पा

{ pā }

हिन्दी (hindi) WN

   See : पंचम

महाराष्ट्र शब्दकोश

  पु. पाय . - मुधो .( अर )

A Sanskrit English Dictionary

पा  f.  a f. guarding, protecting, [L.]
पा  f.  b f. = पूत and पूरितक.
पा    1. cl. 1. P. ( [Dhātup. xxii, 27]) पि॑बति ( Ved. and ep. also Ā. °ते; rarely पिपति, °ते, [Kāṭh.]; [Br.]) cl. 2. पाति, पाथ॑स्, पान्ति, [RV.]; [AV.]; p. Ā. पपान॑, [RV.], पि॑पान, [AV.] ( pf. P. पपौ॑, 2. sg. पपाथ, [RV.]; पपिथ, [Pāṇ. 6-4, 64] Sch.; पपीयात्, [RV.]; p. पपिव॑स्, [AV.]; Ā. पपे, पपिरे, [RV.]; p. पपान॑, ib.; aor. or impf. अपात्, [RV.] [ cf. [Pāṇ. 2-4, 77]]; 3. pl. अपुः [?] [RV. i, 164, 7]; -पास्त, [AV. xii, 3, 43]; Prec. 3. sg. पेयास्, [RV.]; fut. पास्यति, °ते, [Br.] &c.; पाता Gr.; ind.p. पीत्वा॑, [RV.] &c. &c., °त्वी, [RV.]; -पाय, [AV.] &c. &c.; -पीय, [MBh.]; पायम्, [Kāvyâd.]; inf. पि॑बध्यै, [RV.]; पातुम्, [MBh.] &c.; पा॑तवे, [AV.]; [Br.]; पा॑तवै॑, [RV.]),

to drink, quaff, suck, sip, swallow (with acc., rarely gen.), [RV.] &c. &c.;

(met.) to imbibe, draw in, appropriate, enjoy, feast upon (with the eyes, ears &c.), [Mn.]; [MBh.]; [Kāv.] &c.;

to drink up, exhaust, absorb, [BhP.]; [Pañc.];

to drink intoxicating liquors, [Buddh.] :

Pass. पीय॑ते, [AV.] &c. &c.:

Caus. पाययति, °ते ( pf. पाययाम् आसा, [MBh.]; aor. अपीप्यत्, [Pāṇ. 7-4, 4]; ind.p. पाययित्वा, [MBh.]; inf. पा॑ययितवै॑, [ŚBr.]),

to cause to drink, give to drink, water (horses or cattle), [RV.] &c. &c.:

Desid. पिपासति ( [RV.] also पिपीषति), to wish to drink, thirst, ib. :

Desid. of Caus. पिपाययिषति, to wish or intend to give to drink, [Kāṭh.] :

Intens. पेपीयते ( p. °यमान also with pass meaning), to drink greedily or repeatedly, [Up.]; [Hariv.]
पा   [ cf. Gk. πέ-πω-κα; Aeol. πώ-νω = πίνω; Lat. pā-tus, pōtum, bibo for pi-bo; Slav. pi-ja, pi-ti]
पा  mfn.  2. mfn. drinking, quaffing &c. ( cf. अग्रे-, ऋतु-, मधु-, सोम- &c.)
पा    3. cl. 2. P. ( [Dhāt. xxiv, 48]) पा॑ति ( Impv. पाहि॑; pr. p. P. पा॑त् Ā. पान॑, [RV.]; pf. पपौ Gr.; aor. अपासीत्, [Rājat.] Subj. पासति, [RV.]; fut. पास्यति, पाता Gr.; Prec. पायात्, [Pāṇ. 6-4, 68] Sch.; inf. पातुम्, [MBh.]),

to watch, keep, preserve;

to protect from, defend against ( abl.), [RV.] &c. &c.;

to protect (a country) i.e. rule, govern, [Rājat.];

to observe, notice, attend to, follow, [RV.]; [AitBr.] :

Caus. पालयति See √ पाल्:

Desid. पीपासति Gr.:

Intens. पापायते, पापेति, पापाति, ib.,
पा   [ cf. Zd. pā, paiti; Gk. πά-ομαι, πέ-πα-μαι, πῶ-ν, &c.; Lat. pa-sco, pa-bulum; Lith. pë-mů]
पा  mfn.  4. mfn. keeping, protecting, guarding &c. (ef. अपा-न-, रिता-, गो-, तनू- &c.)
पा    5. add √ 5., cl. 3. Ā. पीपीते, to rise against, be hostile (see 2. अनू- त्-√ 5., p. 41; 2. उत्-, p. 181; प्रत्य्- उत् - √ 5., p. 677).

The Practical Sanskrit-English Dictionary

पा [pā]   I. 1 P. (पिबति, पीत; pass. पीयते)
   To drink, quaff; पिब स्तन्यं पोत [Bv.1.6;] दुःशासनस्य रुधिरं न पिबाम्युरस्तः [Ve.1.15;] [R.3.54;] [Ku.3.36;] [Māl.8.5;] [Bk.14.92;] 15.6.
   To kiss; पिबत्यसौ पाययते च सिन्धूः [R.13.9;] [Ś. 1.23.]
   To drink in, inhale; पिबन् यशो मूर्तमिवाबभासे [R. 7.63.]
   To drink in (with the eyes or ears); feast on, look at or listen to intently; समदुःखः पीयते नयनाभ्याम् [V.1;] निवातपद्मस्तिमितेन चक्षुषा नृपस्य कान्तं पिबतः सुताननम् [R.3.17;] 2.19,93;11.36;13.3; [Me.16;] [Ku.7.]
   To absorb, drink or swallow up; (बाणैः) आयुर्देहातिगैः पीतं रुधिरं तु पतत्रिभिः [R.12.48.]
   To drink intoxicating liquors. -Caus. (पाययति-ते)
   To cause to drink, give to drink; अनन्यसामान्यकलत्रवृत्तिः पिबत्यसौ पाययते च सिन्धूः [R.13.9;] [Bk.8.41,62.]
   To water. -Desid. (पिपासति) To wish to drink &c.; हालाहलं खलु पिपासति कौतुकेन [Bv. 1.95.] -II.2 P. (पाति, पात)
   To protect, guard, keep, defend, preserve; (oft. with abl.); पर्याप्तोऽसि प्रजाः पातुम् [R.1.25;] पान्तु त्वां......भूतेशस्य भुजङ्गवल्लिवलयस्रङ्नद्धजूटा जटाः [Māl.1.2;] जीवन् पुनः शश्वदुपप्लवेभ्यः प्रजाः प्रजानाथ पितेव पासि [R.2.48.]
   To rule, govern; पान्तु पृथ्वीं...भूपाः [Mk.1.] 61.
   To beware of.
   Ved. To observe, notice.
   To keep, observe, tend, take notice of. -Caus. (पालयति- ते)
   To protect, guard, keep, preserve; कथं दुष्ठुः स्वयं धर्मे प्रजास्त्वं पालयिष्यसि [Bk.6.132;] [Ms.9.18;] [R.9.2.]
   To rule, govern; तां पुरीं पालयामास [Rām.]
   To observe, keep, adhere to, fulfil (as a vow or promise); पालितसङ्गराय [R.13.65.]
   To bring up, nourish, maintain.
   To wait for; अत्रोपविश्य मुहूर्तमार्यः पालयतु कृष्णागम- नम् [Ve.1.]
पा [pā] a.  a. (At the end of comp.)
   Drinking, quaffing; as in सोमपाः, अग्रेपाः &c.
   Protecting, guarding, keeping; गोपा.

Shabda-Sagara

पा   r. 1st. cl. ( पिवति) To drink.
   r. 2nd. cl. ( पाति) To cherish, to nourish, to protect or preserve. पाने, भ्वा-पर-सक-अनिट् . रक्षणे, अदा-पर-सक-सेट् .
पा  mfn.  ( पाः-पाः-पं)
   1. Who drinks.
   2. Who protects or cherishes.
   3. To feast on, (with the eyes or ears.)
   4. To absorb, to swallow up, to destroy.
    E. पा to drink, &c. क्विप् aff.

ROOTS:

पा क्विप्

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

 verb  द्रवरूपपदार्थस्य गल बिलाधःकरणानुकूल व्यापारः।   Ex. वत्स, दुग्धं पिब।

ONTOLOGY:

() ➜ कर्मसूचक क्रिया (Verb of Action) ➜ क्रिया (Verb)

SYNONYM:

धे पी चम् आपा निपा परिपा आचम्

Wordnet:

asm খোৱা

bd लों

guj પીવું

hin पीना

kas چوٚن

kok पियेवप

mal കുടിക്കുക

mar पिणे

mni ꯊꯛꯄ

ori ପିଇବା

tam குடி

tel త్రాగు

urd پینا

   See : संरक्ष्