उपदेश कलिप्रभाव

१

येऊनि नरदेही वायां जाय । नेणें संतसंग कांही उपाय ॥१॥
कली वाढलासे अधमब्राह्मण सांडिती आपुलें कर्म ॥२॥
शुद्ध याति असोनि चित्त । सदा नीचाश्रय करीत ॥३॥
देवपूजा नेणे कर्म । न घडे मानसंध्या धर्म ॥४॥
ऐसा कलीचा महिमा । कोणी न करी कर्माकर्म ॥५॥
एका जनार्दनी शरण । घडो संतसेवा जाण ॥६॥

भावार्थ

२

मंत्रतंत्रांची कथा कोण । गाइत्री मंत्र विकिती ब्राह्मण ॥१॥
ऐसा कलीमाजी अधर्म ।करिताती नानाकर्मे ॥२॥
वेदशास्त्री नाहीं चाड । वायां करिती बडबड ॥३॥
एका जनार्दनीं धर्म । अवघा कलीमाजी अधर्म ॥४॥

३

कलीमाजी नोहे अनुष्ठान । कलीमाजी नोहे हवन ।
कलीमाजी नोहे पठण । नोहे साधन मंत्राचे ॥१॥
नोहे योगयागविधी । नसती अंगी ये उपाधी ।
वाढतसे भेदबुद्धी । नोहे सिद्धी कोणती ॥२॥
न चले कर्माचे आचरण । विधिनिषेदाचें महिमान ।
लोपली तीथे जाण । देवप्रतिमा पाषाण ॥३॥
नठाके कोणाचा कोठे भाव अवघा लटिका वेवसाव ।
एका जनार्दनीं भेव । जेथें तेथें वसतसे ॥४॥

४

कोणासी न कळे अवघे जहाले मूढ । म्हणती हे गूढ वायां शास्त्र ॥१॥
आपुलाला धर्म नाचरती जनीं । अपीक धरणी पीक न होय ॥२॥
अनावृष्टि मेघ न पडे निर्धार । ऐसा अनाचार कलीमाजी ॥३॥
एका जनार्दनीं नीचाचा स्वभाव । न कळे तया भाव कोण कैसा ॥४॥

५

पंडित शास्त्री होती नीच याती । त्यांचे ऐकताती नीति ते धर्म ॥१॥
शा स्वमुखें ब्राह्मण न करती अध्ययन । होती भ्रष्ट जाण मद्यपी ते ॥२॥
नीचाचे सेवक करती घरोघरीं । श्वानाचिये परी पोट भरती ॥३॥
एका जनार्दनीं आपुला स्वधर्म । सानियां वर्म होती मूढ ॥४॥ब

६

या पोटाकारणें न करावें तें करिती ।
वेद ते विकिती थोर याती ॥१॥
नीचासी शब्दज्ञान सांगती ब्राह्मण ।
ऐकती ब्रह्मज्ञान त्यांचे मखें ॥२॥
श्रेष्ठवर्ण होउनी नीचकर्म करिती ।
कांहीं न ते भीती पुण्यपापा ॥३॥
एका जनार्दनी सांडोनि आचार ।
करिती पामर नानामतें ॥४॥

७

कलियुगामाजी थोर जाले पाषांड ।
पोटासाठी संत जाले उदंड ॥१॥
नाहीं विश्वास संतदया मानसीं ।
बोलती वायांविण सौरस अवघा उपहासी ॥२॥
वेद पठण शास्त्रे संभाषे पुराणमत ।
अवघे बोधोनि ठेविती बोलती वाचाळ मत्त ॥३॥
देव भजन संतपूजन तीर्थ महिमान न कळे मूढा ।
ऐसें कलियुगी जाले जाणत जाणत दगडा ॥४॥
एका जनार्दनीं काया वाचा राम जपा ।
सो हे साधन तेणे नाहे पुण्यपापा ॥५॥

८

अल्प ते आयुष्य धन कलीं ।
मर्यादा हे केली संतजनीं ॥१॥
जनमय प्राण न घडे साधन ।
नोहे तीर्थाटन व्रत तप ॥२॥
असत्याचे गृह भरले भांडार ।
अवघा अनाचार शुद्धबद्ध ॥३॥
एका जनार्दनी म्हणोनि येते कींव ।
बुडताती सर्व महाडोहीं ॥४॥

९

कोण मानील हा नामाचा विश्वास ।
कोण होईल उदास सर्वभावें ॥१॥
कलियुगा- माजी अभाविक जन ।
करती उच्छेदन भक्तिपंथा ॥२॥
शा नानापरीची मते नसती दाविती ।
नानामंत्र जपती अविधीनें ॥३॥
एका जनार्दनीं पातकाची राशी ।
नाम अहर्निशीं न जपती ॥४॥

१०

वंदूं अभाविक जन । ऐकावें साधन पावन ।
कलियुगीं अज्ञान । अभाविक पैंहोती ॥१॥
न कळे श्रुती वेदशास्त्र । पुराण न कळे पवित्र ।
जान ध्यान गायत्री मंत्र । जप तप राहिलें ॥२॥
शा यज्ञ यागादिक दान । कोणां न कळे महिमान ।
अवघे जाहल अज्ञान । न कळे कांहीं ॥३॥
लोपले मंत्र औषध । गाईस न निघे दुग्ध ।
पतिव्रता ज्या शुद्ध । व्यभिचार करिती ॥४॥
ऐसियाने करावें काय । तिहीं ध्यावें विट्ठल पाय ।
एका जनार्दनीं ध्याय । विठ्ठल नाम आवडी ॥५॥