वृ

{ vṛ }

A Sanskrit English Dictionary

वृ    1. cl. 5. 9. 1. Ā. P. ( [Dhātup. xxvii, 8; xxxi, 16, 20; xxxiv, 8]) वृणो॑ति, वृणुते॑;

वृणाति, वृणीते;

व॑रति, व॑रते (mostly cl. 5. and with the prep. अप or वि; of cl. 9. only अवृणीध्वम्, [AV. vi, 7, 3]; cl. 1. only in [RV.] [ cf. also √ ऊर्णु]; pf. ववा॑र, वव्रे॑, [RV.] &c. &c. [2. sg. वव॑र्थ, [RV.]; ववरिथ, ववृम &c. Gr.; p. वव्रिव॑स् gen. ववव्रु॑षस्, [RV.]]; aor. अ॑वर् or आ॑वर्, अवृत, [RV.] [1. sg. वम्, 2. du. वर्तम्, 3. pl. अव्रन्, p. Ā. व्राण॑ q.v. Impv. वृधि, ib.]; अवारीत्, [Br.]; अवरीष्ट Gr.; Subj. वर्षथस्, [RV.]; Pot. व्रियात्, वूर्यात्, वरिषीष्ट Gr.; fut. वरीता, वरीष्यति, ib.; inf. वर्तुम्, [MBh.], वरितुम्, [Bhaṭṭ.], वरीतुम्, [Sāh.]; ind.p. वृत्वा॑, [RV.]; [AV.]; [Br.]; वृल्वी॑, [RV.]; वृत्वा॑य, [Br.]; -वृ॑त्य, [AV.]),

to cover, screen, veil, conceal, hide, surround, obstruct, [RV.] &c. &c.;

to close (a door), [AitBr.];

to ward off, check, keep back, prevent, hinder, restrain, [RV.]; [AV.]; [Bhaṭṭ.] :

Pass. व्रियते ( aor. अ॑वारि), to be covered or surrounded or obstructed or hindered, [RV.]; [MBh.] :

Caus. वार॑यति, °ते ( aor. अवीवरत्, अ॑वीवरत, [AV.]; अ॑वावरीत्, [RV.]; Pass. वार्यते, [MBh.] &c.),

to cover, conceal, hide, keep back, hold captive, [RV.] &c. &c.;

to stop, check, restrain, suppress, hinder, prevent from ( abl. or inf.; rarely two acc.), [MBh.]; [Kāv.] &c.;

to exclude, [Siddh.];

to prohibit, forbid, [MBh.];

to withhold, [R.]; [Kathās.] &c.:

Desid. of Caus. विवारयिषते, [Br.] :

Desid. विवरीषति, वुवूर्षति, °ते Gr.:

Intens. वेव्रीयते, वोवूर्यते, वर्वर्ति, ib.
वृ   [ cf. Goth. warjan; Germ. wehren, Wehr; Eng. weir.]
वृ    2. cl. 5. Ā. 9. P. ( [Dhātup. xxvii, 8; xxxi, 16, 20]) वृणोति, वृणुते;

वृणा॑ति, (mostly) वृणीते॑ (in, [RV.] also व॑रस्, °रत्, °रन्त, but these may be Subj. aor.; pf. ववार, [Bhaṭṭ.]; वव्रे, [RV.] [2. sg. ववृषे॑, 1. pl. ववृम॑हे] &c. &c.; aor. अव्रि, अवृत, [RV.] [ Pot. वुरीत, p. उराण॑] &c. &c.; अवृषि, °षत, [AV.]; [Br.] [2. pl. अवृढ्वम्] [Up.]; अवरीष्ट Gr.; Prec. वरिषीष्ट, ib.; fut. वरीता, ib.; वरिष्यते, [Br.]; वरीष्यते Gr.; inf. वरीतुम्, [Bhaṭṭ.]; [Rājat.]; वरितुम् Gr.; ind.p. वरित्वा or वृत्वा, [GṛŚrS.] &c.; वरीत्वा Gr.),

to choose, select, choose for one's self, choose as ( -अर्थे or acc. of pers.) or for ( -अर्थम् or dat., loc. instr. of thing), [RV.] &c. &c.;

to choose in marriage, woo, [MBh.]; [Kāv.] &c.;

to ask a person ( acc.) for ( acc.) or on behalf of ( कृते), [R.]; [Kathās.];

to solicit anything ( acc.) from ( abl. or -तस्), [Kāv.]; [Pur.];

to ask or request that ( Pot. with or without इति), [R.]; [MBh.];

to like better than, prefer to ( abl., rarely instr.), [RV.]; [AitBr.]; [MBh.]; [R.];

to like, love (as opp. to ‘hate’), [MBh. v, 4149];

to choose or pick out a person (for a boon), grant (a boon) to ( acc.), [Rājat. iii, 421] :

Caus. ( [Dhātup. xxxv, 2]) वरयति, °ते ( ep. also वारयति; Pass. वर्य॑ते, [Br.]);

to choose, choose for one's self, choose as ( acc. of pers.) or for ( -अर्थम् dat. or loc. of thing), ask or sue for ( acc.) or on behalf of ( dat. or -अर्थे), choose as a wife ( acc. with or without पत्नीम्, दारान्, or पत्न्य्-अर्थम्), [Br.]; [MBh.]; [Kāv.] &c.;

to like, love well, [R.]
वृ   [ cf. Lat. velle; Slav. voliti; Got. wiljian; Germ. wollan, wollen, Wahl, wohl; Angl.Sax. willan; Eng. will.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

