मुरकुंड

महाराष्ट्र शब्दकोश

 स्त्री. 

1. ( उत्सुकता , फार हंसणें . असह्य थंडी , ताप , अशक्तपणा , भीति , आनंद इ० कारणांमुळें होणारी . ) शरीराची संकुचित स्थिति ; गात्रवैकल्य ; शरीराचें संकोचन . ( क्रि० घालणें ; मारणें ; पडणें ; वळणें ). वाघ पाहतांच त्याची मुरकुंडी वळली .
2. भीड ; दाटी ; खेचाखेच .
3. झुंड ; उड्यावर उड्या . ( विशेषतः अव . उपयोग ). ( क्रि० पडणें ) अनेका हिंसांची सहज मुरकुंडी वरि पडे । - सारुह ६ . १६२ . अनंत फंदीच्या लावण्यावर हजारों माणसांच्या मुरकुंड्या पडत .
4. पाय मानेवर ठेवून बसण्याचें एक आसन ; गुडघ्यांत मान घालून व हात पायांभोंवतीं वेढून बसण्याचा प्रकार . ( क्रि० मारणें ; घेणें ; वळणें ). [ का . मुरि = वळणें ]

०पाडणें   जिंकणें . विधिहराची मुरकुंडी । अनंग पंचकुसुमशरेंचि पाडी । - जै १ १०० .
०वळणें   

1. देहभान नाहीसें होऊन पडणें .
2. भयानें भेदरुन जाणें ; गर्भगळित होणें . मुरकुंडी कंसाची वळली । शस्त्रें हातींचीं गळालीं । - ह ३ . ११७ .

मुरखंडी   स्त्री. मूर्च्छा ; घेरी .