समाकुल

{ samākula }

महाराष्ट्र शब्दकोश

वि.  समस्त ; सर्व ; सगळा ; सबंध . अथवा दशदिशा समाकुळ । दिशाचक्र । - ज्ञा ११ . ३१५ . विशेषतः एखादा समाज , जात , राष्ट्र , लोक , गांव यासंबंधीं हा शब्द योजतात . उदा० समाकुल पांढर सर्व गांव ; लहानापासून थोरापर्यंत सर्व . तसेंच समाकुळ देश , प्रांत , परगणा , कसबा , गांव , फौज , सभा , मंडळी , पंचाईत , जमात , जथा , वगैरे . याप्रमाणेंच समाकुळ असाम्या , शिपाई , कारकून वगैरे . त्या निकालपत्रावर दफातदार व समाकुळ पांढरीच्या साक्षी झाल्या . - पेशवेकालीन महाराष्ट्र ४७६ . [ सं . सम् ‍ + आकुल ]

A Sanskrit English Dictionary

सम्-आकुल  mfn.  mf( आ)n. crowded together, crowded or filled with, full of, abounding in ( instr. or comp.), [MBh.]; [R.] &c.

ROOTS:

सम् आकुल

greatly agitated or confounded, troubled, confused, flurried, bewildered by ( comp.), ib.

The Practical Sanskrit-English Dictionary

समाकुल [samākula]   a.
Full of, thronged, crowded; चमूं विगाह्य शत्रूणां परशक्तिसमाकुलम् [Mb.3.151.16.]
Greatly agitated, bewildered, confused, flurried; समाकुलेषु धर्मेषु किं तु शेषं भविष्यति [Mb.3.19.3.]

Shabda-Sagara

समाकुल  mfn.  ( -लः-ला-लं)
1. Agitated, bewildered, confused.
2. Crowded, thronged.
E. सम्, and आङ् before कुल् to accumulate, क aff.

ROOTS:

सम् आङ् कुल् क