वृ [vṛ]   I. 1, 5, 9 U. (वरति-ते, वृणोति-वृणुते, वृणाति-वृणीते, वृत; pass. व्रीयते)
   To choose, select as a boon; वृतं तेनेदमेव प्राक् [Ku.2.56;] ववार रामस्य वनप्रयाणम् [Bk.3.6.]
   To choose for oneself (Ātm.); वृणते हि विमृश्यकारिणं गुणलुब्धाः स्वयमेव संपदः [Ki.2.3;] यदेव वब्रे तदपश्यदाहृतम् [R.3.6.]
   To choose in marriage, woo, court; अयोनिजां राजसुतां वरीतुम् [Mv.3.28;] [A. R.3.42.]
   To beg, solicit, ask for.
   To cover, conceal, hide, screen, envelop; मेघैर्वृतश्चन्द्रमाः [Mk.5.14.]
   To surround, encompass; वृतस्त्वं पात्रेसमितैः खट्वाऽऽरूढः प्रमादवान् [Bk.5.1;] [U.4.18;] [R.12.61.]
   To ward off, keep away, restrain, check.
   To hinder, oppose, obstruct.
   To love, adore. -Caus. (वारयति-ते)
   To cover, conceal.
   To avert from (with abl.).
   To prevent, ward off, restrain, suppress, check, hinder; शक्यो वारयितुं जलेन हुतभुक् [Bh.2.] 11. -Desid. (वुवूर्षति-ते, विवरिषति-ते; विवरीषति-ते) To wish to choose. -II. 1 U. (वरयति-ते)
   To choose, select; वरं वरयते कन्या माता वित्तं पिता श्रुतम् [Pt.4.68.]
   To choose in marriage.
   To ask for, beg, solicit, (with two acc.); तां त्वां संवरणस्यार्थे वरयामि विभावसो Mb.; शैलेन्द्रं वर- यामासुर्गङ्गां त्रिपथगां नदीम् [Rām.]

Shabda-Sagara

वृ(ङ,)वृङ्   r. 9th cl. ( वृणाति, वृणीते) To serve, to do homage or worship, to conciliate by service or adoration. (ञ) वृञ्
वृ(ङ,)वृङ्   r. 1st cl. ( वरति-ते) r. 5th cl. ( वृणोति वृणुते)
वृ(ङ,)वृङ्   r. 10th cl. ( वारयति-ते)
वृ(ङ,)वृङ्   1. To choose, to select, to prepare.
वृ(ङ,)वृङ्   2. To appoint, to invite.
वृ(ङ,)वृङ्   3. To screen, to invest, to cover.
वृ(ङ,)वृङ्   With अप prefixed, To convey, to screen, to shield or defend.
वृ(ङ,)वृङ्   With आङ्, To inclose, to cover, to surround.
वृ(ङ,)वृङ्   With नि or निर्, To cease, to refrain from, to finish or end.
वृ(ङ,)वृङ्   With परि,
वृ(ङ,)वृङ्   1. To surround.
वृ(ङ,)वृङ्   2. To depend upon.
वृ(ङ,)वृङ्   With वि, To become evident or apparent, to open or appear.
वृ(ङ,)वृङ्   With सम्, To conceal.
वृ(ङ,)वृङ्   With सम् and आङ्, To wrap up, to involve.
वृ(वृ)षी  f.  ( -षिः or षी) The seat or cushion of an ascetic; also वृसी.
वृ(वृ)षी    E. वृष, कि or ङीप् aff.

ROOTS:

वृष कि ङीप्

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

 verb  बहुषु वस्तुषु वाञ्छितानि वस्तूनि परिग्रहणानुकूलः व्यापारः।   Ex. वस्त्रापणात् अहं शाटिकानां दश वृणे।

HYPERNYMY:

वियुज्

ONTOLOGY:

कार्यसूचक (Act) ➜ कर्मसूचक क्रिया (Verb of Action) ➜ क्रिया (Verb)

SYNONYM:

वरय उद्धृ उद्ग्रह्

Wordnet:

asm পচন্দ কৰা

bd बासि

ben বেছে নেওয়া

guj પસંદ કરવું

hin चुनना

kan ಆರಿಸು

kas ژارُن

mar पसंत करणे

nep रोज्नु

ori ବାଛିବା

pan ਚੁਨਣਾ

urd چننا , منتخب کرنا , پسند کرنا , چھانٹنا , انتخاب کرنا

 verb  जनेषु एकस्य प्रतिनिधिरूपेण परिग्रहणानुकूलः व्यापारः।   Ex. कांग्रेससदस्याः सोनियागान्धीमहोदयां कांग्रेसाध्यक्षरूपेण अवृण्वन्।

HYPERNYMY:

नि युज्

ONTOLOGY:

कार्यसूचक (Act) ➜ कर्मसूचक क्रिया (Verb of Action) ➜ क्रिया (Verb)

SYNONYM:

उद्वृ वरय उपसंकॢप् प्रकॢप् प्रतिवृ विलभ्

Wordnet:

asm নি্র্বাচন কৰা

bd बिसायख

ben নির্বাচিত করা

guj ચૂંટવું

hin चुनना

kok वेंचप

mal തിരഞ്ഞെടുക്കുക

mar निवडणे

nep छान्नु

ori ବାଛିବା

pan ਚੁਨਣਾ

urd انتخاب کرنا , منتخب کرنا , چننا , چناؤ کرنا

   See : अन्तर्धा