खचणें

A dictionary, Marathi and English

with gems.
To drive together and make compact; to ram down or in; to stuff or cram.
;--as a foundation, a building. 2 To fall or tumble from; to fall with implication of degradation, ruin, or loss. Ex. पुण्य सरतां स्वर्गाहून खचला. 3 fig. To fail, sink, die away--courage, ardor, hopes. 4 To miscarry; to be blasted or frustrated--an enterprise, a counsel. 5 To die: also to fall away in flesh: also to quail, faint, yield or recede timorously.

Aryabhushan School Dictionary

v i   Yield and sink down; fail.
v t   Set with gems. Cram, drive together and make compact.

महाराष्ट्र शब्दकोश

उ.क्रि.  १ ( काव्य ) ( रत्‍नें वगैरे दागिन्यांत ) बसविणें ; जडणें ; जडविणें ; कोंदणांतक बसविणें . ' जो धीर वीर हीर प्रवर प्रकरें करोनिया खचिला । ' २ ) दागिने , भुषण वगैरे रत्‍नांनीं ) जडविणें ; मढविणें ; रत्‍नें ; बसविणे ; दागिनें जडावांचें करणें .' जैसा ब्रह्माकटाह खचिलें माणिकीं । ' - ज्ञा . ११ . १३३ . ३ एकेंक ठिकाणीं कोंबून घट्ट भरणें ; ठासणें ; ठेचणें ; वरुन ठोकून - आपटुण घट्ट बसविणें ; कोंबणे ; चिणुन बसविणें . - अक्रि . १ खालीं जाणें . बसणें ; धसणें ( नरम , भुसभुशीत जमिनींत इमारत पाया इ० ) ' दीर्घकाल खचली होती पारतंत्र्यभारीं । ' - विक ६ . २ कोसळुन पडणें ; खालीं येणें ; ढासळणें ; अधोगतीस जाणें ; विनाश होणें . ' गगनीहुनि खचलें बिंब । ' - मुआदि २० . ५ ' पुण्य सरतां स्वर्गाहुन खचला । ' ३ ( ल .) समुळ नाहीसें होणें ; गळणे ; सुटणें ( धैर्य , आशा , उमेद इ० ) ४ ( ल .) फसणें ; फिसकटणें ; कांहींच्याकांहींच होणें ; विफल होणें ( मसलत , विचार ). ५ मरणें . ' शाहुमहाराज शिव झाला । अवतार खचला । ' - ऐपो ९५ . ६ अवसान गळणें ; भीतीनें माघार घेणें . ७ मूर्च्छित होणें . ' दारुण शरप्रहरें एका काळींच वीर ते खचलें । - मोकर्ण १० . १८ .( सं . खच )

मराठी वाक्संप्रदाय - वाक्यप्रचार

खचता पाया
१. खाली जाणारा पाया
कमजोर
भुसभुशीत आधार
कमकुवत आधार. २. पिच्छेहाट
माघार
उतरतीकळा
र्‍हास
अपकर्ष.