भगवान् --
माझ्यांत चित्त खिळुनी मम आश्रयाने
हा योग साध्य करिता विजया ! श्रमाने ।
सर्वत्र जाणशिल तू परिपूर्ण माते
ऐसेच मी परिस तत्व कथीन तूते ॥१॥
ज्ञानासवेच तुज आज यथाक्रमाने
विज्ञानही कथिन सर्व परिश्रमाने ।
जे जाणल्यावरि तुला पुढती न काही
जाणावया विषयही उरणार नाही ॥२॥
करीती असे यत्न सिद्ध्यर्थ कोडे
हजारो मनुष्यातही फार थोडे ।
मला तत्त्वता जाणणे ज्यांस जोडे
असे यत्नसिद्धांतही फार थोडे ॥३॥
आकाश तेज धरणी जल आणि वात
होतात त्यांत धरूनी मन बुद्धि सात ।
घाली अहंकृतिपुढे सकलास गाठ
माझीच ही प्रकृति पावलि भेद आठ ॥४॥
ही अन्य ह्या प्रकृतीला अपरा म्हणावे
माझी परा म्हणुनि भिन्न तिला गणावे ।
ती जीवरूप मनुजादि खगा मृगाला
आधारभूत विजया ! सगळ्या जगाला ॥५॥
बा ! ह्या योनींपासुनी सर्व भूत
जन्मा येती सांगतो जाण तूते ।
विश्वाचा मी सर्व उत्पतिकर्ता
तैसा त्याचा मीच संहारकर्ता ॥६॥
माझ्याहुनी अल्पहि भिन्न काही
पार्था ! नसे या जगतात पाही ।
माझ्यात हे ओवुनि सर्व पाहे
सूत्रांत सारे मणि जेवि पाहे ॥७॥
पाण्यात जो तो रस अर्जुना ! मी
चंद्रात सूर्यात असे प्रभा मी
ओंकार वेदांत नभांत मीच
जो शब्द तो शौर्य नरात मीच ॥८॥
पृथ्वीमधे मी धरि पुण्यगंध
अग्नीमधे तेजहि मी सबंध ।
भूतांत मी जीवन सर्व जाण
की तापसी मी तप हे प्रमाण ॥९॥
सार्‍या भूती बीज जे का पुराणे
पार्था ! तेही मीच हे नीट जाणे ।
बुद्धीही मी बुद्धिमंतात राहे
तेजस्व्यांचे तेज ते मीच आहे ॥१०॥
मी तो सशक्तांतहि शक्ति पाहे
सोडोनि तृष्णा अभिलाष बा ! हे ।
भूतांत धर्मा अविरूद्ध काम
पार्था ! असे तो तरि मीच ठाम ॥११॥
तैसे तमःसत्वरजादि भाव
माझेच ते सर्व मनांत ठेव ।
त्यांच्यांत नाही परइ मी प्रमाण
माझ्यामध्ये नाहीत तेहि जान ॥१२॥
भावांनी तो त्रिगुणमय ह्या मोह घालूनि बा ! रे !
भ्रांतीमध्ये बुडवुनि पहा टाकिले विश्व सारे ।
तेणे कोणा स्वरूप मम नाकळे एक सार
की मी ह्यांच्याहुनिही परता आणे मी निर्विकार ॥१३॥
माझी अशी गुणमयी बहु दिव्य माया
आहे महा कठिण फार तरून जाया ।
जे जे मला भजति भक्ति धरून फार
मायेस तेच तरुनी पडतात पार ॥१४॥
जे का कृतीने बहु नीच दुष्ट
मायेमुळे यन्मति होय नष्ट ।
दैत्यस्वभावात सदा रहाते
ते मूढ लोकी भजती न माते ॥१५॥
जे जे माते सुकृति भजती अर्जुना ! फार फार
त्यांच्यामध्ये सतत दिसती भेदही स्पष्ट चार ।
अर्थी ज्ञानी भजति मजला आर्तही स्वीय अर्था
जिज्ञासूही धरुनि अवघे चार पार्था ॥१६॥
ज्ञानी तयांमाजि खरा वरिष्ठ
जो भक्ति माझी करि एकनिष्ठ ।
मी जीव की प्राण असे तयाते
तोही गमे जीव तसाच माते ॥१७॥
सारेच हे जाण उदार नामी
ज्ञानी मदात्मा परि मानितो मी ।
तो मानुनी सद्गति मीच राहे
माझ्यामधे चित्त समग्र वाहे ॥१८॥
झाल्यावरी जन्म अनेक त्याते
ज्ञानी भजे भक्ति धरून माते ।
सर्वत्र पाहे मग वासुदेव
ऐसा महात्मा मिळणे सुदैव ॥१९॥
इच्छा ज्यांच्या हरण करूनी ज्ञान नेतात सारे
ते ते देवा भजति जनही भिन्न भिन्न प्रकारे ।
त्यांचे त्यांचे व्रतनियमही घालुनी होति बद्ध
ऐसे आत्मप्रकृतिवश ते होत की अप्रबुद्ध ॥२०॥
जो जो ज्या ज्या मूर्तिचा होय भक्त
पूजायाही इच्छितो भक्तियुक्त ।
त्याच्या त्याच्या देवतेमाजि इष्ट
देतो श्रद्धा त्यास मी एकनिष्ठ ॥२१॥
तच्छ्र्द्धेने युक्त तोही सदैव
होवोनिया पुजुनी इष्ट देव ।
केलेल्या मी कामनेच्या फला तो
त्याच्या देवापासुनी नित्य घेतो ॥२२॥
ही जी फळे मिळवितो जन अप्रबुद्ध
ती नाशवंत समजे असतात शुद्ध ।
देवाकडेच अपल्या जन तेहि जाती
मद्भक्त ते मजकडे सुखरूप येती ॥२३॥
मी तो निराकार अनादि सिद्ध
साकार की मानिति अप्रबुद्ध ।
मी भिन्न अत्त्युत्तम वस्तु नित्य
ऐसे तयांना न कळेच सत्य ॥२४॥
मला झाकुनी टाकिते योगमाया
म्हणोनी पहा मी दिसेना जना या ।
जगी जन्म की मृत्यु नाही विलोक
अशा हे मला नेणती मूढ लोक ॥२५॥
पूर्वी जी जी गेली लयास
किंवा पार्था ! वर्तती आज त्यास ।
होणारी मी जाणतो सर्व भूते
कोणी प्राणी मात्र जाणे न माते ॥२६॥
इच्छाद्वेषांपासुनी सव्यसाची
द्वंद्वे होती सर्व दुःखासुखाची ।
त्यांच्या मोहे जन्मकाळी भुलून
जाती भूते सर्वही गोंधळून ॥२७॥
पुण्यामुळे सत्वर सव्यसाची
पापे जळाली सगळी जयांची ।
ह्या द्वंद्वमोहातुनि ते ! सुटून
माते जगी या भजती झटून ॥२८॥
जरा मृत्युच्या यत्न जे की भयाने
करीती सदा माझिया आश्रयाने ।
कळे त्यांजला ब्रम्ह अध्यात्मकर्म
पुरे जाणती तेच की सर्व कर्म ॥२९॥
साधिभूत साधिदैव साधियज्ञ मी असा
ज्याचिया मनावरी उठेल नीटसा ठसा ।
चित्त अर्पुनी मला मनांत नित्य आणतो
अंतकालि तो मला सुजाण जाण जाणतो ॥३०॥
सातवा अध्याय समाप्त .