, Chapter 61] .
(6) Puṣkala conquered the country of Gāndhāra and built there a city called Puṣkalāvatī alias Puṣkalāvata and made it his capital city. [Vālmīki Rāmāyaṇa, Uttara Kāṇḍa] .
(7) his wife's name was Kāntimatī. ---11--- .

पुष्कल

हिन्दी (hindi) WN | Hindi  Hindi |   | 
 noun  राम के छोटे भाई भरत के दो पुत्रों में से एक   Ex. पुष्कल का उल्लेख धार्मिक ग्रंथों में मिलता है ।
ONTOLOGY:
पौराणिक जीव (Mythological Character)जन्तु (Fauna)सजीव (Animate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
kokपुष्कल
malപുഷ്കലൻ
marपुष्कल
 noun  एक प्रकार की वीणा   Ex. श्यामा पुष्कल बजा रही है ।
ONTOLOGY:
मानवकृति (Artifact)वस्तु (Object)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
 noun  एक असुर   Ex. पुष्कल का वर्णन पुराणों में मिलता है ।
ONTOLOGY:
पौराणिक जीव (Mythological Character)जन्तु (Fauna)सजीव (Animate)संज्ञा (Noun)
   see : सर्वोत्तम, मेरुपर्वत

पुष्कल

पुष्कल n.  (सू. इ.) एक इक्ष्वाकुवंशीय राजा, जो दशरथपुत्र भरत के दो पुत्रों में से कनिष्ठ थाइसकी माता का नाम मांडवी था [वायु.८८] ;[ब्रह्मांड.३.६३.१९०] ;[विष्णु.४.४७] ;[अग्नि११.७-८,९,११-१२]पद्म पुराण के पातालखंड में, राम दाशरथि के अश्वमेध यज्ञ का विस्तृत वर्णन प्राप्त हैं, जिससे इसकी शूरता की प्रचीति मिलती है [पद्म. पा.१-६८]राम दाशरथि ने कुल तीन अश्वमेध यज्ञ किये । उन तीनों यज्ञ के समय, अश्व की रक्षा करने का काम शत्रुघ्न के साथ पुष्कल ने ही निभाया था [पद्म.पा.१.११०] इस कार्य में अनेक राक्षस एवं वीरों से इसे सामना करना पडा । सुबाहुपुत्र दमन को इसने परास्त किया [पद्म.पा.२६]चित्रांग के साथ हुए युद्ध में, लिसने उसका वध किया [पद्म. पा.२७]विद्युन्माली एवं उग्रदंष्ट्र राक्षसों से इसका भीषण युद्ध हुआ [पद्म.पा.३४]रुक्मांगद एवं वीरमणि से भी इसका युद्ध हुआ था [पद्म.पा४१-४६]अंत में लव ने राम का अश्वमेधीय अश्व रोक करा इसे पराजित किया [पद्म. पा.६१]वाल्मिकी रामायण के अनुसार, पुष्कल ने गांधार देश जीत कर, उस देश में पुष्कलावती अथवा पुष्कलावत नामक नगरी की स्थापना की, एवं उसे अपनी राजधानी बनायी ---11--- । पद्म के अनुसर इसकी पत्नी का नाम कांतिमती था [पद्म.पा.६७]
पुष्कल II. n.  (सू.इ.भविष्य.) एक इक्ष्वाकुवंशीय राजा मत्स्य कें अनुसार, यह शुद्धोदन राजा का पुत्र थाइसे सिद्धार्थ नामान्तर प्राप्त है [मत्स्य., २७२, १२] ; सिद्धार्थ देखिये । इसेराहुल’, ‘रातुलएवंलांगलिन्नामांतर भी प्राप्त थे ।

पुष्कल

कोंकणी (Konkani) WN | Konkani  Konkani |   | 
 noun  रामाचो धाकटो भाव भरताच्या दोन पुतां मदलो एक   Ex. पुष्कलाचो उल्लेख धार्मीक ग्रंथांनी मेळटा
ONTOLOGY:
पौराणिक जीव (Mythological Character)जन्तु (Fauna)सजीव (Animate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
malപുഷ്കലൻ
marपुष्कल
 noun  एके तरेची विणा   Ex. श्यामा पुष्कल वाजयता
ONTOLOGY:
मानवकृति (Artifact)वस्तु (Object)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
 noun  एक राक्षस   Ex. पुष्कलाचें वर्णन पुराणांत मेळटा
ONTOLOGY:
पौराणिक जीव (Mythological Character)जन्तु (Fauna)सजीव (Animate)संज्ञा (Noun)
   see : मेरुपर्वत

पुष्कल

A dictionary, Marathi and English | Marathi  English |   | 
   puṣkala a S pop. पुष्कळ a much, many, abundant, copious.

पुष्कल

Aryabhushan School Dictionary | Marathi  English |   | 

पुष्कल

मराठी (Marathi) WN | Marathi  Marathi |   | 
 noun  रामचा छोटा भाऊ भरतच्या दोन पुत्रांपैकी एक   Ex. पुष्कलचा उल्लेख धार्मिक ग्रंथांत मिळतो.
ONTOLOGY:
पौराणिक जीव (Mythological Character)जन्तु (Fauna)सजीव (Animate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
kokपुष्कल
malപുഷ്കലൻ
 noun  एक असुर   Ex. पुष्कलचे वर्णन पुराणांत मिळते.
ONTOLOGY:
पौराणिक जीव (Mythological Character)जन्तु (Fauna)सजीव (Animate)संज्ञा (Noun)
 noun  एक प्रकारची वीणा   Ex. श्यामा पुष्कल वाजवत आहे.
ONTOLOGY:
मानवकृति (Artifact)वस्तु (Object)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
   see : मेरु पर्वत

पुष्कल

A Sanskrit English Dictionary | Sanskrit  English |   | 
पुष्कल  mfn. mf()n. (cf.पुष्क) much, many, numerous, copious, abundant, [MBh.] ; [Kāv.] &c.
   rich, magnificent, full, complete, strong, powerful, excellent, best, [AV.] &c. &c.
   loud, resonant, resounding, [MBh.] ; [Hariv.] ; [Pur.]
   purified, [L.]
पुष्कल  m. m. (v.l.°कर) a kind of drum, [MBh.]
   (in music) a Partic. stringed instrument
   epithet).">N. of शिव, [Śivag.]
   of a son of वरुण, [L.]
   of an असुर, [Hariv.]
   of a ऋषि, ---11---
   of a son of भरत, [R.]
   of a बुद्ध, [Lalit.]
पुष्कल  n. m. of a तीर्थ (rather n.), [L.]
पुष्कल  m. m.pl.epithet).">N. of, people, [MārkP.]
   of the military caste in कुशद्वीप, [VP.]
पुष्कल  f. n. (ifc.f(). ) the bowl of a spoon, [Gṛhyās.] (v.l.°कर)
पुष्कल  n. n. a partic. measure of capacity (= 8 कुञ्चिs = 64 handfuls), [ĀpŚr.] Sch.
   a partic. weight of gold, KātyŚr. Sch.
   alms to the extent of 4 mouthfuls of food, [W.]
   (rather m.) epithet).">N. of mount मेरु, [L.]

पुष्कल

The Practical Sanskrit-English Dictionary | Sanskrit  English |   | 
पुष्कल [puṣkala] a.  a. [पुष्-कलच् किच्च; पुष्कसिध्मा˚ लच् वा [Tv.] ]
   much, copious, abundant; भक्षितेनापि भवता नाहारो मम पुष्कलः [H. 1.81;] प्रजां प्राप्नोति पुष्कलाम् [Ms.3.277;] [Pt.1.63.]
   full, complete; स्तुवन्ति त्वां स्तुतिभिः पुष्कलाभिः [Bg.11.21;] आविरासीद्यथा प्राच्यां दिशीन्दुरिव पुष्कलः [Bhāg.1.3.8.]
   rich, magnificent, splendid.
   excellent, best, eminent.
   near.
   loud, resonant, resounding.
   लः A kind of drum.
   An epithet of Śiva.
   Of mount meru.
   लम् A particular measure of capacity = 64 handfuls.
   alms to the extent of four morsels of food.

पुष्कल

Shabda-Sagara | Sanskrit  English |   | 
पुष्कल  mfn.  (-लः-ला-लं)
   1. excellent, eminent, chief, best.
   2. much, many
   3. full, filled, complete.
   4. near, approached.
   5. good, salutary.
   6. possessed of all good things.
   7. magnificent, splen- did.
   8. resounding, resonant.
  n.  (-लं) The mountain meru.
  m.  (-लः)
   1. The holy place Pushkara.
   2. The son of Varuṇa. 3. A measure of eight Kunchis or sixty-four handfuls; in some places it means four times a double handful.
   4. alms to the extent of four mouthfuls of food.
   E. पुष् to nourish, and कलच् Unādi aff.; otherwise पुष्कर as above, and interchanged
ROOTS:
   with .

पुष्कल

संस्कृतम् (Sanskrit) WN | Sanskrit  Sanskrit |   | 

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP