वाय

{ vāyḥ }

कोंकणी (Konkani) WN

 noun  पचनक्रियेंत अजिर्णाक लागून तयार जाल्लें वारें   Ex. पोटांतले चड आम्लतायेक लागून वाय जाता

ONTOLOGY:

प्राकृतिक वस्तु (Natural Object) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

गॅस

Wordnet:

kan ವಾಯು

kas گیٛس

mal വായു

san वायुगण्डः

tel గ్యాసు

urd گیس , ہوائے بسیط

 noun  जाचें घनत्व सगल्यांत उणें आसता अशी द्रव्याची आकारहीण अवस्था   Ex. वाय गॅसाचें मिश्रण

HYPONYMY:

प्राणवाय वाय हायड्रोजन नायट्रोजन आर्गोन कार्बवाय ओजोन अमोनिया गोबर गॅस

ONTOLOGY:

रासायनिक वस्तु (Chemical) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

गॅस

Wordnet:

kas گیس

nep ग्याँस

ori ଗ୍ୟାସ

tel గ్యాసు

urd گیس

 noun   कुडी भितर आसता असो भारतीय दर्शना प्रमाणें जिणे- शक्ती वा प्राणांचो मुखेल आदार   Ex. वायेचे प्राण, अपान, समान, उदान आनी व्यान- हे पांच प्रकार मानला

HYPONYMY:

उदान अपान प्राण समान व्यान

ONTOLOGY:

प्राकृतिक वस्तु (Natural Object) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

guj વાયુ

san वायुः

    see : गॅस

महाराष्ट्र शब्दकोश

   पु. ( समासांत ) वायु ; वारा . [ सं . वायु ]
 क्रि.वि.  ( वायां - वाव ) व्यर्थ ; निरर्थक ; निष्फळ ; मिथ्या . ते वेळी तुझा आक्षेप वाय । - विपू ७ . ७ ; ३ . ४० ; - ज्ञा १५ . ३२७ ; १७ . १९७ . [ सं . वि + अय ]
०आभाळ  न.  पोकळ अभ्र ; बिन पावसाचे मळभ , ढग .
०कर    खर खोर वि . ( गो . ) वातुळ ; वायुप्रकोप करणारे .
०करणी वि.   व्यर्थ ; निष्फळ ; पोकळ . कासया होसी घामाघूम । वायकरणी बैदा हा । - अफला १४ .
०गमन  न. आंतड्यांत वायूमुळे निघणारी कळ ; वायगोळा .
०कळा  स्त्री. अव . संधिवाताच्या वेदना .
०कळ वि.  
०कुंभा   पु.  एक औषधी वनस्पति . प्रसूति कृत्यादर्श ६ .
    शुष्क ; पोकळ ; निरर्थक ; कुचकामाचे ( भाषण , कृत्य ).
०कळणे    चळणे अक्रि .
    अनिर्बंध ; बेफायदा ; स्वैर .
०कांड   पु.  निष्फळ बाण . काय पिनाकपाणीचिया भाता । वायकांडी आंहाती । - ज्ञा ११ . २०७ .
    चळणे ; भ्रमिष्ट होणे ; बेफाम होणे ; अनिर्बंध , मोकाट वागणूक करणे .
०धळ वि.   वायफळ पहा .
०गोळा   पु. आतड्यांत वायु धरल्यामुळे येणारी कळ , होणारा रोग . पोटसुळी निरंतर वायगोळा । - दा ३ . २ . २६ .
०चळ    कळ पु . वातभ्रम ; वायु झाल्यामुळे होणारा उन्माद बुद्धिभ्रंश ; वेड . = वि . वेडा ; भ्रमिष्ट ; बडबड्या .
०पट    वट वि . व्यर्थ ; मिथ्या . तैसा आत्मा भूंजे वायवटु । संसारु हा । - भाए ५९९ .
०चाळ   ळा पु . वेड ; भ्रम ; बडबड . अन्याय तो त्याचा नव्हे वायचाळ । - तुगा ३०७८ . जनी व्यर्थ संसार हा वायचाळ । - स्तोत्रमाला , रामदास करुणाष्टक ७ . - वि . बडबड्या ; वेडा .
०फट वि.  
    निष्फळ ; निरर्थक ; बालिश ; पोकळ ( बोलणे , बोलणारा ).
०जाळ  न. उन्हाळ्यांत उष्णवाताने हातापायांत भेगा पडणे .
    स्वैर ; स्वच्छंदी ; हट्टी ; तर्‍हेवाईक ; लहरी ; हूड ; उनाड . ( मूल वगैरे ).
०दमन  न. ( गो . ) एक वातरोग ; वायूचा गोळा छातीत बसणे .
    क्षुद्र ; फुकट ; क्षुल्लक ; बेफायदा ( काम ).
०फली    फूल वि . फळे , फुले न येणारे , वांझ ( झाड , रोप ).
०फळ वि.   पोकळ ; फोल ; अर्थशून्य ; रिकामे ; वावगे ( बोलणे ). या वायफळ गप्पांत कांही अर्थ नाही - टिले ४ . १९ . [ वायु + फल ]
०फूल  न.  वांझ मोहोर ; फळ न धरणारे फूल . अष्टलोकपालांसहित । स्वर्गसुखे वायफुले समस्त । - ह २२ . ६ .
०बार   पु.  वांझा , फुसका बार ; गोळी न घालतां नुसती दारु भरुन उडविलेला बुंदुकीचा बार . वायबारचे काडतूस न . बिन गोळीचे , नुसत्या दारुचे काडतूस .
०बुंथी  स्त्री.  बुरखा ; भ्रामक आवरण . तरी नामाची वायबुंथी । सांडीचि ना । - अमृ २ . ३२ .
०बुद्धि  स्त्री.  चुकीची , व्यर्थ , भ्रामक समजूत . मा येती न येती हे कायसी । वायबुद्धि । - ज्ञा १५ . ३२७ . वायवाय क्रिवि . व्यर्थ ; निष्फळ ; वायां . ऐकुनि मोकलुनी धाय रुदन करीत वायवाय । - अमृत , ध्रुवचरित्र ३ . वायां , वांया विक्रिवि . व्यर्थ ; पोकळ ; निष्फळ ; मिथ्या ; फुकट ; निरर्थक . वेंचून वायां वय सर्व गेले । - सारुह १ . १८ . - ज्ञा २ . १४० . [ सं . वि + अय ] वायाणी णे वि . व्यर्थ ; मिथ्या ; लटके . तैसे सर्व कर्मी असणे । ते फुडे मानूनि वायाणे । - ज्ञा ४ . ९८ . वायांविण वि . व्यर्थ ; निष्फळ ; निष्कारण . तोंडे पाप घेती काइसे । वायांविण । - शिशु २१६ .

A Sanskrit English Dictionary

वाय  m.  1. m. ( fr. √ वे; cf. 1. वाप) ‘ weaving’ or ‘a weaver’ ( see तन्तु-, तन्त्र-, तुन्न-, वासो-व्°)
तिरश्चिन-व्°   a thread, strap ( see ).

ROOTS:

तिरश्चिन व्°

वाय  m.  2. m. ( said to be) patr. fr. वि, a bird, vi, 28."> [Nir. vi, 28.]
वाय  m.  3. m. ( fr. √ वी) a leader, guide ( see पद-वाय॑).

The Practical Sanskrit-English Dictionary

वायः [vāyḥ]   [वे-घञ्] weaving, sewing. -Comp.
-दण्डः   a weaver's loom.

Shabda-Sagara

वाय  m.  ( -यः) weaving.
    E. वे to weave, घञ् aff.

ROOTS:

वे घञ्

वाय(प) दण्ड  m.  ( -ण्डः) A weaver's loom.
वाय(प) दण्ड    E. वाय or वाप weaving, दण्ड a stick.

ROOTS:

वाय वाप दण्ड