समाकुळ

A dictionary, Marathi and English

The whole village--the villagecommunity from top to bottom; समाकुळ देश-प्रांत -जिल्ला-परगणा-कसबा-गांव-फाज-सभा-मंडळी-पंचा- ईत; also समाकुळ-जमाव-जमात-जथा-समुदाय -लोक. Used also distributively with the words denoting the individuals of a body; as समाकुळ असाम्या, समाकुळ शिपाई, समाकुळ कारकून.

Aryabhushan School Dictionary

a   All, the whole.

महाराष्ट्र शब्दकोश

वि.  समस्त ; सर्व ; सगळा ; सबंध . अथवा दशदिशा समाकुळ । दिशाचक्र । - ज्ञा ११ . ३१५ . विशेषतः एखादा समाज , जात , राष्ट्र , लोक , गांव यासंबंधीं हा शब्द योजतात . उदा० समाकुल पांढर सर्व गांव ; लहानापासून थोरापर्यंत सर्व . तसेंच समाकुळ देश , प्रांत , परगणा , कसबा , गांव , फौज , सभा , मंडळी , पंचाईत , जमात , जथा , वगैरे . याप्रमाणेंच समाकुळ असाम्या , शिपाई , कारकून वगैरे . त्या निकालपत्रावर दफातदार व समाकुळ पांढरीच्या साक्षी झाल्या . - पेशवेकालीन महाराष्ट्र ४७६ . [ सं . सम् ‍ + आकुल ]
वि.  व्याकुल ; व्यग्र ; हैराण . [ सं . सम् ‍ + आकुल ]