-
स्त्री. ( माण .) मूर्च्छा ; बेशुद्धि . ( क्रि०येणें )
-
पु. लेख ; लिखित ; लिहिलेला कागद ; हुकूम ; आज्ञा . ' बायकोनें बद अमल केला . तुम्हीं अर्ज केला आम्हांस कलम द्यावें .' आंग्रे ३१८ . ( अर . कलम = लेखणी )
-
न. १ लेखांतील विशेष मुद्यांबद्दल किंवा गोष्टीबद्दल लिहिलेला तेवढाच भाग ; स्वतंत्र सदर , बाब मुद्दा ; परिच्छेद . ' पुस्तकग्रुह हें एक सुधारणुकीचें मोठें कलम आहे ...' - नि १५ . ' एकट्यावरूनच ... काव्यरचनेस नाक भुरडणें हें अली कडील रसिकांचें पहिलें कलम ठरुन गेले आहे .' - नि १४१ . २ एका झाडांची फांदी डहाळी दुसर्या झाडाच्या फांदीवर लावून कांही कृतिवेशेषानें त्या दोहोंचाही एकजीव करणें ; कलमाचे प्रकारः - १ जिभलीचें कलम - दोन फांद्याचें नुसते लेंखणीसारखें तास घेऊन त्या एकमेंकास जोडणें . २ पाचरीचें कलम - एका फांदीला खांचा पाडुन त्यांत दुसर्या फांदीचा तुकडा पाचरी प्रमाणें मारणें , बसविणे . ३ दाबाचें कमल - फांदीला चीर घेऊन फत पाडून ती मातींत पुरतात , थोड्या दिवसांनीं तिला मुळ्या फुटल्या म्हणजे ही मुळ्यांची फांदी कापुन निराळी लावतात . ४ खुंटीचें कलम - एक जाड बुंध्याचे संबंध झाड कापून टाकून त्या कापलेल्या भागांत आंतील गाभा व साल यांत फट पाडून त्यांत दुसर्या झाडाच्या फांदीचा जाड तुकडा खुंटीप्रमाणे बसविणें . ५ गुरींचें कलम - डोळे भरण्याचें . ६ भेटकलम - दोन झाडांच्या साली काढून आंगें एकत्र जोडुन बांधून एकजीव होईल असें करणें . ३ वरील कलम करण्याची कृति . ४ चितार्याची कुंचली किंवा पेन्सिल ' रजपुत कलम , कांगडी कलम , महाराष्ट्रीय कलम , मोंगली कलम इ० ' - चित्रकला संप्रदाय .' इतकें नाजूक कलम कोणत्या चितार्याजवळ असेल ? - इंप ४४ . ५ बोरूची लेखणी . ' हाती कलम घेऊन पडला ' ऐपो ३९१ . ६ कापा . काप ; तोडातोड ( हात , पाय , वगैरेची ); झाडांची खच्ची किंवा छाटाछाटी . ' हे ज्योतिषी व त्याचें पुरस्कृतें यांचे आमच्या कर्मठ राजांचें कारकीर्तींत खचित हात कलम केले असतें .' - वि . वि . ( क्रि०करणें ) ' द्राक्षांच्या दुसर्या छाटणीच्या वेळेस फांदी जितकी जुन असते तितई ठेवुन बाकीची छाटतात यास कलम म्हणतात .' - शेतकरी २ . ११ . ७ रकाना . ८ कायद्याच्या पुस्तकांतील प्रत्येक नियम ; कानू : परिच्छेद ; ' पिनल कोड कलम ४३५ . प्रमाणें अपक्रियेचा अपराध वामनरावाचे मार्थी बसला .' - विक्षिप्त १ . ४३ . ९ ( कु ,) ( सोनारी धंदा ) पच्ची करण्याचें एक हत्यार . १० दुकानदारांचा परस्पर उधार देवघेवीच्या हिशेबांतील मुदत ही १ महिना १०दिवस किंवा १॥ महिना असते . त्यानंतर उधार रकमेवर व्याज आकारला त्यास मुदत संपल्यानंतर कलम पिकलें असें म्हणतात . ११ ( ल .) पत्र ' चाललें कलम फौजचें । राऊत पायदळाचे । ' ऐप २३० . ( अर . कलम = बोरु , लेखणी )
-
पु. ( गो .) तेलामुळें भांड्याला आलेला हिरवेपणा ; कळंक ( सं . कल्मष )
Site Search
Input language: