Dictionaries | References

शिखा

   { śikhā }
Script: Devanagari
See also:  शिखानष्ट

शिखा     

हिन्दी (hindi) WN | Hindi  Hindi
See : नोक, शिखर, चुटिया, आँचल, लौ, कलगी, जटामासी, जटामासी

शिखा     

A dictionary, Marathi and English | Marathi  English
A plague, pest, torment, trouble. शिखा मागें लागणें g. of s. or in. con. To have some affliction or evil constantly pursuing us.

शिखा     

Aryabhushan School Dictionary | Marathi  English
 f  The tuft left on the crown of the head at tonsure. The crest. A plume. A spire of flame.

शिखा     

ना.  शेंडा , शेंड्डी .

शिखा     

मराठी (Marathi) WN | Marathi  Marathi
See : शेंडी

शिखा     

 स्त्री. 
  1. शेंडी .
  2. केंसांचा झुबका ; डोक्यावरचे केंस ( कोंबडा , मोर इ० च्या ); ( सामा . ) तुरा ; शेंडी .
  3. घोडयाच्या डोक्यावरचा तुरा ; कलगी .
  4. अग्नीची ज्वाळा ; दिव्याची ज्योत . दीपू तोचि तो हा म्हणती । परी शिखा क्षणाक्षणा जाती । - एभा ७ . ५२९ ; - ज्ञा १४ . ५५ . नातरी दीपमूळकीं । दीपशिखा अनेकीं । - ज्ञा १४ . ५५ .
  5. पीडा ; छळ . दर्भशिखा पहा . [ सं . ]

 पु. ( व . ना . ) पावसाची लहान सर . [ सं . सिच् ‍ - सेच ]
०मागें   कांहीं तरी त्रास , आपत्ति यांनीं सदोदित एखाद्याचा पिच्छा न सोडणें .
लागणें   कांहीं तरी त्रास , आपत्ति यांनीं सदोदित एखाद्याचा पिच्छा न सोडणें .
०नष्ट वि.  १ शेंडी नसलेला . २ ( ल . ) मुसलमान ; यवन . [ सं . ]
०मणि  पु. १ मुगुटांतील मणी . २ उत्तम जातीचा मणि ; उत्कृष्ट रत्न . [ सं . ]
०सूत्र  न. शेंडी व जानवें ( हीं ब्राह्मणत्वाचीं दोन मुख्य बाह्य चिन्हें आहेत . ) [ सं . ]
शिखी  पु. 
  1. मोर .
  2. अग्नि . शिखी स्थापिला दाटला धूम्र व्योमीं । जपे रावणूं मंत्र व्हाया अरामी - मुरायुध्द २८७ . [ सं . ] 

०सूत्रावर येणें   ( शिखा व यज्ञोपवीत तोडून टाकण्याची तयारी करणें ) अत्यंत क्रोधाविष्ट होणें ; वैतागणें .
शिखी वि.   शेंडी , तुरा असलेला ( पक्षी इ० ); शिखर असलेला ( डोंगर इ० ); शिखरी .
शिखिनी  स्त्री. लांडोर .

शिखा     

मुसलमान हे शेंडी ठेवीत नाहींत यावरुन ( ल.) धर्मलंड. ‘ शिखानष्टा दुष्टा करुनि राणें शिक्षा निजकरीं !’ -पु. बा. जोशी.

शिखा     

नेपाली (Nepali) WN | Nepali  Nepali
See : टुप्पो, शिखर, टुपी

शिखा     

A Sanskrit English Dictionary | Sanskrit  English
शिखा  f. af. See below
शिखा  f. bf. (of doubtful derivation; prob. connected with √ 1.शि, ‘to sharpen’) a tuft or lock of hair on the crown of the head, a crest, topknot, plume, [ŚBr.] &c. &c.
a peacock's crest or comb, [MBh.] ; [Hariv.] &c.
a pointed flame, any flame, ib.
a ray of light, [Kum.] ; [Kathās.]
a sharp end, point, spike, peak, summit, pinnacle, projection, end or point (in general), [MaitrUp.] ; [Kāv.] ; [VarBṛS.]
the end or point or border of a garment, [Śak.]
the point or tip of the foot, [L.]
the nipple, [L.]
a branch which takes root, any branch, [L.]
a fibrous root, any root, [L.]
the plant Jussiaea Repens, [L.]
the head or chief or best of a class, [L.]
the fever or excitement of love, [L.]
a partic. part of a verse or formula (the crest of the verse compared to a king), [RāmatUp.]
शिख-वृद्धि   = , [Gaut.]
ROOTS:
शिख वृद्धि
N. of various metres, [Col.]
शिखी   of a river (prob.w.r. for ), [VP.]

