समाहितैः कः करणैर्गुणात्मभिर्गुणो भवेन्मत्सुविविक्तधाम्नः ।
विक्षिप्यमाणैरुत किं नु दूषणं, घनैरुपेतैर्विगतै रवेः किम् ॥२५॥
देहेंद्रियावेगळा पाहीं । अपरोक्ष आत्मा जाणितला जिंहीं ।
त्यांसी इंद्रियनेमें लाभ कायी । विक्षेपें नाहीं हानी त्यांसी ॥२३॥
दोराचा साप खिळोनि मंत्रीं । मंत्रवादी निःशंक धरी ।
न खिळितां जो धरी करीं । त्यासीही न करी बाधा तो ॥२४॥
जो मृगजळीं पोहोनि गेला । तो दैवाचा कडे पडिला ।
पोहेचिना तो नाहीं बुडाला । कोरडा आला ऐलतीरा ॥२५॥
तेवीं देहेंद्रियांचें मिथ्याभान । जाणोनि झाले ते सज्ञान ।
त्यांसी इंद्रियांचें बंधन । सर्वथा जाण अनुपेगी ॥२६॥
जयासी माझें अपरोक्ष ज्ञान । तेणें घालोनियां आसन ।
अखंड धरितां ध्यान । अधिक उपेग जाण असेना ॥२७॥
जेवीं मी लीलाविग्रहधारी । तेवीं तेही वर्ततां शरीरीं ।
ते इंद्रियकर्मावारीं । भवसागरीं न बुडती ॥२८॥
अथवा तो इंद्रियसंगतीं । दैवें अनेक विषयप्राप्ती ।
भोगितांही अहोरातीं । ब्रह्मस्थिति भंगेना ॥२९॥
स्थिति न भंगावया हेंचि कारण । माझें स्वप्रकाश स्वानंदघन ।
पावले निजधाम ब्रह्म पूर्ण । तेथ विषयस्फुरण बाधीना ॥३३०॥
जेवीं सूर्य उगवोनि गगनीं । लोक सोडवी निद्रेपासूनी ।
ते लोक कर्मीं प्रवर्तवोनी । अलिप्त दिनमणि जनकर्मा ॥३१॥
तेवीं मी परमात्मा स्वयंज्योती । प्रभा प्रकाशीं त्रिजगतीं ।
त्या जनकर्मांच्या क्रियाशक्ती । मी अलिप्त निश्चितीं निजात्मा ॥३२॥
मुक्तासी स्त्रीपुत्रगृहसंग । तेणें वेष्टला दिसे चांग ।
म्हणसी केवीं मानूं निःसंग । तें सांगे श्रीरंग रविदृष्टांतें ॥३३॥
घनैरुपेतैर्विगतै रवेः किम् ॥
उंच लक्षयोजनें रविमंडळ । बारा योजनें मेघपडळ ।
तेणें सूर्य झांकोळिला केवळ । लोक सकळ मानिती ॥३४॥
परी सूर्य आणि आभाळासी । भेटी नाहीं कल्पांतेंसीं ।
तेवीं इंद्रियकर्म सज्ञानासी । कदाकाळेंसीं स्पर्शेना ॥३५॥
अभ्र आच्छादी जगाचे डोळे । जग म्हणे सूर्य आच्छादिला आभाळें ।
ऐसेंचि विपरीत ज्ञान कळे । मायामेळें भ्रांतासी ॥३६॥
तें अभ्र आल्या गेल्यापाठीं । सूर्यासी न पडे आठीवेठी ।
तेवीं गृहदारासंगासाठीं । न पडे संकटीं सज्ञान ॥३७॥
जेवीं सूर्यातें नातळे आभाळ । तेवीं ज्ञात्यासी संग सकळ ।
इंद्रियकर्मांचा विटाळ । ज्ञात्यासी अळुमाळ लागेना ॥३८॥;
ऐक त्या ज्ञात्याचें रुप परम । तो देहीं असोनि परब्रह्म ।
यालागीं त्यासी इंद्रियकर्म । समविषम बाधीना ॥३९॥
ज्ञाता सर्वार्थीं अलिप्त । तेंचि करावया सुनिश्चित ।
आकाश दृष्टांतें श्रीकृष्णनाथ । स्वयें सांगत साक्षेपें ॥३४०॥