किन्नर [kinnara] See under किम्.
1 किम् ind. Used for कु only at the beginning of comp. to convey the senses of 'badness', 'deterioration', 'defect', 'blame' or 'censure'; e. g. किंसखा a bad friend; किन्नरः a bad or deformed man &c.; see comp. below. -Comp.
-ज a. a. born somewhere (not in a noble family) मन्ये किंजमहं घ्नन्तं त्वामक्षत्रियजे रणे
[Bk.6.133.] -दासः a bad slave, or servant.
-नरः a bad or deformed man; a mythical being with a human figure and the head of a horse (अश्वमुख); चयोदाहरणं बाह्वोर्गापयामास किन्नरान्
[R.4.78;] उद्गास्य- तामिच्छति किन्नराणां तानप्रदायित्वमिवोपगन्तुम्
[Ku.1.8.] ˚ईशः, ˚ईश्वरः
an epithet of Kubera.
a kind of musical instrument. (-री f.)
a female Kinnara;
[Me.58.] a kind of lute.
-पुरुषः 'a low or despicable man', a mythical being with a human head and the form of a horse;
[Ku.1.14;] किंपुरुषाणां हनुमान्
[Bhāg.11.16.29.] ˚ईश्वरः an epithet of Kubera.
-प्रभुः a bad master or king; हितान्न यः संशृणुते स किंप्रभुः
[Ki.1.5.] -राजन् a. a. having a bad king. (-m.) a bad king.
-विवक्षा Slandering;
[Rām.5.] -सखि m. m. (nom. sing. किंसखा) a bad friend; स किंसखा साधु न शास्ति योऽधिपम्
[Ki.1.5.] 2 किम् pron. a. (nom. sing. कः m., का f., किम् n.)
Who, what, which used interrogatively); प्रजासु कः केन पथा प्रयातीत्यशेषतो वेदितुमस्ति शक्तिः
[Ś.6.26;] करुणाविमुखेन मृत्युना हरता त्वां वद किं न मे हृतम्
[R.8.67;] का खल्वनेन प्रार्थ्यमानात्मना विकत्थते
[V.2;] कः कोऽत्र भोः. कः कौ के कं कौ कान् हसति च हसतो हसन्ति हरणाक्ष्यः Udb. The pronoun is often used to imply 'power or authority to do a thing'; i. e. के आवां परित्रातुं दुष्यन्तमाक्रन्द
[Ś.1;] 'who are we &c.', i. e. what power have we &c.; नृपसद्मनि नाम के वयम्
[Bh.3.27;] who are we, i. e. what position have we &c. Sometimes किम् means 'long' as applied to time especially in combination with खलु or अपि or इव; का खलु वेला पत्रभवत्याः प्राप्तायाः
[Ve.1;] 'what a time' i. e. a long time has elapsed, &c.; so कोऽपि कालस्तस्या आगत्य गतायाः
[Ratn 3;] or क इव कालः
[Māl.3.] The neuter (किम्) is frequently used with instr. of nouns in the sense of 'what is the use of'; किं स्वामिचेष्टानिरूपणेन
[H.1;] लोभश्चेदगुणेन किम् &c.
[Bh.2.55;] किं तया दृष्ट्या
[Ś.3;] किं कुलेनोपदिष्टेन शीलमेवात्र कारणम्
[Mk.9.7.] अपि, चित्, चन, चिदपि or स्वित् are often added to किम् to give it an indefinite sense; विवेश कश्चिज्जटिलस्तपोवनम्
[Ku.5.3.] a certain ascetic; दमघोषसुतेन कश्चन प्रतिशिष्टः प्रतिभानवानथ
[Śi.16.1;] कश्चित्कान्ताविरहगुरुणा स्वाधिकारात्प्रमत्तः
[Me.1.] &c.; काऽपि तत एवागतवती
[Māl.1;] a certain lady; कस्याऽपि कोऽपिति निवेदितं च 1.33; किमपि, किमपि ... जल्पतोरक्रमेण
[U.1.27;] कस्मिंश्चिदपि महाभागधेयजन्मनि मन्मथ- विकारमुपलक्षितवानस्मि
[Māl.1;] किमपि, किंचित् 'a little', वस्तु- सिद्धिर्विचारेण न किंचित् कर्मकोटिभिः Vivekachūdamaṇi; 'somewhat'
[Y.2.116;] [U.6.35.] किमपि also means 'indeseribable'; see अपि. इव is sometimes added to किम् in the sense of 'possibly', 'I should like to know'; (mostly adding force and elegance to the period); विना सीतादेव्या किमिव हि न दुःखं रघुपतेः
[U.6.3;] किमिच हि मधुराणां मण्डनं नाकृतीनाम्
[Ś.1.2;] see इव also. -ind.
A particle of interrogation; जातिमात्रेण किं कश्चिद्धन्यते पूज्यते क्वचित्
[H.1.55] 'is any one killed or worshipped' &c.; ततः किम् what then.
A particle meaning 'why', 'wherefore'; किमकारणमेव दर्शनं बिलपन्त्यै रतये न दीयते
[Ku.4.7.] Whether (its correlatives in the sense of 'or' being किं, उत, उताहो, आहोस्वित्, वा, किंवा, अथवा; see these words). -Comp.
-अपि ind.
to some extent, somewhat, to a considerable extent.
inexpressibly, indescribably (as to quality, quantity, nature &c.).
very much, by far; किमपि कमनीयं वपुरिदम्
[Ś.3;] किमपि भीषणम्, किमपि करालम् &c. -अर्थa. having what motive or aim; किमर्थोयं यत्नः.
-अर्थम् ind. why, wherefore.
-आख्य a. a. having what name; किमाख्यस्य राजर्षेः सा पत्नी.
[Ś.7.] -इति ind. why, indeed, why to be sure, for what purpose (emphasizing the question); तत्किमित्युदासते भरताः
[Māl.1;] किमित्यपास्याभरणानि यौवने धृतं त्वया वार्धकशोभि वल्कलम्
[Ku.5.44.] उ, उत whether-or (showing doubt or uncertainty); किमु विष- विसर्पः किमु मदः
[U.1.35;] [Amaru.12.] why (indeed) कं च ते परमं कामं करोमि किमु हर्षितः
[Rām.1.18.52.] प्रियसुहृ- त्सार्थः किमु त्यज्यते.
how much more, how much less; यौवनं धनसंपत्तिः प्रभुत्वमविवेकिता । एकैकम यनर्थाय किमु यत्र चतुष्टयम् ॥ .II
[Pr.11;] सर्वाविनयानामेकैकमप्येषामायतनं किमुत समवायः
[K.13;] [R.14.35;] [Ku.7.65.] -कथिका f. f. A doubt or hesitation; यत्र कर्मणि क्रियमाणे किंकथिका न भवति तत्कर्तव्यम् । यत्र तु हृदयं न तुष्यति तद्वर्जनीयम् ॥ Medhātithi's gloss on
[Ms.4.161.] -करः a servant, slave; अवेहि मां किंकरमष्टमूर्तेः
[R.2.35.] (-रा) a female servant. (-री) the wife of a servant.
-कर्तव्यता, -कार्यता any situation in which one asks oneself what should be done; यथा किंकार्यतामूढा वयस्यास्तस्य जज्ञिरे
[Ks.1.11.] किंकर्तव्यतामूढः 'being at a loss or perplexed what to do'.
-कारण a. a. having what reason or cause,
-किल ind. what a pity (expressing displeasure or dissatisfaction न संभावयामि न मर्षयामि तत्रभवान् किंकिल वृषलं याजयिष्यति Kāshika on
[P.III.3.146.] -कृतेind. what for ? कामस्य किंकृते पुष्पकार्मुकारोपणग्रहः
[Ks.71.79.] -क्षण a. one who says 'what is a moment', a lazy fellow who does not value moments;
[H.2.89.] -गोत्र a. a. belonging to what family; किंगोत्रो नु सोम्यासि
[Ch. Up.4.4.4.] -च ind. moreover, and again, further.
-चन ind. to a certain degree, a little;
-चित् ind. to a certain degree, somewhat, a little; किंचिदुत्क्रान्तशैशवौ
[R.15.33,] 2.46,12.21. ˚ज्ञ a. 'knowing little', a smatterer. ˚कर a. doing something useful. ˚कालः sometime, a little time. ˚प्राण a. having a little life. ˚मात्र a. only a little.
-छन्दस् a. a. conversant with which Veda.-स्तनुः a species of spider.
-तर्हि ind. how then, but, however.
-तु ind. but, yet, however, nevertheless; अवैमि चैनामनघेति किंतु लोकापवादो बलवान्मतो मे
[R.14.43,1.65.] घ्नः one of the eleven periods called Karaṇa.
-दवः an inferior god, demi-god; किंदेवाः किन्नराः नागाः किम्पुरुषादयः
[Bhāg.11.14.6.] -देवत a. a. having what deity.
-नामधेय, -नामन् a. a. having what name.
-निमित्त a. a. having what cause or reason, for what purpose.
-निमित्तम् ind. why, wherefore,
whether; किं नु मे मरणं श्रेयो परित्यागो जनस्य वा
[Nala.1.1.] much more, much less; अपि त्रैलोक्यराज्यस्य हेतोः किं नु महीकृते
[Bg.1.35.] what indeed; किं नु मे राज्येनार्थः
but, however; किं नु चित्तं मनुष्याणामनित्यमिति मे मतम्
[Rām.2.4.27.] -नु खलु ind.
how possibly, how is it that, why indeed, why to be sure; किं नु खलु गीतार्थमाकर्ण्य इष्टजनविरहा- दृतेऽपि बलवदुत्कण्ठितोऽस्मि
[Ś.5.] may it be that; किं नु खलु यथा वयमस्यामेवमियमप्यस्मान् प्रति स्यात्
[Ś.1.] -पच, -पचानa. miserly, niggardly.
-पराक्रम a. a. of what power or energy.
-पाक a. a. not mature, ignorant, stupid.
-कः a. a. medical plant, Strychnos nux vomica (Mar. कुचला); न लुब्धो बुध्यते दोषान्किंपाकमिव भक्षयन्
[Rām.2.66.6.] -पुनर्ind. how much more, how much less; स्वयं रोपितेषु तरुषूत्पद्यते स्नेहः किं पुनरङ्गसंभवेष्वपत्येषु
[K.291;] [Me.3.17;] [Ve.3.] -पुरुषः an inferior man,
[Bhāg.11.14.6.] -प्रकारम् ind. in what manner.
-प्रभाव a. a. possessing what power.
-भूत a. a. of what sort of nature.-रूप a. of what form or shape.
-वदन्ति, -न्ती f. f. rumour, report; स किंवदन्तीं वदतां पुरोगः (पप्रच्छ)
[R.14.31.] मत्संबन्धात्कश्मला किंवदन्ती
[U.1.42;] [U.1.4.] -वराटकः an extravagant man.
a particle of interrogation; किं वा शकुन्तलेत्यस्य मातुराख्या
[Ś.7.] or (corr. of किं 'whether'); राजपुत्रि सुप्ता किं वा जागर्षि
[Pt.1;] तत्किं मारयामि किं वा विषं प्रयच्छामि किं वा पशुधर्मेण व्यापादयामि ibid.;
[Ś. Til.7.] -विद a. a. knowing what.
-व्यापार a. a. following what occupation.
-शील a. a. of what habits, -स्वित्ind. whether, how; अद्रेः शृङ्गं हरति पवनः किंस्विदित्युन्मुखीभिः
[Me.14.]