शिखा     

शिखा [śikhā]   [शी-खक् तस्य नेत्वम् पृषो˚; [Uṇ.5.24] ]
A lock of hair left on the crown of the head; शिखां मोक्तुं बद्धामपि पुनरयं धावति करः [Mu.3.3;] [Śi.4.5;] [Māl.1.] 6; the hair of the head; आसिञ्चदम्ब वत्सेति नेत्रोदैर्दुहितुः शिखाः [Bhāg.3.22.25.]
A crest, top-knot.
Tuft, plume.
Top, summit, peak; अधिरुह्य पुष्पभरनम्नशिखैः परितः परिष्कृततलां तरुभिः [Ki.6.17.]
Sharp end, edge, point or end in general; ईषदीषच्चुम्बितानि भ्रमरैः सुकुमार- केसरशिखानि [Ś.1.4;] [Bv.1.2.]
The end of a garment; तोयाधारपथाश्च वल्कलशिखानिष्यन्दरेखाङ्किताः [Ś.1.14.]
A flame; प्रभामहत्या शिखयेव दीपः [Ku.1.28;] [R.17.34;] [Ki.16.53.]
A ray of light; ज्वलन्मणिशिखाश्चैनं वासुकि- प्रमुखा निशि [Ku.2.38.]
A peacock's crest or comb.
A fibrous root.
A branch in general, especially one taking root.
The head or chief or anything.
The fever of love.
The point of the foot. -Comp.
-कन्दम्   a kind of turnip.
-तरुः   a lamp-stand.-दामन् n. a garland worn on the top of the head.-धर a. pointed, crested.
(रः) a peacock.
a Jaina deified saint. ˚जम् a peacock's feather; न नानुकम्प्य विशिखाः शिखाधरजवाससः [Ki.15.42.]
-धारः   a peacock.-पित्तम् inflammation in the extremities (as in fingers).-बन्धः a tuft of hair.
-मणिः   a crest-jewel.
मूलम् a carrot.
a root having a tuft of leaves.
a turnip.-वरः the jack-fruit tree.
-वल a.  a. pointed, crested. (-लः) a peacock; घनाघनघटालोकलीलाशालशिखावलः [Śiva.B.26.51.]
-वृक्षः   a lamp-stand.
-वृद्धिः  f. f. a kind of usurious interest daily increasing.
-सूत्रम्   the lock of hair on the head (Mar. शेंडी) and the sacred thread (Mar. जानवें), the distinguishing marks of a Brāhmaṇa.

शिखा     

Shabda-Sagara | Sanskrit  English
शिखा  f.  (-खा)
1. Point, top in general.
2. A crest.
3. A peacock's crest. 4. A lock of hair on the crown of the head.
5. Flame.
6. A radi- cating branch.
7. Any branch.
8. A plant, commonly Lāngaliyā. 9. Chief, principal.
10. Fever, proceeding from libidinous excite- ment or love.
11. A ray of light.
12. The end of a garment.
13. A fibrous root.
14. The forepart of the foot.
E. शीङ् to sleep, Unādi aff. ख, and the vowel made short.
ROOTS:
शीङ्

शिखा     

noun  मयुरकुक्कुटादीनां मस्तिष्के वर्तमानः मांसयुक्तः आकर्षकः भागः।   Ex. कुक्कुटस्य शिखा रक्तवर्णीया अस्ति।
ONTOLOGY:
प्राकृतिक वस्तु (Natural Object)वस्तु (Object)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
bdखिंगुर
benঝুঁটি
gujકલગી
hinकलगी
kasمۄوَل
kokशेंकरें
mniꯃꯀꯣꯛ
nepसिउर
panਕਲਗੀ
tamகொண்டை
telతురాయి
urdکلغی , کنگور , کنگرہ , طرّہ , جیغہ
noun  शाटिकायाः उत्तरीयस्य वा सः भागः यः स्कन्धात् अग्रे गम्यमानः वस्त्रस्य भागः।   Ex. बालकः मातुः शाटिकायाः शिखां गृह्णाति।
ONTOLOGY:
भाग (Part of)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
आञ्चलम् शुकम्
Wordnet:
asmআঁচল
benআঁচল
gujપાલવ
hinआँचल
kanಸೆರಗು
kasلوٗنٛٹھ دامنہٕ
kokपदर
malതുമ്പ്
marपदर
mniꯐꯤꯖꯤ
oriକାନି
panਪੱਲਾ
tamமுந்தானை
telచీరకొంగు
urdآنچل , پلا , دامن , پلو
noun  शिरो मध्यस्य केशाः।   Ex. शिखां निबद्ध आसीनो द्विज आचमनम् चरेत्।
HOLO MEMBER COLLECTION:
शिखासूत्रम्
MERO MEMBER COLLECTION:
केशः
ONTOLOGY:
मानवकृति (Artifact)वस्तु (Object)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
चूडा केशपाशः जूटिका जुटिका शिखण्डिका
Wordnet:
asmটিকনি
benটিকি
gujચોટલી
hinचुटिया
kanಚಂಡಿಕೆ
kokशेंडी
malകുടുമ
marशेंडी
mniꯁꯤꯈꯥ
nepटुपी
oriଶିଖା
panਬੋਦੀ
tamகுடுமி
telపిలక
urdچوٹی , چونڈا ,
See : मयूरशिखा, अलकः, ज्वाला, शिखरम्, शाखा

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP