तान

{ tānḥ }

बर'/बड़ो (Bodo) WN

 noun  मेथायाव गारांनि आबुं आरिमु फोरमायथि   Ex. आलापा मोनसे रोखोमनि तान

ONTOLOGY:

शारीरिक अवस्था (Physiological State) ➜ अवस्था (State) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

asm তান

ben তান

kan ರಾಗ

kas طرٕز

kok तान

mal രാഗവിസ്‌താരം

mni ꯇꯥꯟ

nep तान

ori ତାନ

pan ਤਾਨ

san तानः

tam ராகஆலபனை

tel రాగాలాపన

urd تان , الاپ , تال

हिन्दी (hindi) WN

 noun   संगीत में स्वरों का कलापूर्ण विस्तार   Ex. आलाप एक तरह की तान है ।

ONTOLOGY:

शारीरिक अवस्था (Physiological State) ➜ अवस्था (State) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

asm তান

bd तान

ben তান

kan ರಾಗ

kas طرٕز

kok तान

mal രാഗവിസ്‌താരം

mni ꯇꯥꯟ

nep तान

ori ତାନ

pan ਤਾਨ

san तानः

tam ராகஆலபனை

tel రాగాలాపన

urd تان , الاپ , تال

 noun   रस्सी, वस्त्र आदि खींचने से आने वाला खिंचाव   Ex. अत्यधिक तनाव के कारण यह रस्सी टूट गई ।

ONTOLOGY:

भौतिक अवस्था (physical State) ➜ अवस्था (State) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

तनाव

    see : तानना, तनाव

कोंकणी (Konkani) WN

 noun   उदक पियेवपाची इत्सा   Ex. आपली तान भागोवपाक तो उदक सोदूंक लागलो

ONTOLOGY:

अवस्था (State) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

asm পিয়াহ

ben তৃষ্ণা

guj તરસ

hin प्यास

kan ನೀರಡಿಗೆ

kas ترٛیش

mal ദാഹം

mar तहान

mni ꯈꯧꯔꯥꯡꯕ

nep तिर्खा

ori ଶୋଷ

pan ਪਿਆਸ

san तृष्णा

tam தாகம்

tel దాహం

urd پیاس , تشنگی , تمنا , آرزو

 noun  संगीतांतल्या स्वरांचो एक कलापूर्ण विस्तार   Ex. आलाप एके तरेचो तान

ONTOLOGY:

शारीरिक अवस्था (Physiological State) ➜ अवस्था (State) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

आवर्तन आलाप

Wordnet:

asm তান

bd तान

ben তান

kan ರಾಗ

kas طرٕز

mal രാഗവിസ്‌താരം

mni ꯇꯥꯟ

nep तान

ori ତାନ

pan ਤਾਨ

san तानः

tam ராகஆலபனை

tel రాగాలాపన

urd تان , الاپ , تال

A dictionary, Marathi and English

   to expel the disease तान. तान देणें To prolong the time of.
    sucking or suckling.

Aryabhushan School Dictionary

  f  A tune. tuning the voice. fig. A train. thirst. A disease incidental to children.
 a   stout. dear, high- priced.

मराठी (Marathi) WN

 noun  संगीतातील एक स्वरे उच्चारण्याचा एक प्रकार   Ex. जरा रंग भरल्यावर ते आलाप आणि ताना घेऊ लागले.

ONTOLOGY:

शारीरिक अवस्था (Physiological State) ➜ अवस्था (State) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

asm তান

bd तान

ben তান

kan ರಾಗ

kas طرٕز

kok तान

mal രാഗവിസ്‌താരം

mni ꯇꯥꯟ

nep तान

ori ତାନ

pan ਤਾਨ

san तानः

tam ராகஆலபனை

tel రాగాలాపన

urd تان , الاپ , تال

    see : आलाप

महाराष्ट्र शब्दकोश

   स्त्री.  एक वनस्पतिविशेष .
   शअ . ( राजा . कुण . ) पर्यंत ; पावेतो . - मसाप २ . ३६१ .
   स्त्री.  सरशी ; चढाई ; वरचढपणा . ( क्रि० होणे ; करणे ). इंग्रजांच्यावर मराठ्यांची ताण झाली . - इंप १३५ . [ सं . तन ] - वि . चढ ; सरस . ती तुझ्यावर ताण आहे .
  पु. ( वि . प्र . ) ताण . ताण पहा .
 वि.  १ आईच्या अंगावर दूध पिणारा ; ( विरु . ) तान्हा पहा . २ लहान . कां जे कृष्णजननीसि नाही । ताने थोर निवडुं । - रास ३ . ६०३ . ३ नुकतीच व्यालेली ( गाय , म्हैस ). [ सं . तनु = बारीक ? ]
   स्त्री. १ ( संगीत ) सूर ; स्वर . २ आलाप ; लकेर ; स्वरांचा केवळ आरोह करणे . गंधर्वाच्या भरिले होते नभ सर्व मधुर तानाही । - मोअनु ५ . ४३ . ३ ( संगीत ) स्वरांनी रागाचा विस्तार करणे . याचे मुख्य शुद्धतान व कूटतान असे दोन प्रकार आहेत . शिवाय औडुव ; षाडव व संपूर्ण असेहि तानेचे भेद मानले आहेत . ४ ( अक्षरशः व ल . ) एक दमांत , नेटांत केलेली क्रिया ; सारखा वर्षाव ; झोड ; झिंबड . जसे - गाण्याची - शिव्यांची - मारण्याची - बोलण्याची - तान . ( क्रि० घेणे ; झाडणे ). [ सं . तान ]
   स्त्री. १ तहान ; तृष्णा ; पाणी पिण्याची इच्छा . ( प्र . ) तहान पहा . २ ( ल . ) ( एखाद्या वस्तूविषयी , गोष्टीविषयी ) अति लोभ ; हव्यास ; उत्कंठा ; अनावर इच्छा . ३ लहान मुलास होणारा एक उष्णजन्य विकार . [ सं . तृष्णा ; प्रा . तण्हा ; म . तहान . ] ( वाप्र . )
 वि.  १ घट्ट ; भरदार विणीचे ; घटमूठ ; मजबूत ( कापड , वस्त्र इ० ). २ ( नंदभाषा ) महाग ; भारी किंमतीचे ; याच्या उलट खोंच = स्वस्त ; कमी किंमतीचे . [ ताण ]
०कर्म  न. १ ( संगीत ) गायनापूर्वी सूर मिळविण्याकरिता , कंठसाफ करण्याकरतां आलाप घेणे इ० क्रिया ; सारेगम करणे ; आवाजी गुणणे ; तान मारणे .
०गाभणे   गाभास जाणे अक्रि . एक वासरुं , पारडूं इ० अंगावर दूध पिते असताना गाभण होणारी ; लवकर लवकर गाभण होणारी ; दर वर्षी विणारी ( गाय , म्हैस इ० ). २ पहिले मूल अगदीच तान्हे असताना सहा सहा महिन्यांची गरोदर राहणारी ( स्त्री ). [ तानगाभणे ]
०घालणे    धरणे लहान मुलाच्या तान रोगावर ( अंगाला थंडावा येण्याकरिता पाने इ० बांधून ) उपाय करणे . सामाशब्द - भूक इ० आपले दर्शन मला होताच माझी तानभूक मोडली .
०बाजी   स्त्री. १ आलाफचारी ; तानकर्म अर्थ १ व २ पहा . २ मोठ्याने आणि लोचटपणाने आरडणे ; गर्जणे ; गागणे . [ हिं . ]
०वट    ताना - वि . ( राजा .) तान्हवट , तान्हा . पहा .
०मोड   स्त्री.  तहानमोड पहा .
०लाडू  पु. १ तहान लाडू पहा . २ ( गो . ) तहान भागणारे पेय . तानजणे अक्रि . ( बे . ) ( जनावर इ० ) तहानेने युक्त होणे .
०मान  न. १ ( एखाद्या कार्यास ) योग्य , अनुकूल परिस्थिति ; स्थळ आणि काळ यांची अनुकूलता ; संधि ; ताळतंत्र ; रागरंग . व्यवहार करणे तो तानमान पाहून करावा . २ यथायोग्य जुळणी आणि प्रमाणबद्धता ; मेळ ; जम . ३ गाणेबजावणे . विनोदार्थी भरे मन । श्रृंघारिक करी गायेन । राग रंग तान मान । करी तो रजोगुण । - दा २ . ५ . २४ . [ तान + सं . मान = मापन , प्रमाण ]

