पङ्क

{ paṅkḥ }

A Sanskrit English Dictionary

पङ्क  f.  mn. ( g. अर्धर्चा-दि, said to be fr. √ 1. पच् ‘to spread’) mud, mire, dirt, clay ( ifc. f( आ).), [Suparṇ.]; [Mn.]; [MBh.] &c.
कुङ्कुम   ointment, unguent (in comp.; cf.-, चन्दन- &c.), [Kāv.]; [BhP.]
moral impurity, sin, [L.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

पङ्कः [paṅkḥ] कम् [kam]   कम् [पञ्च्-विस्तारे कर्मणि करणे वा घञ् कुत्वम्]
Mud, clay, mire; अनीत्वा पङ्कतां धूलिमुदकं नावतिष्ठते [Ś.2.34;] पङ्कक्लिन्नमुखाः [Mk.5.14;] [Ki.2.6;] [R.16.3.]
Hence a thick mass, large quantity; कृष्णागुरुपङ्कः [K.3.]
A slough, quagmire.
Sin.
Ointment, unguent; पङ्कोऽरुणः सुरभिरात्मविषाण ईदृक् [Bhāg.5.2.11.] -Comp.
-कर्वटः   a marsh, an alluvium.
-करिः   a lapwing.
-क्रीडः, क्रीडनकः   a hog.
-ग्राहः   a Makara or crocodile. -छिद्m. the clearing-nut tree, (कतक, the fruit of which is used in purifying muddy water); मन्दोऽप्यमन्दतामेति संसर्गेण विपश्चितः । पङ्कच्छिदः फलस्येव निकषेणाविलं पयः ॥ [M.2.8.] -जम् a lotus. (-जः) the Sārasa bird.
-˚जः, -˚जन्मन्  m. m. an epithet of Brahmā. ˚कोशः a lotus-bud; (स्तनद्वयम्) तिरश्चकार भ्रमराभिलीनयोः सुजातयोः पङ्कजकोशयोः श्रियम् [R.3.8.] ˚नाभः an epithet of Viṣṇu; सुतोऽभवत् पङ्कजनाभकल्पः [R.18.] 2.
-जन्मन्  n. n. a lotus. (-m.) the Sārasa bird.
-दिग्ध a.  a. soiled with mire or mud.
-भाज् a.  a. sunk in mud.-भारक a. muddy, soiled.
-मण्डुकः   a bivalve conch.-रुह् n.,
-रुहम्   a lotus.
-वासः   a crab.
-शू (सू) रण   the fibrous edible root of a lotus.

Shabda-Sagara

पङ्क  mn.  ( -ङ्कः-ङ्कं)
1. Mud, mire, clay.
2. Sin.
E. पचि to spread, aff. कर्मणि, करणे वा घञ् and च changed to क .

ROOTS:

पचि कर्मणि करणे वा घञ् च क .