स्कंध १० वा - अध्याय ५५ वा

॥६६६॥
निवेदिती शुक कृष्णासी पुढती । पुत्र होई तोचि कामदेव ॥१॥
दहन पावल्यापासूनि तयातें । प्रत्यक्ष नव्हतें रुप कांही ॥२॥
तदाप्रभृति तो वासुदेवाश्रय - । करुनियां, स्थिर होता तेथें ॥३॥
वासुदेव तोचि जाणुनियां कृष्ण । घेई तेथे जन्म कामदेव ॥४॥
कृष्णाचि तो दुजा वाटला जनांसी । प्रद्युम्न तयासी नाम ख्यात ॥५॥
शंबरासुरासी कामदेवजन्म । कथिलें जाऊन नारदानें ॥६॥
वासुदेव म्हणे असुर तैं क्रोधें । येई द्वारकेतें क्षणामाजी ॥७॥

॥६६७॥
कामदेवाचिया हस्त्रं । मृत्यु होता असुरातें ॥१॥
तेणें कळतांचि वृत्त । गुप्तरुपें येई दैत्य ॥२॥
दश दिन होण्यापूर्वी । जाई सूतिकासदनीं ।\३॥
उचलूनि तान्हया बाळा । नेऊनियां सिंधूतीरा ॥४॥
फेंकूनियां उदकीं बाळ । गांठी सुखानें स्वस्थळ ॥५॥
वासुदेव म्हणे लीला । अतर्क्यचि पुढती ऐका ॥६॥

॥६६८॥
बलवान एका मत्स्यें तं बालक । गिळिलें क्षणांत पडतां जळीं ॥१॥
धीवराच्या जालीं मत्स्य तो गवसे । अपूर्व तयाचें होतें तेज ॥२॥
यास्तव धीवर शंबरासुरासी । मत्स्य तो अर्पिती लाभला जो ॥३॥
पाचकाच्या करीं देती कारभारी । छेदिती सत्वरी तयासी ते ॥४॥
मत्स्याच्या उदरीं पाहूनि बालक । जाहले विस्मित पाककर्ते ॥५॥
वासुदेव म्हणे मायावतीप्रति । बालक अर्पिती पाचक तें ॥६॥

॥६६९॥
मदनदहन जाहलियावरी । निराधार झाली रतिदेवी ॥१॥
कामदेवकरें शंबराचा वध । ऐकियेलें वृत्त रतिनें यदा- ॥२॥
तदा असुराच्या पाककर्मी साह्य । होऊनि वास्तव्य करी तेथें ॥३॥
दिव्य बालकासी पाहूनि शंकित । होई, तों नारद प्रगट होती ॥४॥
चिन्हें बालकाचीं दावूनि नारद । काम हा प्रत्यक्ष म्हणती तिज ॥५॥
पुढती सकल वृत्त निवेदूनि । नारद स्वस्थानी निघूनि जाती ॥६॥
वासुदेव म्हणे तया बाळावरी । मायावती करी प्रेम बहु ॥७॥

॥६७०॥
अल्पकाळें बाळ तारुण्यांत येई । आकर्षूनि घेई युवतीचित्त ॥१॥
रतीतेंही रतिक्रीडेची वासना । पाहूनियां मना सौंदर्य तें ॥२॥
सलज्ज कटाक्ष फेंकितां प्रद्युम्न । बोलला वचन ऐका काय ॥३॥
माते, कां वो ऐसी भ्रमिष्ट तूं होसी । भलतीच दृष्टि धरिसी केंवी ।\४॥
मायावती तदा सकळ वृत्तांत । निवेदी बाळास सविस्तारें ॥५॥
म्हणे प्रियतमा, पति तूं मन्मथ । वधीं या दैत्यास स्वसामर्थ्ये ॥६॥
मायावी हा, तूंही जाणितोसी माया । समजें, शिकवीन त्या तुजलागी मी ॥
वासुदेव म्हणे वेळ येतां हरी । अलौकिक करी घटना सर्व ॥८॥

॥६७१॥
सत्वरी या विद्या संपादूनि प्रिया । शंबर बधावा निजातेजानें ॥१॥
पुत्रवियोगानें व्याकुळ त्वन्माता । फोडी हंबरडा धेनूसम ॥२॥
यास्तव विलंब त्यजूनि दैत्यासी । वधूनि मातेची भेट घेई ॥३॥
वासुदेव म्हणे मायावती ऐसें । कथी प्रद्युम्नातें सकल वृत्त ॥४॥

॥६७२॥
मायावती  महामाया प्रद्युम्नासी । शिकवी, विद्येची महती थोर ॥१॥
प्रभाव कोणाचा न चले त्यायोगें । स्फूर्ति प्रद्युम्नातें प्राप्त झाली ॥२॥
पुढती प्रद्युम्न पाचारी दैत्यासी । तदा क्रोध त्यासी येई बहु ॥३॥
डिवचितां सर्प करी जै फूत्कार । त्यापरी शंबर धांवें क्रोधें ॥४॥
गदाघातें करी ताडन बाळासी । गर्जनेचा नभी घुमला ध्वनि ॥५॥
मयासुरी विद्या स्वीकारुनि दैत्य । होऊनियां गुप्त नभीं जाई ॥६॥
वासुदेव म्हणे वर्षूनियां शर । प्रद्युन्मा शंबर बंधूपाहे ॥७॥

॥६७३॥
परी महामाया संरक्षी बाळासी । आसुरीविद्येची न चले शक्ति ॥१॥
गुह्यक- पिशाच-माया सोडी दैत्य । परी होती व्यर्थ सकलही त्या ॥२॥
अंती दैत्यशिर छेदिलें प्रद्युम्नें । वर्षिलीं सुमनें देवतांनी ॥३॥
पुढती प्रद्युम्न मायावतीसवें । येई नभोमार्गे द्वारकेसी ॥४॥
मेघासम येती कृष्णांत:पुरांत । श्रीकृष्णस्त्रियांस पडला भ्रम ॥५॥
वासुदेव म्हणे कृष्णासम छबि । होती प्रद्युम्नाची हुबेहुब ॥६॥

॥६७४॥
घन:श्याम सुंदर तो पीतांबरधारी ।
मंदहास्ययुक्त मुख आरक्तता नेत्री ॥१॥
नील कुंतलांची शोभा पाहूनि मस्तकीं ॥
कृष्णाचि तयासी कृष्णस्त्रियाही मानिती ॥२॥
सलज्ज होऊनि उभ्या राहिल्या त्या सर्व ॥
न्याहाळूनि अवलोकितां न दिसें कौस्तुभ ॥३॥
वत्सलांछनही यदा दिसेना तयांतें ॥
सन्निध तयाच्या तदा पातल्या कौतुकें ॥४॥
इतुक्यांत रुक्मिणीसी फुटे प्रेमपान्हा ।
अरविंदाक्ष हा कोण असावा कळेना ॥५॥
कोण ललना ही, बाळ माझा या वयाचा ॥
असेल तो कोठेंतरी, असाचि भासता ॥६॥
वासुदेव म्हणे देवी बोलणें चालणें ।
म्हणे पतीसमचि हें हांसणीं पाहणें ॥७॥

॥६७५॥
काय चमत्कार नकळे हा मज । माझाचि हा पुत्र वाटतसे ॥१॥
वामबाहु माझा पावतो स्फुरण । अधिकचि प्रेमपान्हा येई ॥२॥
इतुक्यांत कृष्ण मायबापांसवें । त्या स्थळी पातले जाणुनियां ॥३॥
रति-मन्मथांसी पाहूनि हरीही । विस्मयानें होई स्तब्ध स्वयें ॥४॥
नारदमुनि तो येती तयास्थानी । वृत्तांत हांसूनि कथिती सर्व ॥५॥
नष्टापुत्रप्राप्ति पाहुनि आनंद । होई सकलांस तयावेळी ॥६॥
आलिंगिलें बाळा वडिलजनांनी । आनंद गगनीं न समावे ॥७॥
कृष्णस्त्रियाही त्या पाहूनि मोहित । इतरांची तेथ कथा काय ॥८॥
वासुदेव म्हणे यापरी प्रद्युम्न । वृत्तांतें सन्मन तोष पावे ॥९॥