मराठी वाक्संप्रदाय - वाक्यप्रचार

   तानमें तान हिंदुस्‍तान, और सब गलतान है
   [तान=स्‍थान] सर्व देशात हिंदूस्‍तान हा देश श्रेष्‍ठ होय, इतर सर्व देश भिकार आहेत.
    तानगाभणें
   तानगाभास जाणें
    पोर अंगावर पिण्यासारखे असतांनाच गाभण राहणें (जनावरानें)
    अंगावर तान्हे पीत असतांच गरोदर होणें.
   तान घालणें- धरणें
    लहान मुलाच्या तान रोगावर (अंगाला थंडावा येण्याकरितां पाने इ. बांधून,) उपाय करणें.
   ताणे बांय खणप
   ( गो.) तहान लागल्‍यावेळी विहीर खणणें. तहान पहा.

नेपाली (Nepali) WN

 noun  सङ्गीतमा स्वरको कलापूर्ण विस्तार   Ex. आलाप एकखाले तान हो

ONTOLOGY:

शारीरिक अवस्था (Physiological State) ➜ अवस्था (State) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

asm তান

bd तान

ben তান

kan ರಾಗ

kas طرٕز

kok तान

mal രാഗവിസ്‌താരം

mni ꯇꯥꯟ

ori ତାନ

pan ਤਾਨ

san तानः

tam ராகஆலபனை

tel రాగాలాపన

urd تان , الاپ , تال

 noun   गलैँचा बुन्ने एउटा हतियार   Ex. गलैँचा बनाउँदा-बनाउँदै तान चुडियो

ONTOLOGY:

मानवकृति (Artifact) ➜ वस्तु ( object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

मल्लिक सूत्रवेष्टन तत्रसर

Wordnet:

asm মাকো

bd माखु

guj ભરની

hin तहरी

kan ಲಾಳಿ

kas موٚک

mal നെയ്ത്തുകോല്

mar मागाचा घोटा

mni ꯄꯥꯉꯟꯗꯦꯝ

ori ତହରୀ

pan ਤਹਿਰੀ

san त्रसरः

tam ஊடை

urd تہری , تاہری , بھرنی , ڈھرکی

A Sanskrit English Dictionary

तान  m.  m. (√ 3. तन्) a fibre, [Suśr. i, 25]
   a tone, ii, 133 and 391; xiii, 3888"> [MBh. ii, 133 and 391; xiii, 3888]; [Kum. i, 8]
एक- श्रुति   a monotonous tone (in reciting, ), KātyŚr. i, 8, 18; [Vait.]; [Bhāṣik.]; [Nyāyam.]; [VPrāt.] Sch.

ROOTS:

एक श्रुति

तात्पर्य   an object of sense (or = ), [L.] ( cf. एक-)
   ([ τόνος.])

The Practical Sanskrit-English Dictionary

तानः [tānḥ]   [तन्-घञ्]
   A thread, fibre.
   (In music) A protracted tone, a key- note; यथा तानं बिना रागः [Bv. 1.119;] तानप्रदायित्वमिवोपगन्तुम् [Ku.1.8.] (the number of tānas is said to be 49).
   A monotonous tone.
    नम् expanse, extension.
   An object of sense. -Comp.
-कर्मन्  n. n.
    tuning the voice as a preparatory step to singing.
    running over the notes to catch the key.

Shabda-Sagara

तान  m.  ( -नः) A tune.
  n.  ( -नं)
   1. expanse, extension.
   2. An object of sense.
    E. तन् to extend, affix घञ्.

ROOTS:

तन् घञ्