रेचक

{ rēcaka }

हिन्दी (hindi) WN

    see : विरेचक

A dictionary, Marathi and English

   A cathartic medicine. 2 m liberation of the breath suspended during the exercises called कुंभक, पूरक &c.
    purgative or aperient.

Aryabhushan School Dictionary

 n   A cathartic medicine. purgative.

मराठी (Marathi) WN

    see : विरेचन

महाराष्ट्र शब्दकोश

  न.  ढाळक ; जुलाबाचे औषध ; सारक औषध . - पु . प्राणायाम करतांना आंत घेतलेला श्वास बाहेर टाकणे ; पूरकाने ओढलेला वायु कुंभकात स्थिर झाल्यानंतर तो सोडणे . - वि . सारक . [ सं . रिच = रिकामा होणे ] रेचणे - सक्रि . सोडणे ; नाकाने वायु सोडणे . वायु जो धारण धरावा । तो जंव फुटेना अव्हासव्हा । तंवचिवरी विरोधावा । मग रेचावा शनैः शनैः । - एभा २७ . १८३ . रेचन - न .
    औषध ; सारक औषध .
    रेच ; जुलाब ; जोराचे मलविसर्जन . रेचित - वि .
   मोकळे केलेले ; सोडलेले .
    ढाळ झालेला ; कोठा साफ झालेला .
०अंगहार   पु. ( नृत्य ) उजवा हात रेचित करुन शरीराची उजवी बाजू वांकवून रेचित करणे . ती बाजू ताठ करुन पुन्हां डाव्या बाजूस त्याच क्रियांची आवृत्ति करणे . शेवटी क्रमाने रेचित उरोमंडल व कटिच्छिन्न करणे .
०कटि  स्त्री. नृत्यामध्ये दोन्ही पाय अंचित करुन कंबर खाली घालविणे .
०भुवई  स्त्री. नृत्यामध्ये एखादी भुवई गमतीने वर उचलिली म्हणजे दुसर्‍या भुंवईची होणारी स्थिति .
०मान  स्त्री. नृत्यामध्ये कंबर निवृत्त करुं लागताच शरीराला एक प्रकारची गति मिळते . त्यावेळी मानेसहि गति मिळते . ही गति मिळण्यापूर्वीची स्थिति .
०संयुक्तहस्त   पु. ( नृत्य ) हंसपक्ष हात वर करुन फिरविणे व मग आपल्या समोर पसरुन उताणे करणे .

A Sanskrit English Dictionary

रेचक  mfn.  mf( इका)n. emptying, purging, aperient, cathartic, [L.]
   emptying the lungs, emitting the breath, [L.]
रेचक  m.  m. the act of breathing out, exhalation, [VarBṛS.]
   ( esp.) expelling the breath out of one of the nostrils ( one of the three प्राणायामs [ q.v.] or breath-exercises performed during संध्या), [AmṛtUp.]; [BhP.] &c., [RTL. 402]
   a syringe, [BhP.]
   a partic. movement of the feet, [VP.]
    saltpetre, [L.]
    croton Jamalgota"> croton Jamalgota, [L.]
    Clerodendrum Phlomoides, [L.]
रेधक    N. of a forester, [Vikr.] ( v.l.)
रेचक  m.  m. pl. N. of a people, [MBh.] ( B. आरोचक)
रेचक  n.  n. a kind of soil or earth, [L.]
   the fruit of the yellow myrobalan, [L.]
   a purge, cathartic, [W.]
रेचक  n.  m. or n. (?) = भ्रमण, [Harav.] ( cf. next).

The Practical Sanskrit-English Dictionary

रेचक [rēcaka] a.  a. (-चिका f.) [रेचयति रिच्-णिच् ण्वुल्]
   Emptying, purging.
    purgative, aperient.
   Emptying the lungs, emitting the breath.
   कः emission of breath, breathing out; exhalation, especially through one of the nostrils (opp. पूरक which means 'inhaling breath', and कुम्भक 'suspending breath'); प्राणापानौ संनिरुन्ध्यात् पूरकुम्भकरेचकैः [Bhāg.7.15.32.]
   A syringe; सिच्यगानोऽच्युतस्ताभिर्हसन्तीभिः स्म रेचकैः [Bhāg.1.9.9.]
    nitre, salt-petre.
-कम्   A purgative, cathartic.

Shabda-Sagara

रेचक  mfn.  ( -कः-चिका- कं)
   1. purgative, aperient.
   2. Emptying the lungs, [Page608-b+ 60] emitting the breath.
  m.  ( -कः)
   1. A cathartic, a purgative.
   2. nitre, salt-petre.
   3. The purging- nut plant, ( croton tiglium.)
   4. Exhala- tion through one of the nostrils, ( opposed to पूरक.)
   5. A syringe.
  n.  ( - कं) A purge.
    E. रिच् to evacuate by stool, causal form, वुन् aff.

ROOTS:

रिच् वुन्

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

    see : विरेचक