अध्याय ५८ वा - श्लोक ५६ ते ५८

श्रुतकीर्तेः सुतां भद्रामुपयेमे पितृष्वसुः । कैकेयीं भ्रातृभिर्दत्तां कृष्णः संतर्दनादिभिः ॥५६॥

श्रुतकीर्ति जे वसुदेवभगिनी । कैकेय धृष्टकेतूची राणी । भद्रा तयेची नंदिनी । कृष्णालागूनि दीधली ॥२६॥
संतर्दनादि पांचै बंधु । तिहीं जननीसीं संवादु । करूनि केला तनुसंबंधु । आनंदकंदवरनियमें ॥२७॥
प्रधान पुरोहित ज्योतिषी । द्वारके धाडिले रायापासीं । कन्यादान श्रीकृष्णासी । वाड्नियमेशीं दृढ केलें ॥२८॥
वसुदेवप्रमुख यादव वृष्णि । देवकीप्रमुख वर्‍हाडिणी । सेनासंभारें जाऊनी । भद्रा पर्णूनि हरि आला ॥२९॥
यथाविधानें विवाह साङ्ग । कन्यादानादिप्रसंग । करूनि पूजिला श्रीरंग । धृष्टकेतुनृपनाथें ॥५३०॥
संतर्दनापि पांचही जाण । परम प्रियतम नृपनंदन । तिहीं भगिनी कृष्णार्पण । केली अनन्यसद्भावें ॥३१॥
विधिविधान वृद्धाचार । विवाहसोहळा सविस्तर । कथितां ग्रंथ वाढेल फार । यालागिं मुनिवरवत् व्याख्या ॥३२॥
यावरी अष्टमविवाहकथा । सावधचित्तें परिसिजे श्रोतां । कथिली योगीन्द्रें भारता । त्या वृत्तान्ता अवधारा ॥३३॥

सुतां च मद्राधिपतेर्लक्ष्मणां लक्षणैर्युताम् । स्वयंवरे जहारैकः स सुपर्णः सुधामिव ॥५७॥

मद्ररायाची कुमारी । लक्ष्मणानामें अतिसुंदरीं । शुभलक्षणीं जैसी गौरी । कीं सावित्री द्रुहिणाची ॥३४॥
शुभलक्षणीं सालंकृत । कन्या जाणोनि मद्राधिनाथ । विष्णु वरेण्य मूर्तिमंत । इच्छी जामात करावया ॥५३५॥
सर्वांमाजि जो वरिष्ठ । बळप्रतापें सद्गुणें श्रेष्ठ । त्रैलोक्यनायक श्रीवैकुंठ । निगमपाठ वाखाणी ॥३६॥
ऐसिया वेदोदितविश्वासें । वरपरीक्षेकारणें कैसें । प्रतिज्ञायंत्र निर्मिलें असें । मद्रनरेशें चातुर्यें ॥३७॥
पांचाळपतीनें राया यंत्र । अर्जुनपरीक्षेलागि विचित्र । हेंही तैसेंचि अतिदुस्तर । केलें श्रीधरप्रपत्यर्थ ॥३८॥
स्तंभातळवटीं मांडूनि कलश । स्तंभाग्रवंशीं निर्मिला भास । कलशीं लक्षूनि भेदील त्यास । नृपनयेस तो पर्णो ॥३९॥
हें ऐकोनि स्वयंवराप्रति । मिनले भूतळींए भूपति । कौरव पाण्डव मागध नृपति । चैद्य सैन्धव मत्स्यादि ॥६४०॥
यंत्र भेदितां नृपनंदन । पावले बहुतेक अपमान । द्रौपदी जिंकिता जो अर्जुन । नोहे आंगवण तयासही ॥४१॥
जाणोनि रायाचें अंतर । सर्वसाक्षी जगदाधार । सज्ज करूनियां रहंवर । पावला सत्वर मद्रपुरा ॥४२॥
एकला एकाकी वनमाळी । प्रवेशोनियां नृपमंडळीं । यंत्र भेदूनि पाडिलें तळीं । मद्रेन्द्रबाळी पर्णिली ॥४३॥
लक्ष्मणेनें पाहूनि हरि । आनंदली अभ्यंतरीं । कृष्णें उचलूनि दोहीं करीं । सवेग रहंवरीं बैसविली ॥४४॥
एकला देखोनि श्रीभगवान । भूभुज करिती समराङ्गण । त्यांचा भंगूनियां अभिमान । नोवरी जिंकूनि जय वरिला ॥५४५॥
जेंवि सुपर्णें जिंकूनि विबुधां । स्वर्गींहूनि आणिली सुधा । तेंवि श्रीकृष्णें भूपाळवृंदा । भंगूनि प्रमदा पर्णियली ॥४६॥
लोकत्रयीं दाविली ख्याति । भंगले भूप स्वपुरा जाती । यथविधानें मद्रनृपति । कन्या श्रीपती मग अर्पी ॥४७॥
विजयश्रियेसिं वाद्यगजरीं । कृष्ण प्रवेशे द्वारकापुरीं । मद्रपतिही स्वसैन्यभारीं । बोळवी श्रीहरि सप्रेमें ॥४८॥
लक्ष्य भेदूनि लक्ष्मणा वरिली । मूळश्लोकीं हे नाहीं बोली । म्हणाल वृथा व्याख्या केली । तरी कथा सूचिली ते ऐका ॥४९॥
कुरुक्षेत्रयात्राकथनीं । द्रौपदी आणि श्रीकृष्णपत्नी । संवाद करिती तिये प्रकरणीं । संशयापन्नीं विलोकिजे ॥५५०॥
सहज कथा ते येईल पुढां । येथ कासया देऊं झाडा । अल्पज्ञशंकानिरसनचाडा । उल्लेख थोडा सूचविला ॥५१॥
रुक्मि विटंबून रुक्मिणीहरण । स्यमंतकार्थ ऋक्ष दमून । जाम्बवतीचें पाणिग्रहण । विवरीं रिघोन पैं केलें ॥५२॥
ग्लानि पावोनि सत्राजितें । स्यमंतकैंसीं सत्यभामेतें । पाणिग्रहणीं श्रीकृष्णातें । अर्पूनि स्नेहातें वाढविलें ॥५३॥
कालिन्दीनें यमुनाजळीं । नियमें आराधूनि वनमाळी । प्रेमें वरूनि वनिता जाली । सदा शोभली अर्धांगी ॥५४॥
जयत्सेन अवंतिराजा । मित्रविंदा हे त्याची तनुजा । स्वपदीं निरत जाणोनि भाजा । कृष्णें केली प्रतापें ॥५५५॥
कोशलदेशींचा नग्नजिन्नृपति । त्याची तनया नाग्नजिती । सप्त वृषभा दमूनि युक्ति । वरी श्रीपति तत्प्रेमें ॥५६॥
श्रुतकीर्ति जे वसुदेवभगिनी । तयेची तनया लावण्यखाणी । केकयपतीनें पाणिग्रहणीं । भद्रा कृष्णा समर्पिली ॥५७॥
मद्रेन्द्रतनया शुभलक्षणा । नामें म्हणती जे लक्षणा । यंत्र भेदूनि पाणिग्रहणा । करूनि कृष्णें पर्णियली ॥५८॥
अष्टमहिषीपाणिग्रहणें । यापरी प्रतपएं केलीं कृष्णें । यावरी भौमासुराच्या निधनें । ललनारत्नें बहु वरिलीं ॥५९॥

अन्याश्चैवंविधा भार्याः कृष्णस्याऽऽसन्सहस्रशः । भौमं हत्वा तन्निरोधादाहृताश्चारुदर्शनाः ॥५८॥

अष्टमहिषी वेगळ्या तिया । विविधा परीच्या अन्यत्र भार्या । कृष्णासि असत्या जाल्या राया । षोडशसहस्रशतोत्तरा ॥६०॥
कोठें होत्या तिया म्हणसी । पृथग्विवाह त्यांचे पुससी । तरी तूं ऐकें इएयेविषीं । गोष्टी अल्पसी तुज कथितों ॥६१॥
भौमासुराच्या अंतःपुरीं । निरुद्ध होत्या बहु कुमारी । भौमासुरातें मारूनि हरि । द्वारकेमाझारी आणिल्या त्या ॥६२॥
विध्युक्त करूनि पाणिग्रहणा । वरिता जाला त्रैलोक्यराणा । सुभगा साध्वी चारुदर्शना । कृष्णांगना त्या सुरवंद्या ॥६३॥
ऐसी ऐकूनि श्रीशुकवाणी । अभिमन्युतनय चातुर्यखाणी । प्रश्नालागूनि वक्ष्यमाणीं । अंतःकरणीं सोत्कंठ ॥६४॥
कैसा मारिला भौमासुर । कैशा वरिल्या वधू समग्र । भौमें कन्यकासंग्रह फार । केला सादर कोठूनी ॥५६५॥
हें समग्र पुसावया । चित्तीं आवडी कौरवराया । तें निरूपण शुकाचार्या । पुढिले अध्यायीं करील ॥६६॥
श्रीमद्भागवतीं हे कथा । दशमस्कंधीं वाखाणितां । देवकीच्या अष्टम सुता । अष्टांगना अट्ठावन्नीं ॥६७॥
पुढें श्रोतीं सावध होणें । षोडश सहस्र पाणिग्रहणें । एके समयीं केलीं कृष्णें । तें परिसणें कुरुनृपवत् ॥६८॥
ब्रह्माण्डमठीं साम्राज्यपीठीं । श्रीएकनाथ देशिकांमुकुटीं । चिदानन्दाच्या श्रवणपुटीं । चित्सुखपेटी सांठविली ॥६९॥
तेणें चित्सुखें स्वानन्द भरला । वरें गोविंद तन्मय केला । गोचिंदकृपेच्या प्रबोधसलिला । पात्र योजिला दयार्णव ॥५७०॥
तेथील जे हे वाड्मयसुधा । सुसेव्य गुरुपदनिरतां विबुधां । दुर्गम दुर्जनां निंदकां अबुधां । गोचिड द्ग्धापडिपाडें ॥७१॥
चकोरीं चन्द्रामृत सेविजे । तदुचि ध्वांक्षगणीं नेणिजे । दैवी आसुरी प्रकृति वोजे । विभाग सहजें विधिकृत हे ॥५७२॥
इति श्रीमद्भागवते महापुराणेऽष्टादशसाहस्र्यां पारमहंस्यां संहितायां दशमस्कन्धे श्रीशुकपरीक्षित्संवादे हरिवरदाटीकायां दयार्णवानुचरविरचिताया पंचपाणिग्रहणकथनं नामाष्टपंचाशत्तमोऽध्यायः ॥५८॥
श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥ श्लोक ॥५८॥ ओवी संख्या ॥३२९॥ एवं संख्या ॥६३०॥ ( सत्तावन्नावा अध्याय मिळून ओवीसंख्या २७८९८ )

अध्याय अठ्ठावन्नावा समाप्त.