गंगारत्‍नमाला - भाग ६

साकी
म्हणे गाधि-सुत सुर-प्रयागापासुनि गंगा आली ॥
उल्लंघोनी हिमालयाते पर्वत-राजाखाली ॥१०३॥
तये ठिकाणी हरि-द्वार हे स्थान असे रघु-राया ॥
स्वर्ग-द्वारचि जाण लक्ष्मणा विष्णु-दर्शना जाया ॥१०४॥
शिव-द्वेष मनि धरुनि यज्ञ ते ठायी दक्षे केला ॥
यज्ञ-पती शिव कोपे दक्षासह मख नाशा नेला ॥१०५॥
स-भय सुरांनी स्मरता ते क्षणि श्री-हरि तेथे आला ॥
शिवासि जाता शरण सुरांसह शिवही येता झाला ॥१०६॥
शर्वाज्ञेने बस्त-मुखाते लावुनि गंगा-स्नाना ॥
घालितांचि तो स-जिव दक्ष करि शिव-स्तुतीते नाना ॥१०७॥
रुद्राते सुर भाग देउनि स्तविती जोडुनि पाणी ॥
वर-द-राज तो संतोषे मग वदे सुरांते वाणी ॥१०८॥
हरि-प्राप्तिचे द्वार म्हणोनी हरि-द्वार हे राहो ॥
नाव पुरीला, एथे येता पतितहि मुक्ती पावो ॥१०९॥
क्रतु-दर्भाने पूर्ण-गर्भ हे तीर्थ जाहले याला ॥
कुशावर्त हे नाव जनाते ने स्नाने मोक्षाला ॥११०॥
असे वदोनी शंभु राहिला बिल्वकेश या नावे ॥
पश्चिम-भागी गंगा-तिरी पुरीत हरिही राहे ॥१११॥
माया-नगरी तीच राघवा हरि-हर जेथे वसती ॥
त्या गंगेला काय वर्णू मी सहस्त्र जिव्हा नसती ॥११२॥
शर्व-जटोद्भव वीरभद्र जो दक्ष वधाया आला ॥
हरि-द्वार या क्षेत्रामागे प्रेमे वसता झाला ॥११३॥
क्षेत्रा जवळि पश्चिम-वाहिनि रामा गंगा झाली ॥
पुढे अग्निच्या दिशे लक्षुनी वेगे सिंधु निघाली ॥११४॥
गीती
आहे तदग्र-भागी जे निंदी दक्ष लोक-पा वाया ॥
दावाया सु-पथ तया कनखल हे तीर्थ लोक पावाया ॥११५॥
तत्त्री दक्षेश्वर पुण्य-क्षेत्र हि असे नरा ज्याचा ॥
बा लभ सुख-द जैसा इंद्राच्याही तसा न राज्याचा ॥११६॥
गीति
ऐशी अनंत तीर्थे जीत मला वर्णवे न रामा ती ॥
नेती विष्णु-पदाते यत्तीर-ज लागता नरा माती ॥११७॥
सं-क्षेपे तुज कथितो गंगा-तीर्थासि राम राया गा ॥
यत्स्नाने स्वर्ग मिळे जो न मिळे करुनि पामरा यागा ॥११८॥
त्याच्या पुढे हि पश्चिम-भागी रानात गडमुनीसाठी ॥
मुकी द्याया आला गडमुक्तेश्वर वसे धुनी-काठी ॥११९॥
भु०प्र०
तयाच्या पुढे हस्तिनापुर रामा ॥
असे चंद्र-वंशात जो हस्ति-नामा ॥
महा शूर तो भू-पति श्रेष्ठ झाला ॥
सुरांच्या सभेमाजि गाताति ज्याला ॥१२०॥
अ-पापी नि-रोगी चिरायू तसा ही ॥
वसे लोक जेथे परोत्कर्ष-साही ॥
अ-काली नसे मृत्यु राज्यांत याच्या ॥
रिपु-त्रास स्वप्नी न राज्या तयाच्या ॥१२१॥
करी यज्ञ भागीरथी-तीरि भारी ॥
सुखे नांदती ज्या स्थळी मर्त्य नारी ॥
प्र-तापी पुरा आपुले नाव ठेवी ॥
प्रसन्ना जया सर्वदा सिंधु-देवी ॥१२२॥