आपद्

{ āpad }

हिन्दी (hindi) WN

See : दुख, संकट

A Sanskrit English Dictionary

आ-√ पद्    1. Ā. -पद्यते ( pf. -पेदे aor. आ-पादि, &c.) to come, walk near, approach, [BhP.];

to enter, get in, arrive at, go into, [ŚBr.]; [Lāṭy.]; [R.] &c.;

to fall in or into;

to be changed into, be reduced to any state;

to get into trouble, fall into misfortune, [AV. viii, 8, 18];

xi, 1, 30; [ŚBr.]; [AitBr.]; [MBh.]; [Mn.] &c.;

to get, attain, take possession;

to happen, occur, [ŚBr.]; [Mālav.] &c.:

Caus. -पादयति ( aor. 1. pl. आ॑--पीपदाम, [AV. x, 5, 42]) to cause to enter, bring on [ŚBr.];

to bring to any state, [Ragh.];

to bring into trouble or misfortune, [R.] &c.;

to bring near or towards, fetch, procure, produce, cause, effect, [MBh.]; [Suśr.]; [Ragh.] &c.;

to procure for one's self, obtain, take possession, [BhP.];

to change, transform.

ROOTS:

आ √ पद्

आपद्  f.  2. f. misfortune, calamity, distress, [Mn.]; [Hit.]; [Ragh. &c.]
आपदा   ( instr.), through mistake or error, unintentionally.

The Practical Sanskrit-English Dictionary

आपद् [āpad]   4 Ā.
To go near, walk towards, approach; एष रावणिरापादि वानराणां भयंकरः [Bk.15.89.]
To enter into, go to, attain to (a place, state &c.); वक्त्रमापद्य मारुतः [Śik.9;] निर्वेदमापद्यते becomes disgusted [Mk.1.14;] आपेदिरेऽम्बरपथम् [Bv.1.17;] क्षीरं दधिभावमापद्यते Ś. B. milk turns into curds; पाण्डुरतामापद्यमानस्य [K.69] becoming pale; 16; विस्मयमापेदे 179; श्लोकत्वमापद्यत यस्य शोकः [R.14.7] assumed the form of a verse; चिन्तामापेदे [Dk.13] fell a-thinking; so विश्वासम्, निर्वृतिम्, संशयम्, वशम्, पञ्चत्वम् &c. पुनः पुनर्वशमापद्यते मे Kaṭh.1.2.6.
To get into trouble, fall into misfortune; अर्थधर्मौ परित्यज यः काममनुवर्तते । एवमापद्यते क्षिप्रं राजा दशरथो यथा ॥ Rām.; see आपन्न below.
To happen, occur; जित्सोर्नूनमापादि ध्वंसोऽयं तां निशाचरात् [Bk.6.31;] एवमापद्यते M.1 so it is. -Caus.
To bring about, bring to pass, accomplish, effect; कूजद्भिरापादितवंशकृत्यम् [R.2.12;] [Śānti. 3.19.]
To lead or reduce to, cause to suffer; आपाद्यते न व्ययमन्तरायैः [R.5.5.]
To cause, to produce, bring on; लघिमानमापादयति [K.15,19;] दोषमपि गुणत्वमापादयति makes the best of a bad matter.
To reach or attain to.
To spread, circulate (as news).
To turn or change into; एकामपि काकिणीं कार्षापणलक्षमापादयेम [Dk.156.]
आपद् [āpad]  f. f. [आ-पद्-क्विप्] A calamity, misfortune, danger, distress, adversity; दैवीनां मानुषीणां च प्रतिहर्ता त्वमापदाम् [R.1.6;] अविवेकः परमापदां पदम् [Ki.2.3,14;] प्रायो गच्छति यत्र भाग्यरहितस्तत्रैव यान्त्यापदः [Bh.2.9;] आपदि स्था, आपदं प्राप् to fall into difficulty. -Comp.
-कल्पः   an alternative to be used in times of difficulty;
-कालः   days of adversity, time of distress, hour of danger; अब्राह्मणादध्ययनमापत्काले विधीयते [Ms.2.241,11.28.] -कालिकa. (-का,
-की  f. f.) occurring in time of difficulty.
गत, ग्रस्त, प्राप्त fallen into misfortune, involved in difficulties.
unfortunate, unhappy, distressed.
-धर्मः [आपदि कर्तव्यो धर्मः]   a practice, profession, or course of procedure, not usually proper for a caste, but allowable in times of extreme distress or calamity; [Ms.1.116,] एते चतुर्णां वर्णानामापद्धर्माः प्रकीर्तिताः 1.13.
(मम्) N. of a पर्व in Bhārata.
A series of calamities; पीडा चापदकालश्च [Mb.12.59.47.]

Shabda-Sagara

आपद्  f.  ( -पद्-पत्) Misfortune, calamity.
E. आङ् before पद् to go, क्लिप् aff.

ROOTS:

आङ् पद् क्लिप्

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

verb  अवस्थाविशिष्टं विहाय अन्यावस्थाप्रापणानुकूलः व्यापारः।   Ex. रहीममहोदयः मरणासन्नाम् अवस्थाम् आपद्यते।

HYPERNYMY:

अस्

ONTOLOGY:

अवस्थासूचक क्रिया (Verb of State) ➜ क्रिया (Verb)

SYNONYM:

प्रपद् आया

Wordnet:

asm পোৱা

bd मोनफै

guj પહોંચવું

mni ꯌꯧꯁꯤꯜꯂꯛꯄ

tel దగ్గరగా వెళ్ళు

urd پہنچنا , وارد ہونا

noun  विपत्तियुक्तः कालः।   Ex. हितैषिणां परीक्षणं विपत्तौ एव भवति। / सम्पत्तौ च विपत्तौ च साधूनामेकरूपता।

ONTOLOGY:

समय (Time) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

विपद् व्यसनम् उपप्लवः विपत्तिः उपद्रवः अत्याहितं अनर्थः विप्लवः विपत्तिकालः आपत्कालः विपत्कालः

Wordnet:

asm বিপদকাল

bd खैफोद सम

ben সঙ্কট কাল

guj સંકટકાળ

hin संकट काल

kan ಸಂಕಟ ಕಾಲ

kas مُصیٖبَتُک وَق

kok संकश्टाचो वेळ

mal ആപത്കാലം

mar संकटकाळ

nep सङ्कट काल

ori ବିପଦ କାଳ

pan ਸੰਕਟ ਕਾਲ

tel ఆపదకాలము

urd مشکل گھڑی , مصیبت کازمانہ , ایمرجینسی , ہنگامی حالات

noun  विपत्तिसदृशा स्थितिः।   Ex. तेन स्वस्य प्राणान् आपदि क्षिप्त्वा जले पतितः बालकः रक्षितः।

HYPONYMY:

प्राणबाधः

ONTOLOGY:

अवस्था (State) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

संकटम् विपद् कृच्छ्रम् अत्ययः

Wordnet:

asm বিপদ

ben সংকট

guj જોખમ

hin जोखिम

kan ಅಪಾಯ

kas خطرٕٕ

kok धोको

mal അപകടം

mar जोखीम

pan ਜੋਖਮ

tam ஆபத்து

tel అపాయము

urd خطرہ , جوکھم , مصیبت , مشکل

See : आपत्तिः, विपत्समयः, सञ्जन्, प्रविश्, दुःखम्