मल [mala] a. a. [मृज्यते शोध्यते मृज्-कल टिलोपः
[Tv.] ]
Dirty, foul; आमिषं यच्च पूर्वेषां राजसं च मलं भृशम्
[Rām.7.74.16.] Mean, covetous.
Unbelieving, infidel, godless.
Wicked.
लः, लम् Dirt, filth, impurity, dust, any impure matter; मलदायकाः खलाः
[K.2;] छाया न मूर्छति मलोपहतप्रसादे शुद्धे तु दर्पणतले सुलभावकाशा
[Ś.7.32.] Dregs, refuse, sediment, excrement, feces, dung.
Dross (of metals), rust, alloy.
Moral taint or impurity, sin; फलैधःकुसुमस्तेयमधैर्यं च मलावहम्
[Ms.11.7.] Any impure secretion of the body; (according to Manu these excretions are twelve: वसा शुक्रमसृङ् मज्जा मूत्रविड् घ्राणकर्णविट् । श्लेष्माश्रुदूषिका स्वेदो द्वादशैते नृणां मलाः
[Ms.5.135] ).
Camphor.
Cuttle-fish bone.
Tanned leather; a leather-garment.
The three humours of the body (वात, पित्त and कफ).
-लम् A kind of base metal.
Comp. अपकर्षणम् removing the dirt, purification.
removal of sin.
अपहा a particular preparation.
N. N. of a river; नन्दिनी नलिनी सीता मालती च मलापहा.-अयनम् the rectum.
-अरिः a kind of natron.
-अव- रोधः constipation of the bowels.
-आकर्षिन् m. m. a sweeper, a scavenger.
-आभ a. a. dirty-looking.
-आवाह a.
causing dirt, dirtying, soiling.
defiling, polluting;
[Ms.11.7.] -आशयः the stomach; bowels.
-उद्भवम् the rust of iron (मण्डूर).
-उत्सर्गः evacuation of the feces, voiding the excrement.
-उद्वासा a woman who has put off her soiled clothes.
-उपहत a. a. soiled, tarnished with dirt; Ś7.32.
-कर्षण a. a. cleansing.
-घ्न a. a. cleansing, detergent. (ः) the bulbous root of शाल्मली. (ी) N. of a plant (नागदमनी).
-जम् pus, matter. -दूषितa. dirty, foul, soiled.
-द्रवः purging, diarrhœa. -द्राविन्a. purging. (-m. the Jayapāla tree.
-धात्री a nurse who attends to a child's necessities.
-धारिन् m. m. a religious mendicant of the Jaina sect.
-पङ्किन् a. a. covered with dust and mire; निराहारा कृशा रुक्षा जटिला मलपङ्किनी
[Mb.5.186.] 2.
-पूः (यूः) Ficus Oppositifolia (Mar. काळा किंवा धेड- उंबर).
-पृष्ठम् the first (or outer) page of a book.
-भुज् m. m. a crow.
-मल्लकः a strip of cloth covering the privities (कौपीन);
[Dk.2.2.] -मासः an intercalary month (so called because during that month religious ceremonies are not performed); 'अमावास्याद्वयं यत्र रवि- संक्रान्तिवर्जितम् । मलमासः स विज्ञेयः...'
-मूत्रपरित्यागः evacuation of feces and urine.
-वासस् f. f. a woman in her courses.
-विशोधन a. a. cleansing away filth.
-विष्टम्भः constipation.
-विसर्गः, -विसर्जनम्, -शुद्धिः f. f. evacuation of the bowels.
-हन्तृ m. m. = मलघ्नः.
-हारक a. a. removing dirt or sin.