ऋणानुबंध - संग्रह १३

मराठीतील लोकगीतांना मातीचा वास आहे, कुळाचे ओज आहे, कारुण्याची चाल आहे, सुगरणीचा साज आहे आणि घरंदाज घरमालकिणीचा साटोपही आहे.


नवस बोललें । माझ्या नवसाला पाव ।

बंधवाच्या घरीं । कडदोर्‍याचं बाळ दाव ॥

बहीणीचं बाळ । कीती केलं लोकाचं ।

आत्या मनून हांक मारी । बाळ परानसख्याचं ॥

आळीच्या बायांनों । साखर घ्यावी ती आनीक ।

झाला बंधवाला मानीक ॥

भावाला ल्योक झाला । बंधूच्या रानीला ।

चीरे फोडीले न्हानीला । गवंडी लागले कामाला ।

बंधूला झाला ल्योक । आमां बयनीला भूषेन ।

साखर वाटीतें पशानं । मारवतीला नीशान ॥

बंधूला झाला पुत्र । आमां बयनी काय कळं ।

उंच माडी दीवा जळं । बापाजीचा नातू खेळं ॥

बंधूला झाला ल्योक । हास मनांत मायेना ।

जोड फिरक्याचा पाळना । तूला सूतारा येईना "

बंधूला झाला ल्योक । आमां बयनीला इच्छाव ।

असं त्याचं नांव ठेवा । भाचा दिल्लीचा वाच्छाव ॥

*

सोमवारीं नाहूं नाहीं । नको मंगळवारीं वेणी ।

पाठीं बंधु सौभागिनी ॥

दीव्याच्या वलसावीं । नको बसूं तान्ह्याबाई ।

तूझा पाठींचा देसाई ॥

*

आयुक्ष चिंतीतें । हातच्या कांकणाला ।

पाठींच्या रतनाला । पोटच्या राजसाला ॥

*

भाई समींदर । आमी बयनी नर्मदा ।

आमी टाकूं ऊडया । नका ऊचंबळूं दादा ॥

समींदर समींदर । मोठी नांवाची बढाई ।

पानी नाहीं गोड । तिथं तहान मोडावी ॥

समींदर सोकल्यानं । तहान माझी नाहीं गेली ।

मायनाई मावलीची । गंगाची वळती केली ।

समींदर सोकल्यानं । जाईना माझी ताहान ।

माय ग मावली । गंगा माझी आसमान ॥

सांवलींत सांवली । चींचबाईची गार ।

आंबा माझा डौलदार । भाईराजस ग माझा ॥

*

आपण मायलेकी । गूज बोलूं रातीं ।

शेजी नवल करती । तूला येवढाल्या लेकी ॥

मायलेकींचं गूज । वरषाला गेलं ।

अंजनाबाई मने । तूला कसं करमलं ॥
मायलेकींचं ग गूज । सरंना ईळाचं ।

सीतामालनीला । नीमित्त दीव्याचं ॥

मायलेकींचं ग गूज । सरनां रातीची ।

पूर्व्याला उगवली । चांदनी शुक्राची ॥

*

मायेसारखी ग माया । येईना पूरुषाला ।

संपादत नाहीं । दूध साळीच्या भाताला ॥

मायेसारखी ग माया । येईना पूरुषाला ।

झाडामंदीं वूरुक्षाला । फूल येईना शेराला ।

हजार माझं गोत । झाडीचा झाडपाला ।

माय बाईच्या माझ्या । मीत चींचच्या सांवलीला ।

मायेवांचून माहेर । कंथावांचूनी सासर ।

सांगतं सईबाई । बाळावांचूनी ग घर ॥

*

माऊलीची माया । सर्व्या बाळावरी ।

चिमणी खोपा करी । अवघड झाडावरी ।

पांच रुपयाची चोळी । आठ आन्याचा ग दोरा ।

मायबाईनं माझ्या । छंद पूरवीला खरा ॥

सांगून धाडीतें । माझ्या सांगण्याचा लाड ।

तूझ्या घरीं फूलझाड । तशी मला चोळी धाड ॥

सांगून धाडीतें । राघूच्या पंखापखीं ।

हिरवी चोळी लाल नखीं ॥

हात भरला काखनानं । मागंपुढं बीलवर ।

छंद तुझ्या जीवावर ॥

मला ग वाटलं । मावलीला ग भेटावं ।

चंद्रसेनाला लुटावं ॥

मला ग वाटलं । माझ्या जीवाला गारवा ।

चींचची सांवली । मधीं जोंधळा हीरवा ॥

जीवाला जडभारी । वसरीला देतं ऊसं ।

मावलीच्या सायासाचं । धरणीं लोळतात केस ॥

लांब लांब केस । सडक माझी वेणी ।

माय मालणीनं बाई । नीगा केली बालपणीं ॥

लांब लांब केस । चौरंगाहूनी भूईला ।

यवढा सायास मायेला । पाला गव्हाचा लाईला ॥

*

पहेली माझी ववी । गूरुला गाईली ।

जन्म दिल्याली राहीली । माय माझी ॥

नव महीने वझं । वागवीलं मीरीआड ।

मझ्या मायबाईला । ओवी गातं देवा चढ ॥

नऊ महीने वझं । वागवीलं डाव्या कूशीं ।

मायबाईला माझ्या । फिरुन बोलूं कशी ॥

नवं अठरा धारा । नीत्य पीलं सरासरी ।

मायबाई माझे । आलं तूझ्या बराबरी ।

नवं अठरा धारा । पीलं मी माझ्या रंगं ।

तूझ्या मांडीचा चवरंग ॥

बत्तीस तूझ्या धारा । सार्‍या घेतल्या वसून ।
मायबाई माझे । तूझ्या मांडीवर बसून ॥

नव्हती आशा केली । शेजीच्या शीदोरीची ।

सोडीतं गांठ । मझ्या मायेच्या पदराची ॥

शेजी नाहूं घाली । नाहीं भीजला ग धोंडा ।

मायबाई नाहूं घाली । येसी खालून गेला लोंढा ॥

शेजीचा सावणा । तळहातांत राहेना ।

माझ्या मायेच्या सावणा । भरल्या थाळ्या उचलंना ॥

शेजी जेऊं घाली । भरेना माझं पोट ।

माय जेऊ घाली । दूधासंगं साय लोटं ॥

शेजी जेऊ घाली । शीर्‍यावरी तूप ।

मझ्या जेवन्याची खूण । मझ्या आईला ठावूक ॥

*

बाप करी बोळवण । माय करीते शीदोरी ।

चला बंधु तेथवरी । वाट तूम्हानं साजरी ॥

बाप करी बोळवण । माय करी नाडातोडा ।

बंधु शीनगारीतो घोडा । दावनींची गाय सोडा ॥

बोळवन केली । हलक्या तोलाची ।

बापाजीनं देली । गाय बैलाच्या तोलाची ॥

लुगणं घेतलं । पदराला मासा ।

कीती पडल्यात वीसा । माझ्या बंधवाला पूसा ॥

लुगडं घेतलं । पदराला रामसीता ।

माझ्या बापाजीचा । चाटी वळखीचा व्हता ॥

बोळवन केली । मनाला नाहीं आली ।

भाईराजसानी । गाय दावणीची दीली ॥

बोळवन केली । जव मने थोडं थोडं ।

वडिल मागें धाकल्याला । दावणींची गाय सोड ॥

बोळवन केली । पदराला वेळूवन ।

बंधु तुझं भारीपन ॥

मोठया मोठया चोळ्या । चाटी म्हने आहेराला ॥

सांगतो भाईराज । बहिनी आल्या माहेराला ॥

बोळवन केली । बहिणीसकट भाचीची ।

बंधवाला माझ्या जत्रा घडली काशीची ।

बोळवन केली । पदराला बाई सोनं ।

बंधवानं माझ्या । अवधी धुंडीली दुकानं ॥

नांदेड गांवाच्या वाटनं । तांगा कोनाचा पळतो ।

पदर जरीचा लोळतो । भाऊ बहीण बोळवतो ॥

चोखाट साडी । आयाबाया तूमी मना ।

बंधु माझ्या सोयर्‍याचं । मला मन मोडवना ॥

*

नवं ग नेसतें । जुनं ठेवीतें आडभींतीं ।

भाईराजसाचं माझ्या । भोळं राज्य लूटूं कीती ॥

नवं ग नेसतें । जुनं देतें धरमाला ।

भाईराजसाला । आयुक्ष देणार्‍याला ॥

*

बहिणीचा आसीर्वाद । भाऊ नांदतो बळी ।

गंगना गेल्या केळी । हात पूरना कंबळीं ॥

बहीणीचा आसीर्वाद । भावाला मानवला वाडा कैलासी बांधला ।

*

लेक नांदाया चालली । आयाबायांची लांबण ।

मागं फीरा ग बायांनों । दूर पल्लयाची मालण ॥

लेक नांदाया चालली । गनगोताची हारन ।

हीच्या डोळ्याच्या कोरानं । गंगा चालली वाहून ॥

*

माय आहे तंवर माहेर । बाप म्हणे येऊं जाऊं ॥

भाच्चे कवनाचे भाऊ । मना नको आशा लाऊं ॥

माय आहे तंवर माहेर । बाप असा तसा भारी ।

बंधवाची धर्मपूरी । भाचीयाची लंका दूरी ।

अशी भावाची बहीन । बहिन कशानं दूबळी ।

एक्या धुन्याची चोळी । तिनं घातली चुंबळीं ।

मी मापल्या घरीं । दूबळी नांदतें ।

मायबाप बंधवाला । तुम्हां भाग्याची सांगतें ।

मी मापल्या घरीं । नको करुं माझा घोर ।

मायबाई माझे । मला वाटतं माहेर ॥

मी मापल्या घरीं । नको करूं माझी चिंता ।

मला देलं भाग्यवंता ॥

N/A

References : N/A
Last Updated : December 09, 2007

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP