अम्भस्

{ ambhas }

A Sanskrit English Dictionary

अम्भस्  n.  n. ( cf. अभ्र॑, अ॑म्बु), water, [RV.] &c., the celestial waters, [AitUp.]
   power, fruitfulness, [VS.] and, [AV.]
आंसि    pl. () collective N. for gods, men, Manes, and असुरs, [TBr.] and, [VP.], (hence) ( अस्) sg. the number ‘four’
व्   mystical N. of the letter
अस    N. of a metre (consisting of 82 syllables), [RPrāt.], (), instr. in comp. for अम्भस् ( e.g. अम्भसाकृत ‘done by water’), [Pāṇ. 6-3, 3]
असी    du. () heaven and earth, [Naigh.][ Gk. ὄμβρος इम्बेर्].

The Practical Sanskrit-English Dictionary

अम्भस् [ambhas]   [By [Uṇ.4.29] आप्-असुन्; or अम्भ् शब्दे असुन्]
   water; कथमप्यम्भसामन्तरानिष्पत्तेः प्रतीक्षते [Ku.2.37;] स्वेद्यमामज्वरं प्राज्ञः कोऽम्भसा परिषिञ्चति [Śi.2.54;] अम्भसाकृतम् done by water [P.VI.3.3.]
   The sky.
   The fourth sign of the zodiac.
   Mystical name of the letter व्.
   A God.
   A man.
   The world of the Manes.
   A Rākṣasa or Asura.
   (In Phil.) तुष्ठि or acquiescence of the soul.
   Power; splendour; fruitfulness -(dual.) अम्भसी Heaven and earth. -(pl.) Collective name for Gods, men, Manes, and demons. [cf. L.imber: Gr. ombpos.] -Comp.
-ज a.  a. produced in water, aquatic.
   (जः) the moon.
   the (Indian) crane or Sárasa. (-जम्) a lotus; बाले तव मुखाम्भोजे कथमिन्दीवरद्वयम् [S. Til.17;] so पाद˚, नेत्र˚; ˚खण्डः a group of lotus flowers; कुमुदवनमपश्रि श्रीमदम्भोजखण्डम् [Śi.9.11,64;] ˚जन्मन् m.,
-जनिः, -योनिः   the lotus-born God, epithet of Brahmā. सदनमु- पगतोऽहं पूर्वमम्भोजयोनेः Prab. (-जा) Glycirrhiza glabra (Mar. ज्येष्ठमध).
-जन्मन्  n. n. a lotus; अम्भोजन्मजनि- स्तदन्तरगतो [Bhāg.1.13.15.]
   दः, धर a cloud, ननाद सोऽम्भोद इवातपान्ते [Mb.8.17.15.]
   the plant मुस्तक-धिः,
-निधिः, -राशिः   'receptacle of waters', the ocean; संभूयाम्भोधिमभ्येति महानद्या नगापगा [Śi.2.1;] यादवाम्भोनिधीन्रुन्द्धे वेलेव भवतः क्षमा 58; so अम्भसां निधिः; शिखाभिराश्लिष्ट इवाम्भसां निधिः [Śi.1.2;] ˚वल्लभः or पल्लवः a coral.
-रुह्  n. n. (ट्),
-रुहम्   a lotus; हेमाम्भोरुहसस्यानां तद्वाप्यो धाम सांप्रतम् [Ku.2.44.] m. the (Indian) crane.-सारम् a pearl.
-सूः   smoke; cloudiness (Mar. धुकें).-स्थ a. living in water; what holds or contains water.

Shabda-Sagara

अम्भस्  n.  ( -म्भः) Water.
    E. अप् water, before असुन् Unādi affix; नुम् is inserted, and प becomes भ.

ROOTS:

अप् असुन् नुम् प भ